Ekonomia gerraostean

  • Maria Concepcion Beraetxe Marmita hartu, eta ur bila

    Maria Concepcion Beraetxe Aranburu (1925) Lasarte-Oria

    Urik ez zuten etxean eta Maritxu askotan ur bila joaten zen. Ondoan bi baserri zituzten, eta haietatik ekartzen zuten esnea. Arropa ondoko errekan garbitzen zuten. Marmitarekin joaten zen askotan Maritxu mendira, ur bila.

  • Maria Concepcion Beraetxe "Hik ez dakan Tifus, hik dakan trip-huts!"

    Maria Concepcion Beraetxe Aranburu (1925) Lasarte-Oria

    Eskola 10 bat urterekin utzi, eta handik gutxira Usurbilgo mediku baten umeak zaintzen ibili zen Donostian. Gaixotu egin zen han, tifus zuelakoan etxera itzuli zen. Jan eta jan hasi, eta gosea zela konturatu ziren.

  • Maria Concepcion Beraetxe Tifusarekin jende mordoa hil zen

    Maria Concepcion Beraetxe Aranburu (1925) Lasarte-Oria

    Neskame lanak fama txarra zuen, gose handia pasatzen zelako. Maritxu ere gaixotzen hasi zen, eta Tifusa zelakoan etxera joan zen. Jan ahala osatu zela ikustean, gosea besterik ez zela konturatu ziren. Hala ere, bizilagunak eta gertuko jende mordoa hil zen Tifusak jota.

  • Juan Larreina Mutrikuko dendak eta errazionamendua

    Juan Larreina Arreitunandia (1937) Mutriku

    Juanen ume garaiko Mutrikuko dendak: Justo Urkiri, Jabier Piker, "Poterokua" eta bere familiakoa. Errazionamendu garaiko kontuak. Umetatik, bezeroen izen-abizenak idaztea egokitu zitzaion Juani.

  • Migel Iturrate Gerraostean garia entregatu behar

    Migel Iturrate Arriortua (1923) Dima

    Gerraostean garia entregatu egin behar izaten zuten. Kilo asko hartzen zituzten eta 500 inguru entregatu egin behar. Artorik eta babarik ez zuten eramaten. Errotak itxita egon ziren. Beraiek irina egiteko makina izan zuten, Durangotik ekarrita, eta jendea etortzen zitzaien gauez, ezkutuan garia ehotzera.

  • Migel Iturrate Dimako errotak; errotariaren zaldia; Mañariraino errotara

    Migel Iturrate Arriortua (1923) Dima

    Diman garai baten zeuden errotak. Garai batean ez ziren errotara joaten, errotariaren zaldia etortzen zen eta; zorro bat hartu eta bestea utzi. Gerraostean zaldirik ez eta norbera joan behar astoarekin. Mañariraino ere joan izan ziren, han errotak zabalik zeudelako. Nondik zehar joaten ziren.

  • Manuel Ormazabal Produkziorik ezin hartu eta udaletxean entregatu behar!

    Manuel Ormazabal Sasiain (1942) Lasarte-Oria

    Garai batean zelaiak gorri egoten ziren eta udazkenera arte ganaduarentzat janik ez. Ganadu gutxi zuten eta zeukaten simaur apurra sororako erabiltzen zen. Artoa eta babarruna udaletxean entregatu behar izaten ziren eta haiek hartzeko ere nahikoa lan! Baliabide gutxi zuten eta hamar lagun bizi ziren etxean. Orduko bizimodu gogorra.

  • Felisa Olazabal Tabakoa; purua; pipa

    Felisa Olazabal Garate (1928) Mendaro

    Bere aitak tabako-hostoak zituen. Mutrikutik ekartzen zuen. Tabakoa errazionamenduan ematen zuten. Tabakoa beraiek egiten zuten. Purua noizean behin erretzen zuten, zorionekoak omen ziren puruak erretzen zituztenak. Pipa ere erretzen zuten. Emakumezkoek ez zuten erretzen.

  • Felisa Olazabal Errotak, irina eta kontrabandoa

    Felisa Olazabal Garate (1928) Mendaro

    Okindegian zegoen errota, eta baita irin-fabrikan ere. Fabrikatik hartutako irina ekartzen zuten zuzenean. Irina bizkarrean ekartzen zuten gauez inork ez ikusteko. Neskame egon zen etxera Eibarko andre bat joaten zen irin bila eta Maltzagako geltokian erregistratu egiten zieten kontrabandoa zela eta. Olioa eta irina kontrabandoko jeneroak ziren. Beraien auzoko bat Eibarrera joaten zela olio bila dio, behin berarekin joan zen Felisa olio bila Eibarrera.

  • Felisa Olazabal Irina eta ogia nahi beste

    Felisa Olazabal Garate (1928) Mendaro

    Gerra denboran ez zuten goserik pasatu. Bere aitak irin-fabrikan egiten zuen lana eta sasoi hartako ogia nahiko txarra zen, oiloei ematen zieten. Fabrikako nagusiak ogia eta irina eman zien goserik ez izateko.

  • Gregori Gerra hasiera; gero, gosea

    Gregori Agirrezabala Iturbe () Anoeta

    Gregorik sei urte eta erdi zituen gerra hasi zenean. Orduko oroitzapenak. Zer esaten zen gerra hasieran. Gosea; ogia falta.

  • Gregori Irina Nafarroatik estraperloan; etxean egindako ogia; ahia

    Gregori Agirrezabala Iturbe () Paula Iturralde Ormaetxea (1926) Anoeta

    Etxean egiten zuten ogia. Gerraostean errotak itxi zituzten eta etxeko garirik ezin aprobetxatu. Orduan, irina Nafarroatik ekartzen zuten, estraperloan. Garia ganoraz ere ez omen zen egiten Anoetan. Gregorik amak ahia nola egiten zien gosaltzeko kontatzen du. Ogia egitea eta irina, emakumeen ardura.

  • Gregori Gerraostean errazionamendua; Mujika gozo-denda

    Gregori Agirrezabala Iturbe () Anoeta

    Bedaiotik Tolosara joan behar izaten ziren gerraostean, errazionamenduko kartillarekin. Mujika gozo-denda. Gozo-dendakoak pastel bat hartzeko esaten zion amari, baina amak umeentzat gorde. Urte bukaeran, turroia ematen omen zion.

  • 154 Merkatura gerra ostean

    Donato Ibarguren Unanue (1920) Bergara

    Merkatua non egiten zen kontatzen du. Herriaren erdi-erdian zegoen. Hangoa bota zenean, Lasagabasterreneko soroetan ipini zen, eta ondoren gaur egun dagoen tokian. Eibarko Merkatu Plazaren inguruko gogoetak. Donato rekadistarekin joaten zen bertara. Gertakizun bat kontatzen du. Estraperlo sasoia.

  • Agustina Mujika Intxausti Errazionamendua Seguran, eta estraperloa Lazkaon

    Agustina Mujika Intxausti (1922) Idiazabal

    Segurara joaten ziren errazionamenduaren bila. Baina hori gutxi zen beraientzat, eta Lazkaon estraperloan aritzen zen batengana joaten ziren orduan. Horrela, aurrera ateratzea lortu zuten pixkanaka-pixkanaka.

  • Joxe Mari Gorrotxategi Txokolatea egiten errazionamendu garaian

    Joxe Mari Gorrotxategi Pikasarri (1929) Tolosa

    Lau senidetan mutil bakarra zen. 14 urte bete zituenean, eskola utzi eta txokolatea egiten hasi zen etxeko gozotegian. Txokolatea nola egiten zuten kontatzen du. Gabezia garaiak ziren, eta txokolatea zen gauza gozo bakarra. Produktuak errazionamenduaren bidez jasotzen zituzten. Txokolatea udaletxeetara eramaten zuten, eta handik banatzen zuten etxeetara errazionamendu kartilen bidez.

  • Bitori Aranburu Errotaria ezkutuan lanean eta guardia zibilak sukaldean afaltzen

    Bitori Aranburu Altube (1934) Bergara

    Gerraostean errotak itxita egon ziren, baina gauez ezkutuan Bolura joaten ziren, irina egitera. Guardia zibilek errotak zaintzeko agindua zuten, baina sarritan sukaldean egoten ziren zerbait jaten, errotaria garia ehotzen zebilen bitartean.

  • Jon Lasuen Itzulera gogorra: denean eskasia

    Jon Lasuen Goikolea (1921) Otxandio

  • Jose Ramon Urizar Elorrion amak atera zuen familia aurrera

    Jose Ramon Urizar Zurinaga (1931) Elorrio

  • Jose Ramon Urizar Gerraoste gogorra

    Jose Ramon Urizar Zurinaga (1931) Elorrio