Ekonomia gerraostean

  • Joxe Mari Zapirain Gose garaiko oroitzapenak barruan gelditu ziren

    Joxe Mari Zapirain Etxeberria (1933) Errenteria

    Gose garaian San Juanera joan ziren ama eta Joxe Mari patata bila, baina ez zieten ezer saldu nahi izan. Gose garaiko oroitzapenak barruan geratu zaizkio Joxe Mariri.

  • Joxe Mari Zapirain Goseari aurre egiteko moduak

    Joxe Mari Zapirain Etxeberria (1933) Errenteria

    Gose garaia errazago eraman zuten Pontikan, han baratze txiki bat baitzeukaten. Eskolako oporrak iristen zirenean, Joxe Mari amaren baserrira joaten zen; gogoan du zer jaten zuten han.

  • 363 Tabakoa errazionamenduan

    Jose Agustin Etxabe Olaskoaga (1924) Zarautz

    Etxean inork ez zuen erretzen, baina purua erretzen zuten egun berezietan, eta gero mareatuta. Errazionamenduan tabakoa hartzen zuten eta gero saldu.

  • 367 Gerra garaia nahiko ondo pasa zuten

    Mertxe Arruti Abendibar (1931) Zarautz

    Nola gogoratzen dituen gerrako egun haiek. Janari nahikoa zuten. Gerran baino okerrago pasatu zuen frankismo denboran. Osaba bat hil zieten. Aitak ez zuenez erretzen, amak tabako-orrien truke janaria lortzen zuen. Ez du oroitzapen txarrik.

  • Mari Erezuma Sukarrietara piper-txorizero bila

    Mari Erezuma Elorriaga (1921) Bermeo

    Mari eta lagun bat Sukarrietara joan ziren piper-txorizero bila txerria hiltzeko. Ez zuten aurkitu. Itzuli eta denda batean sartu ziren abarketak erostera, eta han aurkitu piper-txorizeroak. Bidean bere senarra izango zena gurutzatu zuten, zaurituta zetorren gerratik.

  • Ikerne eta Eulogio Sagar-lapurretara inguruko baserrietara

    Eulogio Alkorta Badiola (1932) Ondarroa

    12-14 urte ingururekin sagar-lapurretan ibiltzen ziren inguruko baserrietan, gosea zegoen eta.

  • 357 Gerra garaiko bizipenak

    Juana Lizarralde Buenetxea (1914) Zarautz

    Soldaduak Pagoeta aldetik pasatu zirela esaten zuten. Amonak astoa ezkutatu egin omen zuen, kendu egingo ziotelakoan. Gerra denboran ez ziren janari eskean joaten baserrira, geroago bai.

  • joseba-goni Aita gerran Bilbon; itzulitakoan panorama zaila Errenterian

    Joseba Goñi Galarraga (1935) Errenteria

    Gerra garaian, Josebaren aitak badaezpada Errenteriatik alde egin zuen. Bilbo erori zen arte egon zen han, anaiarekin eta koinatuarekin batera. Errenteriara itzuli zenean lana galdu zuen; denbora batez amak tratutik lortutako diruari esker atera ziren aurrera. Zenbait lagun karlistaren laguntza ere ba omen zuen aitak.

  • Joxe Mari Zuloaga Udareak lapurtzen

    Joxe Mari Zuloaga Etxebeste (1932) Errenteria

    Paper-fabrikako etxeen ingurua lehen nolakoa zen azaltzen du: Villa Guadalupe, Urugoitiaren etxea... Udareak lapurtzen zizkioten Urugoitiari, eta eskopetarekin ateratzen zen etxetik.

  • Joxe Mari Zuloaga Gerra osteko miseria gogorra

    Joxe Mari Zuloaga Etxebeste (1932) Errenteria

    Zinea beti ezagutu izan du Joxe Marik Errenterian. Gerra bukatu zenean, Errenteriako familia batzuk elkartu ziren herriko jende pobrea laguntzeko. Jende asko hil zen miseriagatik Errenterian gerra ostean. Behin Joxe Marik zozketa irabazi zuela gogoan du.

  • Joxe Mari Zuloaga Gerra garaiko zorrak ordaintzen

    Joxe Mari Zuloaga Etxebeste (1932) Errenteria

    Gerra garaian, ama Hondarribira joan zen baserri batera; han zor handia egin zuten, eta ondorengo urteetan aitak ordaindu zuen zor hura.

  • Joxe Mari Zuloaga Gerra ostean aitak lana bilatzeko izandako arazoak

    Joxe Mari Zuloaga Etxebeste (1932) Errenteria

    Aita gerratik itzuli zenean, Goiko kaleko etxean jarri ziren bizitzen. Etxea utzi bezala zegoen. Aita portura joan zen lan bila, baina atzera bota zuten: oso noizean behin bakarrik deitzen zuten lanerako. Ama arropa garbitzera joaten zen.

  • Joxe Mari Zuloaga Gaileten apurren zain

    Joxe Mari Zuloaga Etxebeste (1932) Errenteria

    Olibet gaileten fabrikan, gaileten apurrak kanpora botatzen zituzten; umeak kanpoan zain egoten ziren apur haiek jateko.

  • 324 1941 inguruan pasatako gosea

    Juan Arizaga Larreategi (1927) Jose Luis Unamuno Gorrotxategi (1928) Soraluze

    1941 inguruan, gosea pasa zuten. Patata konfiskatu egiten zieten eta beraiek dendan batata (patata tankerakoa) erosi behar izaten zuten. Bonba herrian bota zutenekoa kontatzen du. Bando ezberdinetakoek elkarrenganako ezinikusi handia zuten.

  • 324 Garia konfiskatzen zieten

    Juan Arizaga Larreategi (1927) Jose Luis Unamuno Gorrotxategi (1928) Soraluze

    Soldaduek garia kentzen zieten "gorrientzat" zela esanda, baina Jose Luisi eta Juani ez zitzaien ez gari ez dirurik heldu.

  • 324 Gose-urte gogorrak; errazionamenduko janaria

    Juan Arizaga Larreategi (1927) Jose Luis Unamuno Gorrotxategi (1928) Soraluze

    Gose-urte gogorrak pasa zituzten. Baserritarrak, hala ere, moldatzen ziren jatekoarekin, baina kaletarrak gaizki ibili ziren. Errazionamenduan jasotzen zuten ogia, azukrea eta "boniatoa" (batata); ganaduak ere nahi ez zuen jana izan ohi zen.

  • 398 Patata esandako tasatik gora saltzearren udaletik abisua

    Maria Urizar Murua (1919) Soraluze

    Patatarekin gertatutakoa. Patata gorri ederra zuten etxean maiatzerako heltzen zena. Errazionamendua zegoen garaian patatak bi pezetako tasa zuen, baina berak 2,50ean saldu zuen, estimazio handia zuen eta. Udaletik abisua eman zioten ez deskuidatzeko berriz tasatik gora kobratzen, hori Francoren aurka egitea zela eta. Bi emakume goizean patatarik gabe geratu zirela eta baserrira joan zitzaizkien bila.

  • 398 Errazionamenduko jateko eskasa; oliorik ez

    Maria Urizar Murua (1919) Soraluze

    Gerra-denboran eta razionamendu denboran jendeak gosea pasa zuen kalean. Emakume bati arto-irina eta ogirina saldu zizkioten eta hurrengo egunean esker modura anis botila eta txokolatea eman zizkion Mariari. Errazionamenduan ematen ziren ogia eta boniatoa (patata) nolakoak ziren. Oliorik ez zegoen eta seboarekin moldatzen ziren. Azukre beltza egoten zen; inguruko emakume batek Frantziatik ekartzen zuen azukre zuria eta hari erosten zioten. Baserrian izaten zuten jatekoa, hala ere.

  • 359 Gerraosteko gosea; gauez errotara.

    Antonio Eizagirre Uranga (1933) Pakita Uria Mancisidor (1937) Zarautz

    Gerraostean gose handia pasa zuten. Ogia asko estimatzen zen arrazionamendu garaian. Etxean egiten zituzten taloa eta ogia. Errotara joatea debekatua zegoen eta gauez joaten ziren errotara. Kalekoak okerrago egon ziren baserrikoak baino.

  • Esne bila joanda, isuna

    Lucia Etxabe Zubizarreta (1927) Soraluze

    Gerra inguruan, Gallasteitorre baserrira joaten ziren esnetara. Behin anaiari isuna ipini zioten estraperloan zebilelakoan edo.