Ekonomia gerraostean

  • Ramoni Mujika Ibardueroko ekonomatoa

    Ramoni Mujika Imaz (1931) Astigarraga

    Gizonak Ibardueron lan egiten zuenez, Ibardueroko ekonomatura joaten ziren hilean behin errazionamenduaren bila, kartilarekin.

  • Ramoni Mujika Baserritarren elkarlana

    Ramoni Mujika Imaz (1931) Astigarraga

    Gerra garaian elkarlan handia egiten zuten baserritarren artean, janaria trukatuz etab.

  • Maria Jesus Otaegi Aitak babarruna ezkutatu

    Maria Jesus Otaegi Aranburu (1932) Astigarraga

    Aitari familiak baserriko babarruna ematen zion, eta honek etxera eramaten zuen tranbian, errege sagarren azpian.

  • Enrike Lujanbio Enrike estraperloan

    Enrike Lujanbio Tajdus (1930) Astigarraga

    Zuhaitzera lotzen zuten kontrabandoan ekarritakoa. Txekorrak estraperloan hiltzen ere asko aritu zen, galarazita baitzegoen hau. Ganadua markatu egiten zuten, eta markatzeko zigiluak lapurtu egiten zituzten inspektorea ez konturatzeko. Haragia saski handitan eramaten zuten, letxugaz estalita.

  • Enrike Lujanbio Osabak kontrabandoan harrapatu zuen

    Enrike Lujanbio Tajdus (1930) Astigarraga

    Osabak ere estraperloan saltzen zuenez, Enrikeren berri eman zion osabari haragia erosten zionak. Ogi bila ere Goizuetara joaten ziren, bidean Goardia Zibilak ateratzeko beldurrez.

  • Enrike Lujanbio Txekorrak Guardia Zibilari kendu

    Enrike Lujanbio Tajdus (1930) Astigarraga

    Kontrabandoan pasatako txekorrak topatu zituen Enrikek. Guardia Zibilek txekorrak kontrabandistei kendu, baina kontrabandistek atzera kendu zizkieten txekorrak, lanbroa sartu zela baliatuta.

  • Enrike Lujanbio Gurpil-azalak kontrabandoan

    Enrike Lujanbio Tajdus (1930) Astigarraga

    Autoen eta autobusen gurpil-azalekin egiten zuten kontrabandoa.

  • Inaxio Aramendi Gerraosteko egoera: gosea, baina janaririk ez

    Inaxio Aramendi Telletxea (1928) Astigarraga

    Lan gutxi zegoen gerraostean, baina gosea, aldiz handia. Janaria oso kontrolatuta egoten zen errazionamenduaren bidez. Ogia estraperloan erosi behar izaten zen.

  • Inaxio Aramendi Aranoko errotara irin bila

    Inaxio Aramendi Telletxea (1928) Astigarraga

    Abere-hiltzea debekaturik zegoen gerraostean, baina etxean txerriak eta hegaztiak izateari esker egin zuten aurrera Inaxiok eta familiak. Artoa ehotzera errotara joan behar izaten zuten, gero taloa egiteko.

  • 1069 Soldadutzan hildakoak

    Joxe Mari Mitxelena Gelbentzu (1925) Oiartzun

    Burgeten egin zuen soldadutza. Gaizki pasatu zuten. Eskualdeko mutil indartsuenak ere bertan hil ziren. Gero berriro Iruñera itzuli ziren, eta han estraperloan erosten zuten janaria, eta, gutxienez, ez zuten goserik pasatu.

  • Antonio Zubiarrain Irin bila joaten ziren gauez

    Antonio Zubiarrain Otxotorena (1927) Astigarraga

    Irina egiteko errotara joaten ziren, baina gauez, Francoren lege baten ondorioz errota guztiak itxita baitzeuden. Hogei urteko kartzela zigorra zen errotako itxidura hausten zuenarentzat. Nafarroan lehe hori aplikatzen ez zenez, nafarroako errotetara joaten zen jendea, ezkutuan.

  • Antonio Zubiarrain Tren bidezko kontrabandoa

    Antonio Zubiarrain Otxotorena (1927) Astigarraga

    Antonio umea zen kontrabandoa bizi zuenean, baina oroitzen du tren geltokira iritsi baino kilometro bat lehenago janariz beteriko zakuak kanpora botatzen zituztela, trena geltokira iritsi orduko kontrabandoaren arrastorik gera ez zedin. Baserrian bitzeak gosea pasatzetik salbatu zituen, ordea, patata eta haragia behintzat bazituztelako.

  • Antonio Zubiarrain Tabakoa laguntzaren truke

    Antonio Zubiarrain Otxotorena (1927) Astigarraga

    Erretzaile ez zena erretzaile gisa deklaratuta, tabakoarekin kontrabandoa egiten zen.

  • 1022 Taloa eta ogia

    Manuel Iñarra Lizaratzu (1924) Inaxi Oiartzabal Etxeberria (1929) Oiartzun

    Gorriak ikusia da Inaxiren ama. Gaur egun taloak egiten ezagutu du jende askok. Izan ere, gaztetatik hasi zen Inaxi taloak egiten. Ogia ere izaten zen, errazionamenduan banatzen zutena, baina ez dakit zer baino gogorragoa. Irina Nafarroatik ekarri behar izaten zen.

  • 1022 Nafarroara irin bila

    Manuel Iñarra Lizaratzu (1924) Inaxi Oiartzabal Etxeberria (1929) Oiartzun

    Manuel gogoratzen da arto irina Nafarroatik ekartzen zutela. Taloa egiteak lan handia zuen, eta hura ere ez zen sobera izaten, irina falta izaten baitzen. Gosea kentzeko, artoa txikitu eta esnearekin egosiz jaten zuten. Ttentteka jarri. Surtan.

  • 973 Norberarentzat ez izaki eta entregatu egin behar, gainera

    Arroxa Pikabea Artola (1916) Oiartzun

    Gerraren ondoren, baratzean egiten zenetik zati bat entregatu egin behar izaten zen. Batzuetan ez ziren iristen kopurura eta erosi egin behar izaten zuten gero entregatzeko. Gipuzkoako errotak itxi zirenean, Nafarroara joaten ziren ogi bila, estraperloan. Hika.

  • 973 Emakume langilea

    Arroxa Pikabea Artola (1916) Oiartzun

    Errotak Nafarroan ez zeuden itxita, eta Gipuzkoan bai. Arroxak lan klase asko egin behar izan du 11 seme-alaba aurrera ateratzeko. Hika.

  • Anjel Alberdi Errazionamenduan emandakoa txahalentzat

    Anjel Alberdi Aldalur (1930) Azpeitia

    Ogirik ez zen izaten garai hartan, taloak jaten zituzten. Errazionamenduan "artokila" ematen zieten, familia handia zirelako, gogor-gogorrak izaten ziren eta aitak txahalak amarengandik apartatzeko erabiltzen zituen.

  • 968 Nafarroara, irin bila

    Joxe Pagadizabal Artola (1928) Oiartzun

    Gerraren ondoren, errotak itxi egin zituzten eta Nafarroara joaten ziren irin bila. Bera behin baino gehiagotan joan zen Arantzara.

  • Anttoni Lujanbio Ogia estraperloan

    Anttoni Lujanbio Alberro (1925) Astigarraga

    Ogi gogorra izaten zuten gerra garaian eta amak Anttoni bidaltzen zuen trenean ogi zuria ekar zezan Tolosatik edo Villabonatik, ondoren Astigarragan estraperloan saltzeko. Ezkutuan ekartzen zuen ogia eta karabineroa zaindu behar izaten zuen, ez harrapatzeko.