Ekonomia gerraostean

  • Irene Salaberria Galerías Oarso

    Irene Salaberria Kortaberria (1940) Lezo

    Arropa egiteko oihalak Errenteriako Galerias Oarso dendan erosten zuten. Ireneren anaiaren andrea jostuna zenez, arropa egiten zien.

  • Irene Salaberria Anai-arraben lanbideak

    Irene Salaberria Kortaberria (1940) Lezo

    Anaia zaharrena zapataria zen, enkarguz. Beranduago paper-fabrikara joan zen lanera. Bigarren anaia zaharrenak kontadoreetako bulegoetan. Ahizpa zarrena botikan aritu zen, laguntzaile moduan ezkondu bitartean, eta ezkondu ondoren hurrengo ahizpari utzi zion. Ahizpa jostuna ere izan zen.

  • Irene Salaberria Ogi zuria kontrabandoan

    Irene Salaberria Kortaberria (1940) Lezo

    Ogi zuria kontrabanduan ekartzen zuten Iparraldetik.

  • Irene Salaberria Orduko jatekoa

    Irene Salaberria Kortaberria (1940) Lezo

    Astean zehar aza, azalorea, porrua, arroza, babarrun gorria eta lentejak jaten zituzten. Gogoan du Irenek amak babarrun gorriari arroza botatzen ziola.

  • Errazionamendua

    Karmen Goñi Insausti (1921) Etxarri Aranatz

    Errazionamenduan gorriak ikusi zituzten. Jendeak kartila bat zuen.

  • Garai gogorrak bizi zituzten

    Karmen Goñi Insausti (1921) Etxarri Aranatz

    Aita hil zen garaian gose asko pasa zuten. Anaiak gerrara joan ziren, eta ez zuen inork lan egiten. Bere ama festetan etxetik atera gabe geratzen zen espartzinik ere ez zuelako. Bere amak bost ahizpa zituen, baina denak gazte hil ziren.

  • Estraperloa

    Katalina Tabar Juanche () Etxarri Aranatz

    Lizarragan ez zen estraperlorik egon. Ogia egiteko Lakuntzaraino joaten ziren garia eramatera gauez. Guardia zibila egoten zen kontrolatzen. Harrapatzen bazituzten dena kentzen zieten.

  • Errazionamendua

    Margarita Maiza Auzmendi (1938) Jose Mari Razkin Agirre (1932) Etxarri Aranatz

    Errazionamendua egoten zen, ezin zenuen nahi zenuen guztia erosi.

  • Kontrabandoa eta estraperloa

    Margarita Maiza Auzmendi (1938) Jose Mari Razkin Agirre (1932) Etxarri Aranatz

    Etxarrira gipuzkoarrak etortzen ziren kontrabandoa egitera bizikletan. Jose Mari ibili izan da kontrabandoan. Gari zakuak saltzen zituzten. Guardia zibila egoten zen errepidean. Behin, Aiako errotara bi zaku gari eraman zituzten irina egiteko, eta gurdia zibilek harrapatu zieten, baina lehenengo aldia zenez utzi egin zieten. Gipuzkoar asko etortzen ziren Etxarrira erostera, dena ezkutuan eramaten zuten.

  • Errazionamendua eta kupoak

    Margarita Maiza Auzmendi (1938) Jose Mari Razkin Agirre (1932) Etxarri Aranatz

    Errazionamendu garaian kupoak zeuden. Gari kantitate bat entregatu behar zuten zeukaten lurraren tamainaren zuten.

  • Errazionamendua

    Margarita Maiza Auzmendi (1938) Jose Mari Razkin Agirre (1932) Etxarri Aranatz

    Gerra ondoren, gose handia pasa zuten. Errazionamendu kartila izaten zuten. Errazionamendu garaian, taloa eta "zuztopila" jaten zuten, ogirik ez zegoelako. Nola egiten ziren azaltzen dute, eta erabiltzen zituzten tresnak.

  • Gerraostea

    Juani Maiza Mañeru (1942) Etxarri Aranatz

    Juanik ez du goseterik ezagutu, taloa jaten zuten, ogirik ez zen, baina goserik ez. Errazionamendua eta makiak entzun bai, baina ez ditu ezagutu. Estraperloari dagokionez, gogoratzen du Gipuzkoako emakumeak etortzen zirela gauzak erostera.

  • Gerraostea

    Pedro Nazabal Goñi (1936) Etxarri Aranatz

    Etxean oiloak izaten zituzten, arrautza asko izaten zituzten. Ahuntzak, txerriak, behorrak eta behiak ere bazituzten. Horregatik ez zuten goserik pasa gerraostean, eta errazionamendua ere ez zuten sufritu. Bere amaren familiakoak etxera etortzen ziren zerbait jatera.

  • Gerraosteko garai gogorrak

    Inocencia Markotegi Razkin (1931) Etxarri Aranatz

    Beraiek miseria asko ezagutu dute. Gerraostean, biltzen zuten dena kentzen zieten. Ereiten zutenaren zati handi bat entregatu behar zuten musu-truk. Terreno asko zeukanak tranpa pixka bat bat egin zezaketen, baina besteak ez.

  • Errazionamendua

    Inocencia Markotegi Razkin (1931) Etxarri Aranatz

    Gerra hasi zenean, berak lau urte zituen, eta aurretik ere miseria nahikoa zegoen. Errazionamenduan ogi bat ematen zieten denentzako.

  • Maindireak garbitzen

    Inocencia Markotegi Razkin (1931) Etxarri Aranatz

    Maindireak garbitzeko egosi egiten zituzten errautsarekin. Xaboia erosteko ere ez zeukaten, errazionamenduan xaboi zati bat ematen zieten, eta horrekin moldatzen ziren.

  • Errazionamendu garaia

    Rafaela Ijurra Ganboa (1928) Etxarri Aranatz

    Guda ostean, Quintana zen alkatea. Kola egiten zuten elikagaiak emateko. Rafaela Arruazura joaten zen oinez ogi bila. Olioa erosteko goizeko 07:00etan hasten ziren kola egiten. Ogia ere udaletxean saltzen zuten, eta ilara egiten zuten. Batzuetan, ilaran egon ondoren, etxera joaten ziren ezer gabe.

  • Pello Iribar Perurena Soldatak eta estraperloa

    Pello Iribar Perurena (1924) Amasa-Villabona

    Gose garaian soldata txikiak ziren eta, mendian lanean gehiago lortzen zuten arren, estraperloan jatekoak lortzeko dirua ere behar izaten zela azaltzen du Pellok. Baserriko bizimodua errazagoa zen, nahiz eta lan asko izan.

  • Jose Krutx Izulain Beti kuadrillan

    Jose Krutx Izulain Olaizola (1943) Lezo

    PYSBE enpresak etxe batzuk egin zituen Marrukene baserriaren inguruan, eta beste auzotxo bat sortu zen bertan. Kuadrillan jolasten ziren futbolean, gorde-gordetan, kaniketan...

  • Jose Krutx Izulain Soldata amari ematen zion

    Jose Krutx Izulain Olaizola (1943) Lezo

    Bai aitak eta bai Jose Krutxek irabazitako soldata amari ematen zioten astero-astero, etxeko ekonomia amak kudeatzen baitzuen.