Ekonomia gerraostean
-
Errazionamenduko ogia
Pepita Unzueta Iriondo (1922) Rosa Unzueta Iriondo (1919) Elgoibar
Abertzaleek arazoak izaten omen zituzten errazionamendua jasotzeko. Azala kendu gabeko artoarekin egiten zuten errazionamenduko ogia Elgoibarren. Errotak prezintatuta zeudenean, zaila zen irina edukitzea.
-
Mutikoak soldaduen arrantxotik jaten
Fermin Ruiz de Gauna Ibañez de Garayo (1923) Elgoibar
Frontea Elgoibarren zegoenean, mutikoek soldaduen arrantxora gerturatu eta zerbait jan ahal izaten zuten. 1941. urteko gosete gogorra gogoan du Ferminek. Baserrietara joaten ziren jateko bila, baina garestiegia omen zen.
-
Babarruna eta artoa entregatu beharra
Antonio Larzabal Urdanpilleta (1935) Donostia
Hozkailurik ez zegoenean, "freskera". Arrautzak karetan jartzen zituzten, ondo mantentzeko. Francoren garaian babarruna entregatu behar zen, eta babarruna garrafoian sartzen zuten, lur azpian. Garirik ez zegoen inguruetan. Ogia erosi egiten zuten. Tabakoa.
-
"Guardabinoa" eta kontrabandoa
Maritxu Arrieta Arrieta (1925) Donostia
Ategorrietan "guardabinoa" egoten zen. Izebak olioa eta ogi zuria ekartzen zituen kontrabandoan Donostiatik. Olioa non ezkutatzen zuen kontatzen du.
-
Jatekoa entregatu behar
Maritxu Arrieta Arrieta (1925) Donostia
Gerraostean, babarruna, irina... entregatu behar izaten zuten Donostian.
-
Txokolatea eta ogia eskolan
Juanito Irizar Irizar (1926) Donostia
Eskolan ostegunetan txokolatea eta ogia ematen zieten gerra aurrean. Ogi frantsesa eta espainola aukeran izaten zuten. Gerora ogia egiten ikasi eta etxerako egiten hasi zen. Estraperloan ogia saltzen zuen batekin ikasi zuen. Irina kontrabandoan ekarri behar izaten zuten.
-
Oiartzungo errotara ezkutuan
Juanito Irizar Irizar (1926) Donostia
Zaldi txikiarekin eta gurdiarekin ezkutuan eta gauez joaten ziren Oiartzunera artoa errotan xehetzera.
-
Ilargiaren garrantzia
Ramoni Goikoetxea Maiza (1920) Donostia
Ilbehera zen ala ez kontuan izaten zuten ereiteko. Arto taloak ogiaren ordez, gerra ostean. Errota Igaran zegoen. Babarruna. Txerria hiltzen zuten urtero. Ardiak ere izaten zituzten; xexina azarekin.
-
Estraperloa eta errazionamendua
Ramoni Goikoetxea Maiza (1920) Donostia
Estraperlistak. Azukrea, olioa. Ogia. Errazionamenduko ogia, txarra. Babarruna entregatu behar udaletxean.
-
Umetatik arrantzan pantxotan
Rufo Isasti Aizpuru (1936) Getaria
Umetan hasi ziren eurak arrantzan pantxotan, 7-8 urterekin. Pantxo nahikoa izaten zen, baina etxean oliorik ez hura frijitzeko. Ama arraina saltzera joaten zen eta diru harekin etxerako behar zituenak erosten zituen. Txaluparekin ere joaten ziren harri bila.
-
Babarrun bila Nafarroara, bizikletan
Andres Ormazabal Izeta (1916) Donostia
Bizikletan asko ibiltzen zen. 1941ean, hiru lagun babarrun bila joan ziren Nafarroara. Lekunberrin bazkaldu zuten, eta bueltan erori egin zen. Balnearioan egin zioten kura, eta bost duro kobratu! Klabikula hautsia zuen.
-
Gosete urteetako janaria
Bixenta Arrieta Arrieta (1929) Donostia
Gosete urteetan, patata asko eta haragi gutxi. Izebak arraina ekartzen zuen Donostiatik. Arrain saltzaileak. Babarruna. Taloa.
-
Estraperlo garaia
Bixenta Arrieta Arrieta (1929) Donostia
Estraperlo garaia. Konfiantzak diruak baino gehiago balio zuen. Ogi zuririk ez. Errotara artoarekin, Martutenera.
-
Babarruna entregatu behar
Juanita Txintxurreta Ugalde (1932) Donostia
Errazionamendu kartila. Babarruna eta artoa entregatu beharra. Olioa. Ogirik ez. Estraperloa. Goserik ez: aia, udare egosiak. Gizonak nola janzten ziren.
-
Ogi zuria edo Francoren ogia
Ebaristo Aiestaran Pikabea (1927) Maria Pilar Alkain Sarasola (1941) Kontxita Argote Altuna (1938) Joxe Manuel Mendiola Arteaga (1948) Donostia
Errazionamenduko ogia langileentzat eta bestelako familientzat desberdina izaten zen. Ebaristok ogi zuria lehenengoz noiz jan zuen gogoratzen du. "Pan de Franco" esaten zioten ogi zuriari.
-
Gobara egitera errekara
Ebaristo Aiestaran Pikabea (1927) Kontxita Argote Altuna (1938) Donostia
Errazionamenduko olioa. Kontxitak odolkiak nola egiten zituzten kontatzen du. Ebaristok etxean ez zuen urik izan. Errekara joan behar izaten zuten gobara egitera Ebaristoren etxekoek eta Kontxitanekoek. Nola egiten zuten kontatzen du Kontxitak.
-
Aizarnazabalera errotara
Jose Ezenarro Isasti (1924) Maria Gurrutxaga Gartxotenea (1929) Getaria
Auzo asko daude inguruan. Goizean, artoa aletu eta bi zakukadarekin Aizarnazabalera joaten ziren errotara. Bidezidorretik oinez joaten ziren. Getarian ere bazegoen errota, baina txikia zen eta Aizarnazabalera joaten hasi ziren. Errotara joatea debekatuta zegoen garaian, goizaldean joaten ziren.
-
Txerria isilean hil behar
Jose Ezenarro Isasti (1924) Maria Gurrutxaga Gartxotenea (1929) Getaria
Gerraostean, txerria isilean hil behar izaten zen. Txerria hil, gazitu eta ganbaran jartzen zen lehortzen.
-
Gerra garaiko kontuak
Jose Ezenarro Isasti (1924) Maria Gurrutxaga Gartxotenea (1929) Getaria
Gerra garaia gogorra izan zen. Soldaduak egun batez inguruan izan zituzten. Estraperloko kontuak.
-
Garia entregatu beharra
Anbrosio Abasolo Beloki (1928) Eskoriatza
Garia udaletxe azpian entregatu behar izaten zuten.