Ekonomia gerraostean

• Gerra bukatu eta gosea etorri

  Maria Pilar Beloki Ormazabal (1932) Andoain

  Gerra bukatu ostean, gosea iritsi zen. Irina egitera, gauez joaten ziren errotara, ezkutuan. Errazionamenduan ematen zuten ogia oso gogorra zen: lurrera bota, eta sabairainoko botea emateko adinako gogorra.

• Ubalategiko garia

  Joxe Antonio Huizi Bereziartu (1937) Andoain

  Ubalategitxikin ez zuten garirik lantzen, baina auzoko Ubalategin bai. Ez zuten gari asko egiten, ordea. Garia eta patata alondegian entregatu behar izaten zen.

• Errazionamenduko janaria eta bestelako jeneroa

  Joxe Antonio Huizi Bereziartu (1937) Andoain

  Errazionamendua zenean, Euxebiren dendara joaten ziren janari bila. Errazionamendutik kanpo erosi beharreko jeneroa Maximinorenean bilatzen zuten. Errazionamenduan zer jasotzen zuten aipatzen du.

• Goserik ez

  Hirune Etxebarria Bastegieta (1923) Gernika-Lumo

  Gerraostean, baserrietako eta dendetako jeneroagaz nahikoa izaten zuten; beraz, ez zuten goserik izan.

• Bonbardaketa ostean Arratzutik Errenteria auzora

  Pilar Txopitea Uribarri (1924) Gernika-Lumo

  Gainontzekoek taloa jaten zuten bitartean, errazionamenduko ogia etxeko gizonentzat izaten zen, lan egin behar izaten zutelako. Errenteria auzoan antzina bizi izan ziren etxe bat ez zuten apurtu, eta bertara itzuli ziren bonbardaketa ostean.

• Idiak eta behorrak kontrabandoan

  Maria Pilar Cia Gaztelu (1938) Tomas Cia Gaztelu (1933) Baztan

  Abereen kontrabandoa ezagutu zuten, Espainiatik Frantziarakoa. Ondoren, kafea, sakarina...

• Estraperloa gauean izaten al zen?

  Maria Pilar Cia Gaztelu (1938) Tomas Cia Gaztelu (1933) Baztan

  Iluntzean Ultzamaraino joaten ziren. Egunez baino diru gehiago irabazten zen horrelakoetan lanean.

• Osabaren etxean kontrabandoa

  Maria Pilar Cia Gaztelu (1938) Tomas Cia Gaztelu (1933) Baztan

  Paketeak eta kutxak gordetzen zituzten aparteko etxe batean.

• Kontrabandorako metodoak

  Maria Pilar Cia Gaztelu (1938) Tomas Cia Gaztelu (1933) Baztan

  Aberatsenak guardiak ziren.

• Kontrabando garaian drogarik ez

  Maria Pilar Cia Gaztelu (1938) Tomas Cia Gaztelu (1933) Baztan

  Drogarik ez zen mugitzen kontrabandoan, produktuak eta dirua soilik. Dirua, berriz, ez zen hain ohikoa.

• Errotara gauez eta beldurrez

  Fermin Belamendia Arrillaga (1929) Andoain

  Gerra ostean, irinaren bila joatea lan zaila zen, errotak itxita egoten baitziren. Errotara gauez joan behar izaten zuten, eta gogoan du bidaia hura egin zuen lehenengo aldia.

• Kontrabandoa eta pikarokeria

  Fermin Belamendia Arrillaga (1929) Andoain

  Gerra ostean, olioaren kontrabandoa zegoen; oso garesti saltzen zen. Kontrabandistek izandako jukutria kontatzen du.

• Kalean baserrian baino are gose gehiago

  Maria Angeles Belamendia Tolosa (1931) Andoain

  Maria Angeles haurtzain ibili zen kaleko etxe batean, eta han baserrian baino gose gehiago pasatzen zutela dio.

• Errazionamendua tabernetan jasotzen zen

  Juanita Gangoiti Etxebarria (1923) Gernika-Lumo

  Gerra ostean bizi ezinik ibili ziren. Aurretik ere ezer askorik ez zeukaten. Errazionamendua tabernetan jasotzen zuten, hilean behin edo. Estraperloan ere saltzen zen baina garesti. Errenteria auzoan ere batzuk estraperloan ibiltzen zirela gogoan dauka.

• Gerraostean goserik ez

  Juanita Gangoiti Etxebarria (1923) Gernika-Lumo

  Estraperloko produktuak errazionamendua banatzen zen tabernetan ere egoten ziren. Taloa, indaba, barazkiak eta frutak etxean beti izaten zituzten. Hirietatik etortzen zitzaizkien etxera irin eske. Beste errotariekin ondo moldatzen zen aita.

• Beizamara irin bila

  Jon Ezeiza Areitioaurtena (1936) Donostia

  Beizamakoa zen aita, eta irin bila joaten ziren. Estraperloa. Aitak maletinean ekartzen zituen babarrunak, arto-irina... Aia egiten zuen, ogia ere bai etxean amak. Sukaldari ona zen.

• Errazionamenduko ogia

  Joxe Mari Zinkunegi Agirre (1932) Julian Zinkunegi Agirre (1930) Lizartza

  Errazionamenduko ogia: beltza, gogorra eta biribila izaten zen. Esnetan txiki-txiki eginda jaten zuten ogia.

• Ogirik ez eta taloa jan behar

  Tomasa Urien Intxausti (1926) Durango

  Goserik ez zuten pasatu baserrian, baina ogirik ezean taloa jaten zuten. Baserritar guztiak garia eta artoa eraman behar izaten zuten Lapikonera, Udalarentzako. Ogia zahiduna bakarrik zegoen.

• Gerraostean errotaria etxera

  Tomasa Urien Intxausti (1926) Durango

  Gerraostean, errotaria etxera joaten zitzaien alea jasotzera. Irina egin eta gero, etxera eramaten zien errotariak berak. Azukre zaku bat ganbaran eduki zutela gogoan du, baita azukre hori koilarakadaka jaten zutela ere.

• Errazionamendu garaia

  Tomasa Urien Intxausti (1926) Durango

  Olio gutxi zuten, baina txerrien koipearekin konpontzen ziren. Alboko osabak asko erretzen zuen, eta ez zuen tabako faltarik izan. Lehengo zaharrek ez omen zuten barazkirik gordinik jaten, entsalada esate baterako.