Euskara eta politika

• 70eko hamarkadako giroa

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Bixenteren inguruko giroan ez zegoen euskararen kontrako jarrerarik, baina euskara lehenagoko afera izanen balitz bezala sentitzen zen. Euskara ez zegoen ez eskolan ez kultur munduan. Halere, etxean euskaraz aritzen ziren, lagunekin ere bai, eta Alkaiagan Beran baino euskara gehiago aditzen zen.

• Principe de Vianaren euskaren aldeko jarrera

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Principe de Vianakoek euskaraz zekiten neska-mutilei kartilla bat irekitzen zieten aurrezki kutxan, keinu sinbolikoa zen, baina euskararen nolabaiteko aldeko jarrera erakusten zuen.

• Ez Dok Amairuren kontzertuaren iraultza

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Leitzako Koralak, Xabier Letek, Lurdes Iriondok eta Mikel Laboak jo zuten Berako kontzertu hartan. Pensamiento Navarro egunkarian horren kronika hagitz ona argitaratu zuen. Kronikan aipatutakoak azaltzen ditu Bixentek. Kontzertu hark inguruko giroa irauli zuen eta modernitatea eman zion euskarari. Jende aunitz egon zen kontzertuan. EZ Dok Amairuren kontzertua Principe de Vianak antolatu zuen.

• Berako eta Lesakako ikastolen sorrera

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Gure Txokoak ere omenaldiaren antolakuntzan parte hartu zuen. Elkarlan horretatik guztitik modu naturalean suertatu zen ikastola bat sortzeko lanketa; orduantxe hasiak ziren ikastolak martxan paratzen bertze leku batzuetan. Hala, 1974an gauzatu zen ikastolaren asmoa; Berako 5 lagun eta Lesakako 2 elkartu ziren helburu horrekin.

• Ikastoletako lan-taldea eta hasierako planteamendua

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Hasierako planteamenduan, ikastola bat sortzeko 3 gauza behar zirela pentsatu zuten: haurrak, leku bat eta andereño bat. Berako eta Lesakako ikastolen sorreran nortzuk ibili ziren aipatzen du Bixentek.

• 3 urteko haurrekin hasiera

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  3 urteko haurrekin hasi ziren, hori ez zelako derrigorrezko hezkuntza. Hala, bizpahiru urte izanen zituzten dena legeztatzeko. Erretoreari 3 urte lehenago sortutakoen zerrenda eskatu zioten, eta guziei eskutitz bat bidali zieten ikastolaren asmoa azaltzeko. Mintzaldi bat ere antolatu zuten ikastolaren proiektuaren berri emateko.

• Diputazioaren dirulaguntza

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Ikastolaren diru-iturrietako bat aldundiak ematen zituen laguntzak ziren. Horretarako, harremana izan behar zen eta bere oniritzia izan.

• Andereño bila

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Zailtasunak izan zituzten andereñoa harrapatzen: euskalduna eta tituluduna. Eskualdean bilatu zuten, Iruñean, San Fermin ikastolako Atxarekin solastatu ziren, Iruñeko gau eskoletako zuzendari Patxi Zabaletarekin… .

• Ikastolaren berria zabaltzen

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Berako erretorearekin ere solastatu ziren ikastolaren proiektuaren berri emateko, baita haren arreba Mikaelarekin ere, Berako eskola zaharreko arduradunarekin.

• Hitzaldiko hizlariak eta parte hartzea

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Ikastola sustatzeko emandako hitzaldietara, Karlos Garaikotxea eta Satrustegi apeza etorri ziren hizlari. Horrek garrantzia eman zion proiektuari. Hitzaldiak hagitz jendetsuak izan ziren, eta ordurako sumatzen zen euskararen aldeko giroa.

• Euskararen aldeko giroa Beran eta Lesakan

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Euskararen aldeko giroa sumatzen bazen ere, batzuek uste zuten euskara zaharkitua zela eta ez zuela hizkuntza horretan ikastea merezi. Halere, guraso gazteek bazuten euskaren aldeko gogoa, Beran batez ere. Lesakan hasiera batean arrakasta ttikiagoa izan zuen ikastolak. Ikastola sortu baino lehen ere, zenbait guraso proiektua bulkatzen hasi ziren, horren alde lan egiten.

• Lehenbiziko andereñoak

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Berroetako Pili andereñoa hasi zen Berako ikastolan. Urtero andereño berri bat gehiago hasten zen ikastolan, baita Lesakakoan ere. Hala, ikastolak beren bidea egiten hasi ziren. Bixente soldaduskarat joan behar izan zen orduan, eta ikastolaren mugimendutik aldendu behar izan zen.

• Gure Txokoako kantaldiak

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Gure Txokoak ia urtero antolatzen zituen kantaldiak, normalean Altzateko plazan. Bixente urte batez egon zen elkarteko zuzendaritza taldean, eta, urte hartan, Berako plazan antolatu zuten Ez Dok Amairuren kontzertu bat, Joxean Artzek hala eskatuta. Xabier Leteren kontzertu erdian ezkilek jo zuten.

• Iruñerriko gau-eskolak eta Arrotxapeako ikastola

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Bixente Iruñeko gau eskoletan aritu zen, baina lehenbizi alfabetatu egin zen Jose Manuel Aleman irakaslearekin. Hurrengo urtean irakasle hasi zen Arturo Campionen. Urte batzuen buruan, Campion indartuta, auzoetan gau eskolak sortzen hasi ziren. Hala, Bixentek bertze gau eskola batzuetan ere eman zituen klaseak, adibidez Arrotxapean. Hortik, Arrotxapean ikastola sortzeko ideiari ekin zioten, Bixente tarteko.

• Garai hartako oroitzapenaz

  Bixente Taberna Iratzoki (1952) Bera

  Garai hartako oroitzapen ona du Bixentek; berak bere burua berraurkitu zuen, eta berreskuratze prozesua ilusionagarria egin zitzaion. Franco bezalako etsai nabarmena izateak horretan ere nolabait lagundu zuen. Halere, garai konplexuak ziren, eta horrek tirabira batzuk ere eragin zituen.

• Ikastolaren aldeko hitzaldia

  Itxaro Aranibar Eltzaurdia (1945) Bera

  Ikastolako proiektuari bulkada emateko, Satrustegi eta Karlos Garaikoetxea eraman zituzten hitzaldi bat ematera.

• Ikastola martxan paratzeko zailtasunez

  Itxaro Aranibar Eltzaurdia (1945) Bera

  Ikastola martxan paratzeko, zailtasunak izan zituzten baimen aferekin. Halere, Gure Txokoaren babespean aritu ziren, baita Principe de Vianako laguntza izan ere.

• Leitzan ere, euskararen aldeko mugimenduan

  Itxaro Aranibar Eltzaurdia (1945) Bera

  1976an, Itxaro Leitzara joan zen, eta han ere euskaren aldeko mugimenduan segitu zuen; gau eskoletan, errate baterako.

• Polizia sekreta gau-eskoletan

  Itxaro Aranibar Eltzaurdia (1945) Bera

  Ez ziren garai errazak izan. Gau-eskoletako Itxaroren talde batean, polizia sekreta batek eman zuen izena. Itxarok erraten zituenak jakin nahi zituen.

• Errenterian ez zituzten Lezoko ikasleak nahi

  Lurdes Esnaola Legasa (1961) Lezo

  Lurdesen aita izan zen Lezoko ikastolako sortzaileetako bat. Ikasketak Errenteriako ikastolan jarraitzeko arazoak izan zituztela dio. Errenteriako ikastolan, antza, ez zituzten Lezoko ikasleak nahi. Azkenean lortu zuten bertan ikastea, baina sorbaldaren gainetik begiratzen zieten sentsazioa dauka Lurdesek. Irakasleak zorrotzak baziren ere, ondo portatzen ziren.