Ondasunen galera

  • Ondasunak errekisatu

    Elena Garmendia Pikabea (1922) Lezo

    Gerra denborako kontuak. Etxeetatik ondasunak errekisatu egiten zituzten.

  • Mikel Salaberria Erregistroak gerra garaian

    Mikel Salaberria Kortaberria (1932) Lezo

    Gerran, erregistroak egiten zituztenean eskolara joaten zela gogoratzen du. Aita eta osaba abertzaleak ziren.

  • Jaione Isazelaia2 Ruiz de la Prada, Bergarako lehenengo gerrako alkatea

    Jaione Isazelaia Igartua (1959) Bergara

    Gerra hastean, Ruiz de la Pradak errepresioari ekingo dio. Garbiketa bat egin zuen, nazionalei fidelak izan zirenak sarituz eta besteak traitore bezala identifikatu zituen eta ondorioz, zigortu. Gerra hasieran herritik joan eta gutxira bueltatu nahi zutenek, idatzi bat aurkeztu behar zuten. 1940ko dokumentu batean, Ruiz de la Prada alkatea aldunditik botatzeko proposamena egiten dute, Bergaran egin zituen ekimemengatik. Ondorioz, Bergaratik ere desterratua izan zen.

  • Joxe Esnaola Konfiskatutako ganadua, Loiolara

    Joxe Mari Esnaola Garmendia (1930) Azpeitia

    Soldaduek, txahalak konfiskatu zizkieten. Konfiskatutako ganadu guztia Loiolara eramaten zuten. Loiolan, basilikaren bi aldetan, egurrezko estalpetan gordetzen zuten ganadua.

  • Julian Arruti 2 Organeroaren etxea errekisatu

    Julian Arruti Ezenarro (1926) Azpeitia

    Zezen plaza aurrean zegoen organeria. Organeroaren familiari buruzko kontuak: gizona katalana zen eta emaztea donostiarra (Azpeitiko abertzaleen presidenta). Etxea errekisatu zien, eta haien etxeko abertzaleen "kolgaduriak" (oihal zintzilikariak) plazan erretzen ikusi zituen Julianek.

  • Juanito Zelaia Irratia, txakurra eta ondasunak errekisatzea ohikoa zen

    Luisito Zelaia Balenziaga (1925) Markina-Xemein

    Gerra garaian ez zuten ez irrati ez egunkaririk. beraien osaba batek bazuen irratia, baina gerora Markinako alkatea izan zenak errekisatu zion. Erbi txakurra ere bazuen eta hura ere errekisatu zion. Etxe, denda eta ondasun asko konfiskatzea ohikoa zen. Bere ama besoetakoak batzokia zuen Markinan eta hura ere kendu zioten; gero zinema-aretoa jarri zuten.

  • Pedro Iriondo Gerra hasiera; baserriko jeneroa konfiskatzea

    Pedro Iriondo Azpiri (1925) Markina-Xemein

    Gerra Espainia hegoaldean hasi zen eta handik heldu zen gurera. Irailean, San Migel inguruan, heldu zen Markina-Xemein aldera. Gogoan du hiru txerri hil eta ezin izan zituztela etxean erre, ezkutuan egin behar zen. Urdaia ere harrapatuz gero, konfiskatu egiten zizuten.

  • 1148 Gerran etxea miatu eta gauzak konfiskatu

    Maria Garate Zabala (1910) Markina-Xemein

    Gerran ez zuten etxetik alde egin. Behin, ea etxean neska askoko etxea zen galdetuz etxea miatu behar zietela esanez sartu zitzaien etxera. Etxean soldaduek bidera botatako hainbat gauza eta errazionamenduan jasotako ardoa topatu zien. Arratsalde berean kamioi batekin etorri ziren goizean topatutako horiek hartzeko. Karmengo Amaren koroa ere beraien etxean izaten zuten gordeta eta hori ikusterakoan eta haren jabea non zegoen galdetu zien. Abadea kartzelan zegoela esaterakoan, errekara jaurtitzeko esan zien. Baina horren jabetza ez zen abadearena komentuarena baizik.

  • 410 Aitak eskopeta berreskuratu zuenekoa

    Jose Zufiaurre Goia (1934) Beasain

    Joxek etxean duen eskopetaren inguruko azalpenak. Gerra garaian, eskopetak konfiskatu egin zituzten eta aitak bere eskopeta nola berreskuratu zuen kontatzen du.

  • Tomas Jainaga Aita kartzelan eta etxea prezintatu nahi

    Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

    Bere aita Karrantzan harrapatu zuten, trintxerak egiten ari zela eta kartzelaratu egin zuten. Amama eta amamaren neba baserrian topatu zituzten, gizonezko bat etxea prezintatzera joan zenean. Isunak ipini zizkieten.

  • Tomas Jainaga Gerra ostean, familia batzuk etxetik bota

    Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

    Gerra ostean, etxetik bota zituzten familia batzuek etxe jabeek. Beraiek ere berriz ordaindu behar izan zuten etxea.

  • Frantziska Egiguren Gerra sasoiko bizipenak: aita eraman, etxeak hustu, hildakoak...

    Frantziska Egiguren Bereziartua (1924) Iurreta

    Gerratean aita pistola paparrean ipinita eraman zuen etxetik miliziano batek. Txerria eta bi ohe utzi zituen etxean, ezin zituelako berarekin eraman, baina beste traste guztiak eraman zituen. Soinean zituzten arropekin geratu ziren. Etxe inguruko arboladi batean mutil bat hilda aurkitu zuten bere osabek. Bera hura ikustearren atera zen eta etxe guztietako ateak zabalik zeudela ikusi zuen: jendeak alde egin zuen, dena bertan lagata. Gauean etxeetako traste guztiak eraman zituzten; beraiei txerria ere horrelaxe ostu zieten. Milizianoak izango zirela uste du. Francoren tropak Durango alderago zeuden. Milizianoek tankea zutela kontatzen du.

  • Frantziska Egiguren Gerra sasoiko bizipenak: jateko eta arroparik ez, etxeak hutsik, beldurra...

    Frantziska Egiguren Bereziartua (1924) Iurreta

    Arriandi auzoan jendeak alde egin zuen etxeetatik, dena bertan lagata. Amak Oromiño auzora bidali zuen, senideengana, baina han ere etxea hutsik aurkitu zuen. Beldurra pasa zuen bidean. Etxe handi baten ondoko gerezi-arbolan tripa eta poltsikoak bete zituen gereziz. Etxea hutsik zegoen. Norena zen eta barrutik nolakoa zen azaltzen du. Bidean hutsik aurkitu zituen etxe guztiak. Etxe bateko arropak hartu zituzten, ez zeukaten ezer eta. Jendea etxeetara itzuli zenean, auzoko lapurrak zirela esaten zuten. Beraiei txerria eta bizikleta ostu zizkieten. Bi bandoen erdian zeudenez, gaua pasatzera Mallabienara joaten ziren. Teila-lantegia zegoen han. Umeek oilo-tokian egiten zuten lo eta nagusien kanpoan.

  • Frantziska Egiguren Auzokoen arteko tirabirak, gerraren eraginez

    Frantziska Egiguren Bereziartua (1924) Iurreta

    Gerran ihesi ibili ostean jendea etxeetara itzuli zenean, lapur fama zuten auzoan, etxe batetik arropak hartu zituztelako. Arropak bueltan eraman zituzten, baina goizean, ilunpean. Lagun baten estutxearekin gertatutakoa. 12 urte zituen berak orduan.

  • 931 Irratia errekisatu zieten

    Irene Yeregi Salegi (1924) Zumaia

    Karlistak sartu zirenean irratia kendu zieten eurei eta baita euren gainean bizi zen osabari ere. Euren etxe inguruko eraikin bat errekisatu zuten frankistek eta hara eraman zuten euren irratia. Batzokia egondako eraikina karlistek errekisatu zuten eta hara eraman zuten goiko irratia. Orain talasoterapia dagoen eraikina goitik behera errekisatu omen zuten.

  • Maria Antonia Goikoetxea Nazionalak etxean

    Maria Antonia Goikoetxea Elustondo (1946) Zumaia

    Aitaren arrebak josteko makina zeukan eta nazionalak sartu zirenean txapelak brodatzeko agindu zioten. Aitaren saxofoiarekin tabernaz-taberna ibili omen ziren; osaba, mutikoa, atzetik jarraitzen ibili zen eta mozkortu zirenean saxofoia korrika etxera bueltan eraman zuen.

  • Tomas Alkorta Gerran, ardiak Ondarroara eta garia Mutrikura eraman behar

    Tomas Alkorta Barruetabeña (1937) Mutriku

    Gerra garaian jaio zen, 1937an. Tomasek 22 egun zituela, aita gerrara joan zen. Garia Mutrikura eta ardiak Ondarroara eraman behar izan zituzten berez diru trukez. Ez zuten dirurik inoiz jaso.

  • Tomas Alkorta Errekisatutakoa nazionalentzat

    Tomas Alkorta Barruetabeña (1937) Mutriku

    Gerra garaian, karlistak ziren herriaren kontrola zutenak. Baserrietan eta etxeetan errekisatzen zutenak nazionalei eramaten zitzaien gabez ezkutuan.

  • Elisabet Aretxabaleta Aitaren tailerra konfiskatuta

    Elisabet Aretxabaleta Goikoetxea (1921) Markina-Xemein

    Bere aita kartzelatik etorri zenean, ezin izan zuen zapata-tailerrera bueltatu, konfiskatu egin baitzioten. Ganbaran hasi zen lanean. Beste behargin bat ere izaten zuen aitak.

  • Zeferino Mandaluniz Artaldea konfiskatuta

    Zeperino Mandaluniz Gorroño (1918) Muxika

    Gerran, ardiak eta bildotsak kendu zizkieten. Auzoko bati ere dena kendu zioten. Bere gurasoak, 5 seme frontean izateaz gain, ezer barik gelditu ziren. Soldadu asturiarrak aritu ziren konfiskatzen.