Ekonomia gerraostean

  • Juanita Getaria Pekin fabrikako lanak eta lan baldintzak

    Juanita Getaria San Pedro (1927) Errenteria

    Torlojuak eta halakoak egiten zituzten Pekin fabrikan eta bereizita aritzen omen ziren emakume eta gizonak. Zortzi orduko lanaldia zuten normalki, baina baita hamabikoa ere, lan asko baldin bazen.

  • Juanita Getaria Gerra garaiko eta gerra osteko otorduak

    Juanita Getaria San Pedro (1927) Errenteria

    Gerra garaiko eta gerra osteko errazionamenduak ezagutu zituzten.

  • Juanita Getaria 'Auxilio Social' eta 'Servicio Social'

    Juanita Getaria San Pedro (1927) Errenteria

    Auxilio Social delakoan Cara al Sol kantatu beharra izaten zuten. Biteri kalean omen zegoen egoitza eta behar zuenari jaten ematen omen zioten. Juanita sarritan izan zen bertan. Servicio Social, aldiz, derrigorrezkoa omen zen ezein baimen mota lortu nahi zuen ororentzat. Hala ere, Juanitari ez zitzaion azken honetara joan beharrik egokitu.

  • joxe arozena Leikua entregatu beharra

    Joxe Arozena Aranzasti (1933) Hondarribia

    "Leikua" edo babarruna entregatu beharra, gerraostean. Batzuek ezkutatu egiten zuten, baina kontrolen beldurrez egoten ziren.

  • joxe arozena Patata eta angula kontrabandoa

    Joxe Arozena Aranzasti (1933) Hondarribia

    Patata kontrabandoa, Hondarribitik Nafarroara. Angula kontrabandoa: Hendaiatik itsasoz arroketara, eta bizkarrez Gaintxurizketara; txarra zen eramateko. Tiroak bota zizkieten behin. Lagun bat aurretik joaten zen.

  • joxe arozena Olioa, azukrea eta kafea

    Joxe Arozena Aranzasti (1933) Hondarribia

    Olioa falta zen, baina baserrietan txerriaren koipea erabiltzen zen. Azukre beltza eta gutxi. Kafea kontrabandoan. Ogi zuria Hendaiatik, batelean; guardiak kendu, deskuidatuz gero.

  • Mari Kruz Alkain Gerra ondoan, kontrabandoa: ogia, kafea...

    Mari Kruz Alkain Jauregi (1926) Hondarribia

    Goiz joaten ziren ohera eta goiz jaiki. Gosaltzeko, kafesnea zopekin. Ogia gerra ondoan ez zen ona. Hendaiatik ekartzen zuten ogi zuria, batelean joanda. Kafe berde bila Irunera joaten zen; tranbian guardak izaten ziren, eta oinez egiten zuen buelta. Hendaiara eramaten zuen gero kafea. Kontrabandoa.

  • Mari Kruz Alkain Errazionamendua, baita Frantzian ere

    Mari Kruz Alkain Jauregi (1926) Hondarribia

    Frantzian ere izan zuten errazionamendua, alemaniarrak sartu zirenean. Capbretonen ere egon zen ilaran. Bueltan okerrago ibili ziren. Olioa ere falta zen; trenez ekartzen zuten irundarrek, eta gero saldu. Irungo Terminus hotelean egon zen neskame.

  • joxe perez Gerra hasiera eta gerra ostea

    Joxe Perez Otegi (1932) Hondarribia

    Gerra nola hasi zen. Hegazkinak Nafarroa aldetik etortzen ziren. Baserrian dirurik ez zen, baina goserik ere ez. Ogia, harria baino gogorragoa. Nahiago zuen taloa, esnearekin.

  • joxe perez Soldadutza Irunen IV

    Joxe Perez Otegi (1932) Hondarribia

    Nazioarteko zubian ere egoten zen. Posible zuen bestaldera pasatu, baina ez zen joaten. Kontrabandoa.

  • joxe perez Batelean, kontrabandoa

    Joxe Perez Otegi (1932) Hondarribia

    Batelean tranpa zuen eginda aitak, ogia eramateko. Tenientearen emazteak esan ziona. Kafea, ogia eta angulak. Faisan uhartetik gertu zegoen okindegia. "Falua" deitzen zioten bat argi ibiltzen zen, kontrabandoan zebiltzanei dirua ateratzeko.

  • joxe perez Arroketako kontrabandistak

    Joxe Perez Otegi (1932) Hondarribia

    Arroketan ibiltzen ziren kontrabandistak. Automobilen piezak. Hil ere egin ziren batzuk. Arroketan ito zen mutila.

  • Julian Oronoz Ogia eta angulak, kontrabandoan

    Julian Oronoz Alkain (1935) Hondarribia

    Anguletan ibili ez, baina jaten zituzten. Hendaian asko zegoen. Kontrabandoa. Batelean joaten ziren ogi bila. Karabineroek harrapatuz gero, dena kentzen zuten. Emazteari gertatu zitzaiola dio.

  • Julian Oronoz Arraina Hendaian saltzen, ezkutuan

    Julian Oronoz Alkain (1935) Hondarribia

    Atuna bentan erosi, eta Hendaian saltzen zuten, gehiago ordaintzen zutelako. Karabineroak. Kapitain bat bazen, eta hura zaintzen aritzen ziren. Itsasoan egiten zuten sal-erosketa batzuetan.

  • Migel Imaz Guardiaz inguratuta, kontrabandoan

    Migel Imaz Arruabarrena (1927) Hondarribia

    Guardia asko izaten zen. Marloiak botatzea ere galarazita zegoen. Kontrabandoa: paketeak arroketan jaso, eta Amutera eramaten zituzten. 50 kilotik gorako kargak ziren. Pisua arintzeko batek zer egin zuen.

  • Migel Imaz Ilargirik gabeko gauetan kontrabandoan

    Migel Imaz Arruabarrena (1927) Hondarribia

    Gauez ibiltzen ziren kontrabandoan, ilargirik gabe. Ilunpetan ere ikusten zuten. Guardiak bidean topatuz gero, karga bota eta korrika. Elkarri tiroka ibili ziren guardiak, ilunetan.

  • Manuel Sorzabal Gerra osteko gose garaia

    Manuel Sorzabal Ugarte (1935) Hondarribia

    Gerra osteko gose garaia. Ogi beltza. Hendaiara joaten ziren ogi zuri bila. Txerria gutxitan hiltzen zuten, baina berari ez zitzaion ikustea gustatzen. Txerrikiak partitzeko ohitura.

  • Ana Mari Iza Kontrabandoa: sakarina, angula eta bizikleta piezak

    Ana Mari Iza Berrotaran (1943) Hondarribia

    Kontrabandoan ere ibiltzen zen aita: bizikleta piezak, angulak... Batelean angula nola gordetzen zuten. Jendarme batek tiro egin zion behin. Gorontza barnean sakarina eramaten zuen amak Tolosara.

  • Ana Mari Iza Guardia zibilekin izan zuten arazoa

    Ana Mari Iza Berrotaran (1943) Hondarribia

    Artzun txabola bat zuten; aitak han zuen eskopeta, eta kartutxo batzuk falta zirela konturatu zen. Guardia zibilak zirela uste zuten, eta halaxe zen. Kontrabandoa arroketan ere egiten zuten baserritarrek.

  • Josepa Goikoetxea Arto irina patatarekin nahastuta

    Joxepa Goikoetxea Genua (1920) Hondarribia

    Gerra garaian goserik ez zuten pasatu, baina gero bai. Arto irina patatarekin nahasten zuten, taloak gehiago irauteko. Errotara nora joaten ziren esaten du. Ez du gogoan babarruna entregatu behar izana; Kontrakoa: udaletxeko lehengusuak lagundu egiten zion amari.