Ekonomia gerraostean

  • 1356 Estraperlo kontuak

    Pedro Urteaga Arregi (1931) Aretxabaleta

    Martzel "Marroko" Aozaratza auzoan izandako Marroko baserrian jaio zen. Goroetan eta Araotzen bizi izan zen eta Arabako Ozaetara ezkondu zen azkenean. Estraperlo garaiko pasadizo batzuk kontatzen ditu Pedrok, "Mordo Motz" eta beste pertsonaia batzuenak.

  • 1219 Jatekoa urri, gerraostean

    Leandra Elizburu Bilbao (1923) Aretxabaleta

    Jaten zutena: normalean babarruna, jaietan garbantzua. Porru-patatak, azak... Ezkondu ostean gosetea izan zen. Errazionamendua. Jatekoa eskas, etxea ordaindu behar...

  • 1555 Gerra ostean goserik ez

    Pedrotxo Urizberea Emazabel (1922) Donostia

    Emaztea Kaikoa zen, baita haren gurasoak ere. Amak estraperloan erosten zituen jan-edanak. Ez zuten goserik izan arrain asko harrapatzen zuten eta. Gurasoek euskaraz egiten zuten beti, baina beraiek anai-arreben artean erdaraz asko egiten zuten. Abertzaleak ziren.

  • Jesusa Izagirre Tabakoa estraperloan saltzen zuen

    Jesusa Izagirre Esturo (1928) Amorebieta-Etxano

    Tabakoa eta puruak ere saltzen zituzten tabernan. Tabakoa estraperloan saltzen zuten sasoi batean. Behin denuntzia jaso zuen Jesusak eta isuna ordaindu behar izan zuen.

  • maria-arriaran-larranaga Gerraostean, Arrasatera berriro

    Maria Arriaran Larrañaga (1925) Aramaio

    Frontea Arrasatetik joan zenean, Oñatitik Arrasateko Mendi Etxebarri baserrira bueltatu ziren. Denbora horretan, baserria hutsik egon zen. Gerra denboran, soldaduek bederatzi "muelle" eta bederatzi koltxoi eraman zituzten. Baserrian, sekulako belartza hasita zegoen, eta haiek moztu eta Oñatira eraman zuten belarra; hango ganaduarentzako.

  • maria-arriaran-larranaga Errotak eta errazionamendua

    Maria Arriaran Larrañaga (1925) Aramaio

    Gerraostean, garia entregatu egin behar izaten zen. Uribarri auzoko Markuleti errotan ehotzen zuten garia. Arrasateko kalean bizi zen izeba batek jasotzen zien errazionamendua.

  • maria-arriaran-larranaga Gerraosteko gosea

    Maria Arriaran Larrañaga (1925) Aramaio

    Gerraostean, gose handia egon zen. Mariak eta ez zuten goserik pasa, baserriak emandakotik bizi ziren eta. Jendea patata bila joaten zen Mendietxebarri baserrira. Lapurretak ere izaten omen ziren.

  • Domingo Iriarte Astola Garia entregatu behar

    Domingo Iriarte Astola (1927) Aramaio

    Gerraostean, garia entregatu behar izaten zuten. Jasotzen zuten uzta baino gutxiago jaso zutela esaten zuten, bestela gehiago entregarazten zien. Gurdikada gari entregatu behar izaten zuten.

  • Domingo Iriarte Astola Baba lasto artean ezkutatu

    Domingo Iriarte Astola (1927) Aramaio

    Gerraostean, baba konfiskatzen hasi ziren. Lasto artean ezkutatzen zituzten bi-hiru zaku baba. Inspektorea herrikoa zen.

  • Julian Alegria Gerraostean, lanean eta ikasten

    Julian Alegria Uriarte (1924) Bermeo

    Gerraostean, aita makalik zegoen eta etxean lan asko izaten zuen, anai zaharrena zelako. Hamalau urterekin itsasoan ere hasi zen. Eta ahal zuenean gau-eskolara ere joaten zen.

  • Julian Alegria "Mutil" sartu zen Iriarte motorrean

    Julian Alegria Uriarte (1924) Bermeo

    Itsasontzi batzuek galdara-makinak zituzten eta gainontzekoak motorrak izaten ziren. Bera "mutil" sartu zen Iriarte motorrean, eta "Irlandianeko" Santos "gizon-mutil". Bi mailen arteko desberdintasuna adinak eta soldatak markatzen zuten. Armadorea eta patroia. Behar handia zuten eta dirua ekartzen hasi zen etxera.

  • Pilar Tolosa Amondarain Zergak saihesteko trikimailuak

    Pilar Tolosa Amondarain (1935) Amasa-Villabona

    Jasotzen zen uztaren zati handi bat zerga moduan herriari eman behar izaten zioten. Zerga hauek saihesteko ezkutuan ibili behar izaten ziren. Aita gauez joaten zen errotara gari-irina egitera.

  • Pilar Tolosa Amondarain Errazionamendu garaia

    Pilar Tolosa Amondarain (1935) Amasa-Villabona

    Gerraosteko errazionamenduaren funtzionamendua. Jakiak hartzeko ilara luzeak egoten ziren. Ogi beltza ematen zuten. Ogi zuria erosteko aukera egon zenean, etxean egindakoa baino askoz ere goxoagoa zela gogoratzen du.

  • Juanito Arantzamendi Gerraostean baserritarrekin trukea

    Juanito Arantzamendi Mugartegi (1916) Ondarroa

    1939ko Gabonetan bueltatu zen etxera gerraostean. Hala ere, langile-batailoira eraman zuten eta beste bi urte eta erdi egin zituen. Gerraostea lana ez zuenarentzat izan zen gogorra, arrantzan bazegoen lana-eta. Baserritarrek ekartzen zuten jatekoa plazara. Trukea egiten zuten arrantzaleek baserritarrekin.

  • Miren Lore Ibazeta Jangela sozialak

    Miren Lore Ibazeta Solabarrieta (1936) Nekane Ibazeta Solabarrieta (1925) Ondarroa

    Erreketeek jantoki sozialean jatekoa ematen zuten. Bertan izandako bizipenak dakartza gogora Nekanek. Falangekoak ere ematen zuten jaten.

  • Isabel Etxanobe Gerraosteko jatekoak

    Isabel Etxanobe Oteiza (1926) Mañaria

    Baserrian ez zuten goserik ezagutu. Taloa, morokila, porru-patatak... izaten zituzten, ez zuten non aukeratu, baina faltan ez.

  • Petra Goiti Gosea

    Petra Goiti Goiti (1929) Mañaria

    Gerraostean gosea ezagutu zuten. Astoz joaten ziren errotarik errotara, askotan ez zuten irinik lortzen-eta. Tabirako (Durango) okindegian ogi-txuskoa ematen zien, txarra eta txikia.

  • Petra Goiti Garia eta artoa udaletxera eroan behar

    Petra Goiti Goiti (1929) Mañaria

    Gerraostean gose izan arren, baserriko jeneroa udaletxera entregatu behar izaten zuten: garia eta artoa.

  • Jose Luis Bizkarra Gerraosteko errazionamendua

    Jose Luis Bizkarra Etxebarria (1930) Mañaria

    Frontea hilabetez Mañarian egon ostean, alde egin zuten. Gerraostean, gosea zen nagusi, baina baserrietan bazuten zer edo zer. Errazionamenduan ematen zioten ogi-txuskoa etxera orduko jaten zutela dio.

  • Jesusa Izagirre Euren denda errazionamendu denda

    Jesusa Izagirre Esturo (1928) Amorebieta-Etxano

    Euren denda errazionamendu denda izan zen. Bezeroak libretarekin joaten zitzaizkien eta handik zerbitzatzen zitzaien. Jateko gutxi zegoen banatzeko eta horregatik estraperloan ibili behar izaten zuten.