Ekonomia gerraostean
-
Errazionamenduarekin negozioa
Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona
Errazionamendua banatzen zutenek, negozioa egiten zuten. Olioa kontrabandoan saltzen zen. Kafea beste zerbaitekin nahastu eta handik apartatzen zutena, saldu egiten zuten.
-
Patata sailera lanera derrigortuta
Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona
Udaletxeak norbaiten lurretan patata saila egin behar zela erabakitzen bazuen, baserritarrek egun bat debalde lan egin behar izaten zuten eta gainontzeko egunetan jornalarekin aritzen ziren batzuk. Garoa eta otea zegoen lurrak izaten ziren. Gurdi zimaurra eramatera derrigortzen zituzten baserritarrak.
-
Errepublika garaiko ogia eta ondorengo gosea
Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona
Arrautza gutxi izaten zen etxeetan eta saltzeko bat ere ez. Kalean kakauesak jaten zituela jendeak kontatzen du, besterik ez baitzen. Errepublika garaian hiru kiloko ogi zuri-zuria egiten zuten.
-
Errazionamenduko ogia eta okindegiak
Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona
Berrogeita hamargarren hamarkadan erosi ahal izan zuten ogia. Irina etortzen zenean egiten zen ogia errazionamenduan. Orduko okindegiak izendatzen ditu.
-
Politikak aitari lana kendu
Franzisko Sorregieta Anzizar () Amasa-Villabona
Aita frantziara exiliatu zen. Ondoren Villabonara itzuli eta paper-fabrikan lanean hasi zen. Tolosatik iristen ziren salaketak zirela eta, lanik gabe gelditu zen.
-
Lana lortzeko karlista izan behar
Franzisko Sorregieta Anzizar () Amasa-Villabona
Subijanak aitari txapela gorria jarri beharko zuela esan zion, lana mantentzeko.
-
Errazionamenduko ogia
Teresa Arregi () Amasa-Villabona
Ogi zati txiki bat ematen zieten errazionamenduan. Familiako kopuru zehatz bat ematen zieten.
-
Gerraosteko gosea
Teresa Arregi () Amasa-Villabona
Osaba batek lagundu zion Teresaren amari, diru eta janari kontuetan. Gosea pasa izanaz gogoratzen da Teresa.
-
Errazionamenduaren funtzionamendua
Teresa Arregi () Amasa-Villabona
Kartilla eskuan hartuta joaten ziren familiari zegokiona jasotzera. Irina ere erosi ohi zuten ondoren errotan txikitzeko.
-
Lehengo bizimodu umila
Maria Pilar Galparsoro Andueza (1921) Legazpi
Lehen jatekoa lortzeko adina diru egoten zen, baina harrokeriarik ez.
-
Errazionamendua hartzera herrira
Milagros Telleria Azurmendi (1927) Gregori Telleria Mintegi (1922) Zerain
Errazionamentua hartzera etortzen ziren baserritik, ordubeteko bidean. Igande arratsaldetan gehienetan.
-
Baserrian eginiko ogia eta errazionamendua
Rosario Aztiria Plazaola (1939) Legazpi
Astean behin egiten zen aste guztirako ogia. Kaletik errazionamenduko ogia ekartzen zuten, opil bat bakoitzarentzat, zazpi opil guztira. Rosariok ekartzen zuen ogia kaletik.
-
Ganadua ez, baina babarrun zakuak ezkutuan
Julio Zabaleta Yarza (1933) Natividad Zabaleta Yarza (1936) Legazpi
Ganadua izkutatu beharrik ez omen zuten izan gerra garaian, baina bistan ere ez omen zuten uzten, badaezpada. Babarrun zakuak-eta ezkutatu izan zituzten, bestela udaletxera eraman behar izaten baitzen jasotakoaren zati bat. Etxeko errenta dirutan eta kapoietan ordaintzen zuten. Natik kontatzen du senarra zenaren txahalari buruzko istorio bat.
-
Martuteneko bizimodua
Manolo Ibarguren Molinaga (1929) Lizartza
Mutil kozkorrak izanik, pozik ibiltzen ziren lanean. Gainontzeko morroien jatorriaz ari da. Bere anaia ere bertan zen. Hilabetean bost duro eta janaria ematen zizkieten ordainetan. Hala ere, janaria hala-moduzkoa zen, errazionamendu garaian oso eskasa.
-
Gerraosteko gosea
Manolo Ibarguren Molinaga (1929) Lizartza
Eskola ostean, baserrira lanera itzuli aurretik, plazan geratzen ziren jolasean. Baserrian baino, kalean gose handiagoa zegoela kontatzen du. Soinua jotzen herriz herri edo ezkontzetan hasi zenean, izan zuen tripa betetzeko aukera.
-
Ogiari patata nahastu
Agustina Aierbe Goikoetxea (1923) Idiazabal
Patata gose denboran hasi ziren sartzen. Ogiari ere nahasten zioten; gozoa geratzen omen da, hezeagoa. Egosi, pasadorean pasatu eta irinaz nahasten zen.
-
Kontrabandoan zebilena ondo, besteak gaizki
Antonia Mujika Urrestarazu (1916) Idiazabal
Gerra ostean pobre ibili ziren janez. Baserrian ez zuten goserik pasatu. Kontrabandoan zebilenak irabazi egiten zuen, bestela zebilenak batere ez.
-
Errazionamendu ogia Mendibildik behera botaz gero...
Felipe Etxeberria Telleria (1935) Legazpi
Gerra ondorenean, Bidaniko mutil bat izan zuten baserrian laguntzaile moduan. Hark errazionamenduko ogiari buruz zer esaten zuen kontatzen du.
-
Errazionamenduko ogia
Nikolas Ormazabal Ormazabal (1926) Legazpi
Zumarragan saltzen zuten ogia eta baita Brinkolako baserrietan ere. Errazionamendu garaian pisu jakin batera iritsi behar izaten zuen ogiak.
-
Intendentziatik etxerako jakiak
Milagros Magunazelaia Amenabar (1927) Otxandio
Nebarik zaharrenak intendentzian jarduten zuen lanean, eta etxerako jakiak ekartzen zituen kuarteletik. Beste neba bat Urdulizen geratu zen morroi, eta urte batzuk eman zituen bertan. Otxandiora itzuli zirenean, errazionamenduko gauzak udaletxean jasotzen zituzten.