1931-1936: II. Errepublika

• Pertsona beldurtia izan arren borrokaldian aktiboa zen

  Olga Arizmendiarrieta Urriategi (1932) Eibar

  1934ko Iraultza. Oso gizon ausarta ez izan arren, gaztetasunak eman zion, Olgaren ustez, 1934ko iraultzan parte hartzeko kemena. Dendako erakusmahaiaren azpian gordetzen zuen lehergailuak sortzeko materiala.

• Iraultzak hildakoak eragiteak sumintzen zuen

  Olga Arizmendiarrieta Urriategi (1932) Eibar

  1934ko urriko iraultzan Urizar hil zuten. Aitari ez zitzaion batere gustatu hildakoak egotea. Kalean, basapiztien moduan ibiltzen zirela iruditzen zitzaion.

• Gerra aurreko bilerak

  Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio

  Sozialistak, karlistak eta abar, bakoitza bere aldetik biltzen ziren gerra aurretxoan. Umeak izan arren, zerbait arraroa sumatzen zuten.

• Errepublika aldarrikatu zen eguna

  Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio

  Era guztietako mitinak izaten ziren plazan. Behin, gogoan du, herritar bat plazako maila batera igo eta "Abajo el clero!, Viva la República!" oihu egin zuela. Errepublika aldarrikatutako eguna izan zen. Nazionalisten mitinak.

• Errepublika jaio zen eguna

  Jose Aizpurua Murgoitio (1931) Patxi Esteibarlanda Aizpurua (1921) Elorrio

  Eibartik bandera ekarri eta bandak jo zuen plazan Errepublika aldarrikatu zen egunean

• Alderdi politikoen lokalak Elorrion

  Jose Aizpurua Murgoitio (1931) Patxi Esteibarlanda Aizpurua (1921) Elorrio

  Nazionalistek, errepublikanoek eta karlistek bazuten bakoitzak bere lokala Elorrion. Herrian oso estimatua izan ez zen alkate baten kontuak.

• Alderdi ezberdinetako jendea

  Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio

• Elorrion zeuden alderdiak eta euren egoitzak

  Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio

• Gerra aurreko eliza: abade abertzaleak eta karlistak

  Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio

• Gerra aurretik Aberri Eguna

  Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio

• Gerra aurreko eskola: San Roken

  Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio

• II Errepublikan tiribira politiko asko

  Esteban Justo Larrañaga Argarate (1913) Eibar

  II Errepublikaren garaian tolerantziarik ez zegoela uste dute; alderdien arteko tirabirak ohikoak izaten ziren. Sozialistak kalerik kale joaten ziren formazioan, marradun praka “mil-rayas”-ekin eta alkandora urdinarekin; anekdota batzuk kontatzen ditu honen harira. Orain politika arloan ere hobera egin dugula uste dute.

• Errepublika sasoiko giro politikoa herrian

  Avelino San Sebastian Barandiaran (1906) Antzuola

  1934 inguruan Errepublika garaian kontzertu ekonomikoan aldaketak izan ziren eta herrian dimititu egin zuten zinegotzi abertzaleek. Karlisten eta abertzaleen artean liskarra izan zen. Azkenean karlistek lortu zuten nahi zutena.

• "Emakumeak aurrera egiteko erdaraz jakin behar izan du"

  Xeferi Erostarbe Lazkano (1933) Bittori Goitia Larrañaga (1928) Enkarna Grisaleña Gil (1928) Oñati

  Hika mutilen artean gehiago mantendu da nesken artean baino. Gizonek etxetik kanpo aisialdi gune gehiago izan dituzte, bekatua zen lehen emakumea tabernara joatea.

• Lehenengo notak nola ikasi zituen

  Patxi Oliden Gonzalez de Txabarri (1923) Orio

  Frontoian ibiltzen zen mutikotan. Frontoia nolakoa zen. Karmelo Eizagirrek irakatsi zizkion lehenengo notak frontoian, lurrean teilarekin marrak eginda. Ordurako haiek tiple taldea egina zeukaten. Horrelaxe hasi zen solfeoa ikasten. Gazterik hasi zen mezan koruan abesten. Errepublikaren hasieraren inguruko oroitzapenak.

• Errepublika garaiko aldaketak eta gerra hasiera

  Mahai-ingurua Xemeinen () Markina-Xemein

  Errepublika garaian eskolan gurutzeak kendu eta Errepublikako bandera jarri zuten. Juanita Asterrikan bizi zen eta Gerra Zibilean gertu izan zuen frontea.

• Mutrikuko Erdiko kaleko kartzela

  Manuel Goenaga Osa (1923) Mutriku

  Erdiko kaleko kartzelan aita preso egon zenean, janaria eramaten zioten. Gerra aurretik, kartzela zaintzen herriko errepublikanoak eta milizianoak egoten ziren.

• Bigarren Errepublikaren eragina

  Elias Euba Irakulis (1920) Amorebieta-Etxano

  Errepublika garaian, erregeen argazkiak kendu zituzten eskoletatik. Hilketarik ez zen gertatu garai hartan. Kapitalistek dirua gorde eta industria gerarazi egin zuten; horrek gosea eragin zuen.

• Eibarko Aratusteak Errepublika aurretik II

  Jose Echeverría Ayerbe (1912) Eibar

  Jende askok gitarra jotzen zekien eta aratusteetako karrozetan ateratzen ziren joten. Don Poli abadeak karrozak ateratzen zituen aratusteetan ospitalerako dirua batzeko. Asteartea egun handia izaten zen; lagun-taldeak soziedadetan bazkaldu eta gero dantzara joaten ziren Untzagara edo frontoira. Egun horretan ohitura izaten zen nesken etxera afaltzera joatea.

• Eibarko Aratusteak Errepublika aurretik I

  Jose Echeverría Ayerbe (1912) Eibar

  Errepublika aurretik aratusteak asko ospatzen ziren, baina gero beherakada egon zen. Aratusteen egun bakoitzean toki batean antolatzen zen dantzaldia: Casino Artista, Casino Musical Bretón, Casino Amistad, Rialto…