Ekonomia gerraostean
-
Merkatura gerra ostean
Donato Ibarguren Unanue (1920) Bergara
Merkatua non egiten zen kontatzen du. Herriaren erdi-erdian zegoen. Hangoa bota zenean, Lasagabasterreneko soroetan ipini zen, eta ondoren gaur egun dagoen tokian. Eibarko Merkatu Plazaren inguruko gogoetak. Donato rekadistarekin joaten zen bertara. Gertakizun bat kontatzen du. Estraperlo sasoia.
-
Errazionamendua Seguran, eta estraperloa Lazkaon
Agustina Mujika Intxausti (1922) Idiazabal
Segurara joaten ziren errazionamenduaren bila. Baina hori gutxi zen beraientzat, eta Lazkaon estraperloan aritzen zen batengana joaten ziren orduan. Horrela, aurrera ateratzea lortu zuten pixkanaka-pixkanaka.
-
Txokolatea egiten errazionamendu garaian
Joxe Mari Gorrotxategi Pikasarri (1929) Tolosa
Lau senidetan mutil bakarra zen. 14 urte bete zituenean, eskola utzi eta txokolatea egiten hasi zen etxeko gozotegian. Txokolatea nola egiten zuten kontatzen du. Gabezia garaiak ziren, eta txokolatea zen gauza gozo bakarra. Produktuak errazionamenduaren bidez jasotzen zituzten. Txokolatea udaletxeetara eramaten zuten, eta handik banatzen zuten etxeetara errazionamendu kartilen bidez.
-
Errotaria ezkutuan lanean eta guardia zibilak sukaldean afaltzen
Bitori Aranburu Altube (1934) Bergara
Gerraostean errotak itxita egon ziren, baina gauez ezkutuan Bolura joaten ziren, irina egitera. Guardia zibilek errotak zaintzeko agindua zuten, baina sarritan sukaldean egoten ziren zerbait jaten, errotaria garia ehotzen zebilen bitartean.
-
Itzulera gogorra: denean eskasia
Jon Lasuen Goikolea (1921) Otxandio
-
Elorrion amak atera zuen familia aurrera
Jose Ramon Urizar Zurinaga (1931) Elorrio
-
Gerraoste gogorra
Jose Ramon Urizar Zurinaga (1931) Elorrio
-
Gerraostean eskasia eta premiak laster agertu ziren
Josefina Agirre Urizar (1927) Paskual Uribe Jaio (1926) Durango
-
Kaletarrek gosea eta errazionamendua
Txomin Aranbarri Larizubirrementeria (1924) Durango
-
Garia entregatu behar
Txomin Aranbarri Larizubirrementeria (1924) Durango
-
La panaderia Chiquita
Maite Andueza Zabaleta (1935) Durango
-
Gerraostean gosea
Domingo Bernas Eguren (1922) Atxondo
-
Gerraostean errotara gabaz eta guardia zibilak
Florencio Ugalde Agirre (1929) Amorebieta-Etxano
-
Baserrian goserik ez, kalean bai
Florencio Ugalde Agirre (1929) Amorebieta-Etxano
-
Gerraostean, garraztutako artoak
Begoña Zubizarreta Mujika (1922) Bergara
Gerraostean miseria hasi zen. Arto ustelak eta txerrikeriak janarazi zizkietela dio. Ematen zieten artoa normalean garraztuta egoten ei zen eta txakurrak ere ez zuen nahi. Hala ere, beraiek ez zuten goserik pasa.
-
Bergaran neskame; jatekorik ez
Flora Gauba Lete (1922) Bergara
Garai batean 14 urte izan arte ezin zen lantegian lanean hasi. Horregatik, Bergarako etxe batean neskame egon zen lehenengo. Ez zuten jatekorik izaten. Errazionamenduko batatak jaten zituzten. Esnea egiteko, hauts bat ematen zieten. Baziren garia estraperloan ehotzen zuten errotak.
-
Baserritarrei dena errekisatzen zieten
Flora Gauba Lete (1922) Bergara
Estraperloan zer ekartzen zen. Garai batean Osintxu inguruko baserritar guztiei baba, artoa, garia... dena errekisatu zieten. Familia bati txabolan zeuzkaten oilo guztiak kendu zizkioten. Txahalak edo bildotsak ere kentzen zituzten.
-
Bergaran neskame; igandean bizikletan etxera meriendatzera
Flora Gauba Lete (1922) Bergara
Ezkondu aurretik neskame joan zen Bergarara, baina ez zuen denbora asko egin. Etxeko nagusiek diru asko bai, baina ez zuten asko gastatzen. Iloba bat ere bizi zen etxean ezkonduta. Baba errazioarekin ilobak egiten zuena. Ogi zuri askorik ez ei zuen ikusi. Meriendatzeko batata. Igande arratsaldea libre izaten zuen eta mutil-lagunak prestatu zion bizikletarekin etxera joaten zen meriendatzera.
-
Langile arruntarentzat oso zaila dirua aurreztea
Anjel Azkarate-Askasua Lamariano (1928) Bergara
Berak bankuan lan egin zuen sasoian, bazegoen dirua aurrezten zuen jendea, baina ez asko. Komertzioren bat edo zerbait zuen jendea izaten zen. Langile arruntarentzat oso zaila zen aurreztea. Gainera, normalean seme-alaba asko izaten zituzten etxean mantentzeko.
-
Etxeen errenta soldataren araberakoa
Anjel Azkarate-Askasua Lamariano (1928) Bergara
Garai batean etxeen errenta bost ogerleko ordaintzen zela dio. Beraiek, 1938an etorri zirenean, 300 pezeta ordaintzen zuten. Irabazi ere halaxe egiten zen. Berak 300 pezeta irabazten zituen 16 urterekin, bankuan hasi zenean, eta 1953an, hango lana utzi zuenean, 1.200. Handik urte batzuetara Comesa lantegian sartu zenean zenbat irabazten zuen.