Ekonomia gerraostean

  • Luzio Oruesagasti Txurruka Gerraostean gosea etxean; janaria soberan soldadutzan

    Luzio Oruesagasti Txurruka (1931) Mateo Oruesagasti Txurruka (1929) Soraluze

    Gerraostean gose handia pasa zuten. Errazionamenduan jasotzen zuten ogia. Mateo soldadutzara joan zenean, bere kartila entregatzera behartu zuten, etxekoek erabil ez zezaten. Soldadutzan janaria soberan zegoen, eta Mateo 14 kilo gizendu zen.

  • Luzio Oruesagasti Txurruka Etxeko artoa ehotzeko egin beharrekoak

    Luzio Oruesagasti Txurruka (1931) Mateo Oruesagasti Txurruka (1929) Soraluze

    Etxean estutasunak pasatzen zituzten janaria lortzeko. Soroan artoa egiten zuten, eta hura ehotzeko gauez ezkutuan joaten ziren errotara. Estraperloa ere gauez egiten zen.

  • 1360 Gerra (VI): gosea eta janaria

    Juan Larrañaga Alberdi (1921) Zestoa

    Goserik ez zuen pasa, artoa eta babarruna baitzeukaten. Kale-ume askok, ordea, bai. Errazionamendua ezagutu zuen. Bakailao ugari zegoen garai hartan. Baina etxean arrain gutxi; haragi gehiago, txerrikia urte guztian. Kolesterolaren beldurrik ez zuten.

  • 1074 Babarrunak garrafoietan gordeta

    Joxe Zabaleta Labandibar (1929) Oiartzun

    Karrikako mendietatik, San Markotik tiroak nola ateratzen ziren ikusten zuten, eta Oiartzun aldean nonbait "bum!" lehertzen. Lursailen arabera entregatu behar izaten zuten baserritarrek babarruna. Beraiek garrafoietan gordetzen zituzten, baratzean lurperatuta. Erregistratzera etortzen ziren.

  • 1074 Janaria, gordeka

    Joxe Zabaleta Labandibar (1929) Oiartzun

    Aitak Donostiatik ekartzen zuen ogia, gordeka. Zakote kaxa babarrunez beteta eraman, eta buelta ogiz beteta. Guardia Zibilak autobusean ibiltzen ziren Goizuetara. Errotakoek esaten zieten noiz zetorren korreua. Goizuetako autobusa: korreua.

  • 1082 Gerra eta gosea

    Frantxiska Pagadizabal Artola (1931) Oiartzun

    Gerra: Arritxurietan zeuden soldaduek tiro egiten zieten etxetik ateratzen zirenei. Izan ere, 7etatik aurrera, ezin zen kanpoan ibili; baina, hala ere, baserritarrek beren lanak egin behar izaten zituzten. Oraingo gerrak ez luke bat ere zutik utziko. Gerraren ondoren, gosea. Ilarra gordeka. "Euntalako pesta". "Nolapatte gobernatze izango zun". Gaixua. Hark. Zama-otia.

  • Balentina Zabala Irabazitako diru apurra bestelako jakiak erosteko

    Balentina Zabala Etxeberria (1936) Errenteria

    Barazkiak eta esnea saltzen irabazitako dirua, etxerako bestelako jakiak erosteko erabiltzen zuen. Soberan ez zen dirurik sekula geratzen. Errazionamenduko ogia anaia zaharrenak eramaten zuen, gainontzekoentzat taloak egiten zituzten etxean.

  • Ixabelita Amona kontrabandoan

    Ixabelita Almandoz Almandoz (1930) Astigarraga

    Amonak kontrabandoa egiten zuen bere gurdiarekin. Frantziatik ekartzen zituen gauzak, baina behin harrapatu egin zuten.

  • Ixabelita Amonaren denda

    Ixabelita Almandoz Almandoz (1930) Astigarraga

    Dendako atea beti zabalik zegola gogoraten du Ixabelitak. Aza mordoa saltzen zuten bertan.

  • Ixabelita Amonaren dendako produktuak: trukea

    Ixabelita Almandoz Almandoz (1930) Astigarraga

    Dendan saltzen ziren gauzak aipatzen ditu Ixabelitak, besteak beste, tabakoa, albarkak, muki zapiak, baserritarren barazkiak...

  • Ramoni Mujika Ibardueroko ekonomatoa

    Ramoni Mujika Imaz (1931) Astigarraga

    Gizonak Ibardueron lan egiten zuenez, Ibardueroko ekonomatura joaten ziren hilean behin errazionamenduaren bila, kartilarekin.

  • Ramoni Mujika Baserritarren elkarlana

    Ramoni Mujika Imaz (1931) Astigarraga

    Gerra garaian elkarlan handia egiten zuten baserritarren artean, janaria trukatuz etab.

  • Maria Jesus Otaegi Aitak babarruna ezkutatu

    Maria Jesus Otaegi Aranburu (1932) Astigarraga

    Aitari familiak baserriko babarruna ematen zion, eta honek etxera eramaten zuen tranbian, errege sagarren azpian.

  • Enrike Lujanbio Enrike estraperloan

    Enrike Lujanbio Tajdus (1930) Astigarraga

    Zuhaitzera lotzen zuten kontrabandoan ekarritakoa. Txekorrak estraperloan hiltzen ere asko aritu zen, galarazita baitzegoen hau. Ganadua markatu egiten zuten, eta markatzeko zigiluak lapurtu egiten zituzten inspektorea ez konturatzeko. Haragia saski handitan eramaten zuten, letxugaz estalita.

  • Enrike Lujanbio Osabak kontrabandoan harrapatu zuen

    Enrike Lujanbio Tajdus (1930) Astigarraga

    Osabak ere estraperloan saltzen zuenez, Enrikeren berri eman zion osabari haragia erosten zionak. Ogi bila ere Goizuetara joaten ziren, bidean Goardia Zibilak ateratzeko beldurrez.

  • Enrike Lujanbio Txekorrak Guardia Zibilari kendu

    Enrike Lujanbio Tajdus (1930) Astigarraga

    Kontrabandoan pasatako txekorrak topatu zituen Enrikek. Guardia Zibilek txekorrak kontrabandistei kendu, baina kontrabandistek atzera kendu zizkieten txekorrak, lanbroa sartu zela baliatuta.

  • Enrike Lujanbio Gurpil-azalak kontrabandoan

    Enrike Lujanbio Tajdus (1930) Astigarraga

    Autoen eta autobusen gurpil-azalekin egiten zuten kontrabandoa.

  • Inaxio Aramendi Gerraosteko egoera: gosea, baina janaririk ez

    Inaxio Aramendi Telletxea (1928) Astigarraga

    Lan gutxi zegoen gerraostean, baina gosea, aldiz handia. Janaria oso kontrolatuta egoten zen errazionamenduaren bidez. Ogia estraperloan erosi behar izaten zen.

  • Inaxio Aramendi Aranoko errotara irin bila

    Inaxio Aramendi Telletxea (1928) Astigarraga

    Abere-hiltzea debekaturik zegoen gerraostean, baina etxean txerriak eta hegaztiak izateari esker egin zuten aurrera Inaxiok eta familiak. Artoa ehotzera errotara joan behar izaten zuten, gero taloa egiteko.

  • 1069 Soldadutzan hildakoak

    Joxe Mari Mitxelena Gelbentzu (1925) Oiartzun

    Burgeten egin zuen soldadutza. Gaizki pasatu zuten. Eskualdeko mutil indartsuenak ere bertan hil ziren. Gero berriro Iruñera itzuli ziren, eta han estraperloan erosten zuten janaria, eta, gutxienez, ez zuten goserik pasatu.