Ekonomia gerraostean

Umetan umezain eta gosetuta
Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

11 urte inguru zituela, umezain egon zen etxeko aitita harakina zen; hala ere, beretzat ez zuten jatekorik. Baina aitita horretaz jabetu zenean oso ondo hasi zen jaten, ordura arte argalduta eta gosez egon zen-eta. Bertan bizitakoak kontatzen du. Gerraostean, ez zegoen ogirik.
Baserriko jeneroa emanarazi
Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

Gerraostean miseria asko bizi izan zituzten. Baserri txikia zen beraiena eta ez zuten denentzako jatekorik. Jeneroa ere herrira entregatu behar izaten zuten: garia, baba... Etxean sobera ez izan arren udaletxera eroan behar izaten zuten.
Estraperlo garaian aguazilarekin kontuz
Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

Gauza asko egoten ziren estraperloan. Eubako Felix aguazilak batzuetan bi bider ordainarazten zien baserritarrei plazako postua. Txerria hiltzerakoan ere kobratu egiten zien eta zati handi bat kentzen zien.
Gerraosteko gosea
Jose Inazio Lasa Odriozola (1924) Beasain

Garingo eskolatik Beasaingo eskolara pasa zen. Gerra zibila eta gerraosteko gosea bizitzea suertatu zitzaion. Garai oso gogorrak izan zirela kontatzen du.
Gerra osteko ekonomia; errota "klandestinoak"
Carmelo Olano Segurola (1930) Ixabel Olano Segurola (1925) Beasain

Goserik ez zuten pasatu baserrian, baina gerra osteko urteak gogorrak izan ziren, batez ere kaleko jendearentzat. Artoa, garia. Errota "klandestinoak". Lazkaoko errota handira astoarekin joan zeneko kontua.
Herriko jendea baserrietara lapurretara
Carmelo Olano Segurola (1930) Ixabel Olano Segurola (1925) Beasain

Herriko jendea baserrietara joaten zen gereziak, intxaurrak, sagarrak, etab. harrapatzera. Garia ereiten zutenean, lapurtxoriak ibiltzen ziren eta izutzeko egin behar izaten zutena. Gerra garaian moroak egon ziren eskolan; gerra ondorengo urteetan, tropak egon ziren. Txoriak bertan egiten zituzten habiak.
Gerra-ostean kaletarrak baserrira lanera janari truke
Carmelo Olano Segurola (1930) Ixabel Olano Segurola (1925) Beasain

Gose urteak. Baserrietara joan eta lanaren truke janaria lortzen zuten kaletar askok.
Gerra gogorra, baina goserik ez
Juana Loroño Beaskoetxea (1923) Amorebieta-Etxano

Gerraostean uzta handia izan zuten, ordura arte, ostera, gutxi. Hala ere, ez zuten goserik pasa. Txarrena etxekoak non zeuden ez jakitea zen. Nazionalak Bilbo hartu zutenean. bere ahizpak etxera bueltatu ziren.
Baserriko jeneroa udaletxean entregatu behar
Juana Loroño Beaskoetxea (1923) Amorebieta-Etxano

Artoa, garia, patata... entregatu egin behar izaten zuten udaletxean. Bakoitzari 3-4 anega eskatzen zizkieten. Ez zieten begiratzen familia handia bazen edo ez.
Errazionamendua eta ogia
Juana Loroño Beaskoetxea (1923) Amorebieta-Etxano

Errazionamenduan azukrea, arroza... jasotzen zuten. Auzokoak ei ziren txarrenak, sekula behar egin gabeko alferrak. Labakoa sua, ogia, astean behin egiten zuten. Errazionamenduko ogia ezin zen jan.
Errotara gauez, ostenduta
Juana Loroño Beaskoetxea (1923) Amorebieta-Etxano

Ogia egiteko, irina behar zuten. Garia edo artoa ehotzea galarazita zegoenez, gauez joan behar izaten zuten errotara, ostenduta. Zeanuriraino joaten ziren. Boroan ez zegoen errotarik, Larrean eta San Pedron, ostera, bai.
Txori-habi bila
Eugenio Sagastizabal Beobide (1928) Arrigorriaga

Txori-habiak topatzen ibili ohi ziren txikitan eguen arratsaldetan, ez zen eskolarik izaten-eta.
Kaletarrak artajorrara tripatruke gose-denboran
Eugenio Sagastizabal Beobide (1928) Arrigorriaga

Gerra aurretxoan bost txerri hazi zituzten, baina inork ez zituen erosi gura. Gerra etorri zen eta jendea harrapataka etorri zitzaien txerrikia erosi guran. Artajorrara ere etortzen ziren kaletarrak tripa-truke gose-denboran. Errepublika denboran, ostera, jatekoa ugari zegoen. Txerrikia egosi, beste gauza batzuekin nahastu eta txerriei ematen zitzaien atzera. Etxean asko ziren, eta berehala jaten zuten txerria.
Gerraosteko miseria
Luis Asla Altonaga (1925) Arrieta

Etxean egindako abarkak larruzkoak ziren, baina negurako bestelakoak behar izaten ziren. Gerraostean miseria asko egon zen, baserrian ez horrenbeste. Eskeko asko aritzen zen baserrietatik.
Errotako menda entregatu behar
Miren Odriozola Jaio (1919) Ajangiz

Baserriko jeneroa herrira entregatu behar izaten zuten, bakoitzak zuena. Errotek ehotzen zutena kartillan apuntatu behar izaten zuten. Apuntatutakoaren menda, ehuneko hamarra, errotariek herrira entregatu behar izaten zuten zen.
15 kintal entregatu beharrean hiru
Miren Odriozola Jaio (1919) Ajangiz

Gerraostean, baserritarreko etxeko jeneroa entregatu behar izaten zuten herrian. Behin patata pilo bat atera zuten eta 15 kintal (750 kilo) entregatu behar izan zituzten. Baina Mirenek lortu zuen gezurra esanda gutxiago entregatu behar izatea, hiru kintal (150 kilo) baino ez zituzten entregatu behar izan.
Gerraosteko gosea I
Teresa Bengoa Azula (1930) Mari Paz Elorriaga Garitaonandia (1932) Abadiño

Baserrikoek etxean hartzen zutena jaten zuten, baina gose galanta egon zen gerraostean. Soldaduek beharrak egiten zituzten baserrietan jatekoaren truke.
Gerraosteko gosea II
Teresa Bengoa Azula (1930) Mari Paz Elorriaga Garitaonandia (1932) Abadiño

Baserritarrek behar egiten zuten jan ahal izateko, baina beste batzuk estraperloan ibiltzen ziren. Eskeko asko zegoen, ezagunak, eta herritarrek ahal zutena ematen zieten.
Errotak itxita gerraostean
Jose Gastelu-Urrutia Arabio-Urrutia (1922) Abadiño

Francoren sasoian, falangistek errotak zabalik izan zituzten eta besteek itxita. Horregatik, jendeak Arratia aldera-eta joan behar izaten zuen astoekin. Gero, garia, patata eta artoa ere entregatu behar izaten zituzten.
Etxe-jabeari jeneroa entregatu behar
Jesusa Sarriegi Aiestaran (1919) Beasain

Baserria "Duque del Infantado"-ren jabetzakoa zen. Inguruko baserriak. Beasainmendi. Basarte baserriak Markesarenak ziren. Etxe-jabeari eman behar zitzaion errenta (kapoiak...). Gerra ostean garia udaletxera entregatu beharra. Lazkaoko errota. Gerra osteko urteetan gosea.