Ekonomia gerraostean

  • Errazionamendua

    Asuncion Razkin Imaz (1926) Etxarri Aranatz

    Errazionamendu garaian janaria okindegietan banatzen zuten. Ilara handiak egiten ziren argitzerako. Kartila batzuk zituzten eta bertan apuntatzen zuten. Azukrea, arrautzak, olioa... ematen zituzten.

  • Asun Anguera Illarramendi Gerraostean Eibarrera itzulera

    Asun Anguera Illarramendi (1928) Eibar

    Gerraostean Eibarrera iritsi zenean Asunek bizi izandakoa kontatzen du. Izebaren etxera joan behar izan ziren beraien etxea sutan zegoelako.

  • Asun Anguera Illarramendi Gerraostean urte txarrenak

    Asun Anguera Illarramendi (1928) Jose Sarasua Gorrochategui (1923) Eibar

    Gerra bukatu zenean bizi izandako gose eta momentu txarrak gogoratzen dituzte. Gerra bukatu arren normaltasunera itzultzeko urte gehiago pasa behar izan ziren. Asun jateko lapurretak eta fabrika martxan jartzeko Jose makinen bila ibili behar izan ziren. Gosea zutenez edozer jaten zutela azaltzen dute.

  • Gariaren kontrola

    Juan Flores Galarza (1926) Etxarri Aranatz

    Talo asko jaten zuten. Garai hartan garia kontrolaturik zegoen, eta kendu egiten zieten.

  • Gerra garaiko kontuak I

    Antonia Mendiola Larrañaga (1921) Etxarri Aranatz

    Gerra ondoren urtero garia, artoa, babarrunak... kentzen zizkieten. Ez zieten uzten Gipuzkoara pasatzen. 10etan korneta jotzen zuten, eta ezin ziren etxetik atera. Soldaduak etxeetan egoten ziren lotan.

  • Estraperloa

    Antonia Mendiola Larrañaga (1921) Etxarri Aranatz

    Estraperloan guardia zibilek Arbizuko gizon bat hil zuten.

  • Errazionamendua

    Antonia Mendiola Larrañaga (1921) Etxarri Aranatz

    Errazionamenduan nahi zutenei gehiago ematen zieten. Beraiei kendu bai, baina eman gutxi egiten zieten nahiko ezkerrekoak zirelako.

  • Jesus Amado Larraza Kontrabandoa eta estraperloa

    Jesus Amado Larraza Lizarraga (1918) Etxarri Aranatz

    Kontrabando eta estraperloa izaten ziren. Ehun kiloko zazpi zaku irin ekartzen berari gertatutako pasadizoa kontatzen du. Zaldia eta gurdiarekin zihoala lokartu eta zaldia, ezagutzen zuen lasterbidetik sartu eta gurdia irauli. Lasterka idiekin zakuak biltzera joan behar izan ziren. Noiznahi ibiltzen omen zen irina garraio. Amado bertan ibiltzen zen, Riazuko errotariarentzat, Goñiko basoan lanean ari zirenentzat, ez zuen Gipuzkoa aldera jotzen.

  • Jesus Amado Larraza Errazionamendua

    Jesus Amado Larraza Lizarraga (1918) Etxarri Aranatz

    Produktu asko errazionatuta zeuden. Ematen zutena eta ematen zuten kantitatean hartu behar zen. Errazionamendua dendetan hartzen zen.

  • Gerraostea: gosea

    Felix Igoa Garziandia (1916) Etxarri Aranatz

    Gero, gosea etorri zen. Askoz okerragoa. 1942an jende asko hil zen gosez. Uzta minimoa zegoen dirua jaso nahi bazen, bestela kendu egiten zitzaien.

  • Kontrabandoan

    Esther Mañeru Igoa (1929) Etxarri Aranatz

    Ricardito herriko mutil zahar bat zen, eta kontrabandoan ibiltzen zen. Jendea Cacerestik etortzen zen babarrun bila. Faja moduko bat izaten zuten, eta bertan gordetzen zituzten babarrunak.

  • Gerraostea II

    Esther Mañeru Igoa (1929) Etxarri Aranatz

    Gerra ondoren, azukre beltza eta olioa oso garesti zeuden.

  • Manuel Razkin Estraperloa

    Manuel Razkin Flores (1926) Arbizu

    Estraperloko kontuez hitz egiten du: kontrabandoa bizikletan egiten zen.

  • Gaspar Alvarez Lucio Eibarrera atzerritarrak lanera

    Gaspar Alvarez Lucio (1918) Eibar

    Gerraostean lan handia zegoen Eibarren. Kanpoko jende asko etorri zen garai hartan penintsulatik eta udan autobusak beteta joaten omen ziren oporretan etxera.

  • Maria Iruretagoiena Iturzaeta Gerra ostean goseari aurre egiten

    Maria Iruretagoiena Iturzaeta (1926) Aia

    Gerra ostean goseari nola-hala egin zioten aurre. Esnegaina erabiltzen zuten olioaren ordez. Orduan zer jaten zuten azaltzen du.

  • Maria Iruretagoiena Iturzaeta Su baxua, taloak eta estraperloa

    Maria Iruretagoiena Iturzaeta (1926) Aia

    Su baxua nolakoa zen eta han lan egiteko zer material erabiltzen ziren azaltzen du. Irinik ez zegoen garaian, taloak jaten zituzten. Gerra ostean, estraperloan ibili behar izaten zuten.

  • Encarna Yarza Zendoia Gerraosteko miseria

    Encarna Yarza Zendoia (1915) Amasa-Villabona

    Gerra ondorenean, gosea. Andoainera ezkondu, eta berehala hasi zen eskasia: ogi falta. Baina baserrian jatekoa ez zen falta, baina oliorik ez. Isilka hiltzen zituzten abereak. Kontrabandoa. Errotak itxi egin zituzten, eta artorik ezin eho. Patatak salbatu zituen.

  • Encarna Yarza Zendoia Gerraostean babarruna eta patata entregatu beharra

    Encarna Yarza Zendoia (1915) Amasa-Villabona

    Babarruna eta patata errekisatu egiten zituzten. Lursailen arabera kalkulatzen zuten zenbat kendu. Isuna jartzen zuten esandako epean entregatzen ez bazuten. Baina patata eguraldi txarrarekin ateraz gero, hondatu egiten da. Entregatu, eta zkuetan usteltzen bazen, baserritarrari botatzen zioten errua.

  • Encarna Yarza Zendoia Gerraosteko errazionamendua

    Encarna Yarza Zendoia (1915) Amasa-Villabona

    Errazionamendua. Boniatoak. Hiru kategoria zeuden; okerrena 'primera' zen (jan gutxien jasotzen zuena). Ogia gogorra zen. Haragia ere errazionatuta zegoen. Kartila zuten. Dendara joaten ziren janaria erostera. Kafearen ordezkoa egiten zuten, artoa edo garia labean erreta.

  • Encarna Yarza Zendoia Dirurik ez zen etxeetan

    Encarna Yarza Zendoia (1915) Amasa-Villabona

    Orain normala da arrimatzea, ezkondu gabe. Dibortziorik ez zen lehen. Emakume batzuek asko sufritu zuten. Diru gutxi zen etxeetan, eta miseria handia. Inbidia handirik ez zuten pasatzen , hala ere, denak berdin zeudelako. Bziio gutxi orduan.