Ekonomia gerraostean

  • Joseba Mirena Agirre Txahalen prezioa ezberdina Gipuzkoan eta Bizkaian

    Joseba Mirena Agirre Mugerza (1935) Mutriku

    Gerra garaian, urtero garia eman behar zuten baina urte batean gari guztia kendu zieten. Urtero, produkzioaren parte bat entregatu behar izaten zuten. Txahalak, Bizkaian garestiago ordaintzen zirenez, kontrola egitera joaten zirenean, pare bat ezkutatu egiten zituzten. Behiak, pertsonak baino askoz ere gehiago kontrolatzen ziren, baina gaur egun kontrola askoz handiagoa da.

  • Joseba Mirena Agirre Fraideak babarrun bila baserrietara

    Joseba Mirena Agirre Mugerza (1935) Mutriku

    Patata eta garia entregatu behar izaten zen. Babarrun bila fraideak joaten ziren baserriz-baserri.

  • Patxi Oliden Zinemaren eta errealitatearen arteko kontrastea

    Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio

    Zinemaren inguruko kontuak. Gerraosteko gose garaian "o cena o cine" esaten omen zen. Zineman aberastasuna ikusi eta etxean miseria ikusteak jendea hondatzen zuela dio.

  • Adela Romero Ameriketatik jasotzen ziren gazta lata handiak

    Adela Romero Urreisti (1942) Maria Pilar Romero Urreisti (1946) Mutriku

    "Pobreza" deitzen zioten lekuan, irina eta gazta banatzen zen familia behartsuenetan. Beraienean, nahiz eta etxea galdu, ez zuten ezer jasotzen osaba kontratista zutelako. Gazta lata handi batzuetan heltzen zen. Caritas-ek sortutako ekimen bat zen.

  • Arantxa Goia Gerraostean goserik ez

    Arantxa Goia Artola (1940) Lezo

    Neurtuta zuten janaria kartilla baten bitartez gerraostean. Gogoan du Arantxak goiko bizilaguna estraperloan joaten zela kafe bila, ondoren bizilagunei saltzeko. Goia familiak ez zuen goserik pasa gerraostean, aitak Goierriko senideen baserritik janaria eramaten baitzuen.

  • Arantxa Goia Etxe ondoan baratzea

    Arantxa Goia Artola (1940) Lezo

    Etxe ondoan bertan zuten baratzea, garaiaren araberako jakiekin. Arraina, ordea, San Juanetik eramaten zuten Lezora.

  • Arantxa Goia San Pedron erosten zuten arraina

    Arantxa Goia Artola (1940) Lezo

    Senarrak zabaldu zuen arraindegirako San Pedron erosten zuten arraina. Donostian ere erosten zuten geroago. Orokorrean hitzez izaten zen, eta prezioa egokia zenean eskua altxatuz egiten zen.

  • Frantziska Egiguren Batzarra Belatxikietan San Inazio egunean; azeri-ehiza

    Frantziska Egiguren Bereziartua (1924) Iurreta

    Gogoan du Belatxikietan egin zen batzar bat. Pamitxak eraman zituen jateko. Hango baserrian bizi zen familiaren bizimodu eskasa. Goseak zeudela eta eramandako jatekoaren erdia eman zieten. Batzarrak mendi ezberdinetan egiten ziren, santuren baten eguna aintzat hartuta, azeri-ehiza antolatzeko. Ordukoan azeri bat harrapatu zutela gogoratzen du; Udalak ordaindu egiten zuen azeriko.

  • Frantziska Egiguren Gerraostean krisia; zakuekin egindako arropak

    Frantziska Egiguren Bereziartua (1924) Iurreta

    Ezkondu zenean, gauza guztiak gurasoen etxean utzi zituen, bai bere eskolako liburuak eta baita arropak ere, ardi-zain egiteko ez zituela behar eta. Bere trajearekin lobei jaunartzerako marinel-jantziak egin zizkieten. Gerraostean krisi handia egon zen. Zakuekin egiten zituzten arropak.

  • Pilar Askorbebeitia Gerraostea

    Pilar Askorbebeitia Urigoitia (1932) Miren Gallastegi Ajuriagerra (1932) Otxandio

    Eskolan gerraostean hasi ziren, sei urterekin. Beharrak asko, baina goserik ez zuten pasatu. Baserritarrek esnedunen elkarte bat sortuta zuten. Aita Arabara joaten zen etxerako jakiak ekartzeko. Guardia Zibila atzetik ibili zitzaion, estraperloan omen zebilelako.

  • Antxoni Etxarri Egurra eta ikatza; errazionamendua

    Antxoni Etxarri Gereño (1932) Pasaia

    Aitak sua egiten zuen egurrezko kaxekin. Ikatza. Errazionamnedua, kupoiak. Olioa garesti zegon eta koko olioa urtzen zuten txapa gainean. Aita Tolosara joaten zen larunbatetan feriara.

  • Ixabel Belar Kapritxorik ez

    Ixabel Belar Olabarria (1914) Bergara

    Gose garaian ezkondu zen, 1943an. Kapritxorik ez zuten. Esnea, artoa eta morokila, babarrunak eta porru-patatak. Zeukatenarekin gustura. Ezkondu zirenean, hautsa sartzen zen sabaitik, eta estali egin zuten.

  • Ixabel Belar Garia eraman, errazionamendua ekarri

    Ixabel Belar Olabarria (1914) Bergara

    Gariaren zati bat entregatu behar izaten zuten, gerra ostean. Bergarara eramaten zuten; astoarekin joaten ziren, eta errazionamendua ekartzen zuten: olioa, azukrea, garbantzua.

  • Ixabel Belar Muga-mugan

    Ixabel Belar Olabarria (1914) Bergara

    Esnea nola eramaten zuten, Arrasatera. Errazionamendu bila Bergarara joaten ziren. Mugak.

  • Maritxu Barrutia Aitaren jaiotetxea estraperlo etxea

    Maritxu Barrutia Totorikaguena (1920) Markina-Xemein

    Bere aitaren jaiotetxea Elgoibarko baserri bat da, baina baserrian bertan dago Mendaro, Markina eta Elgoibar banatzen dituen mugarria. Hori dela-eta, garai batean estraperlo asko izaten zen, kalean eros ezin zitezkeen hainbat gauza saltzen zituzten bertan.

  • Edurne Ansorregi Gerraosteko gosea

    Edurne Ansorregi Lopez (1935) Mutriku

    Gerraostean Sabanikan bizi ziren. Gose asko pasa zuten. "Gosezto" izeneko txakur bat gogoratzen du.

  • Angelita Osoro Osaba falangistaren gerrako merituengatik, estankoa bereganatu

    Angelita Osoro Urresti (1953) Mutriku

    Gerra garaian, osaba Jose Luis (amaren anaia bakarrak) falangistekin joan zen bolondres gerrara. Castellonen hil zen eta Mutrikun hilobiratu zuten. Gerraostean, Erdiko kalean zegoen estankoa hartzeko gerrako merituak izatea derrigorrezkoa zenez, osabarekin gerran egondako goi-mailako eskatu zioten laguntza.

  • Tomas Alkorta Baserriko produktuengatik zergak ordaindu beharra

    Tomas Alkorta Barruetabeña (1937) Mutriku

    Baserrian egiten zituzten produktuak ikuskatzera joaten zen guardia zibila eta zerga bat ordaindu behar izaten zuten. Sagardoari zerga jartzen zitzaion eta garia entregatu egin behar zen.

  • Tomas Alkorta Morokilak eta taloak

    Tomas Alkorta Barruetabeña (1937) Mutriku

    Irinik ez zuten saltzen baina gerraostean, noizean behin norbait baserrian agertzen zen morokila egiteko irin bila, medikuak aginduta. Gosearen kontra morokila ona omen zen. Morokila eta taloa etxeko labean egiten zituzten.

  • Lorea Furundarena Errotarria eta irina

    Lorea Furundarena Kalzakorta (1926) Mutriku

    Gerra denboran, baserri bakoitzak landutako gariaren hainbesteko bat entregatu behar izaten zuen. Gerra etorri zenean, Lorearen etxekoek garia errotara eraman gabe zeukaten. Lorearen aitak eta senide batek Larroskain aldeko baserri batetik errotarria erosi eta Berrosasi baserrian (Lorearen amonaren jaiotetxean) egiten zuten irina. Garia eta artoa eramaten zuten hara.