Ekonomia gerraostean

  • Lucas Lasa Burumendi Estraperloa eta ogia

    Lucas Lasa Burumendi (1932) Alegia

    Alegian ogiaren estraperloa egiten zen. Garai hartan bi ogi klase zeuden: "papera bezalako ogi zuria" eta beltza. Aste guztirako egiten zen ogia. "Seiko ogia" esaten zitzaion hiru kiloko ogiari.

  • Lucas Lasa Burumendi Kaleko bizimodua, gose denboran

    Lucas Lasa Burumendi (1932) Alegia

    Gerra ondorengo bizimoduaz hitz egiten du. Baserrietan ez zen dirurik, baina ez zen jatekorik falta izaten: taloa, esnea, ogia, patata... edukitzen zuten beti. Kaleko jendeak, ordea, ez zuen "ez dirurik ez jatekorik". Igandetan, Lucasen aita batera edo bestera joan izan zen lanera kilo bat irin eta jan truke. Etxean 12 lagun ziren. Jatorduetan zer jan ohi zuten aipatzen du: sardina zaharrak, taloa, sagar errea, esnegaina...

  • Lucas Lasa Burumendi Txerriak eta oiloak nola hazi

    Lucas Lasa Burumendi (1932) Alegia

    Kaleko etxabe ("bajera") askotan hazten ziren txerriak. Txerriak kalean bertan hiltzen ziren. Txerriak eta oiloak nola hazten zituzten azaltzen du: elikadura, hazteko zenbat denbora behar izaten zen...

  • Lucas Lasa Burumendi Taberna giroa eta emakumeak

    Lucas Lasa Burumendi (1932) Alegia

    Garai batean, jendeak porroi ardoa hartu eta eserita kontuak esaten egoten zen tabernan, ez zen txikiteorik egiten: "gero hasi zen hori". Herriko bi tabernatan jaten ematen zuten, "baina jateko korrientea". Gose garaian, taberna horietako batera kalean harrapatutako katuak eramaten zituzten, eta han modu onean prestatzen zizkien jateko. Emakumeak ez ziren tabernara sartzen. Zigarroa erretzen ere ez zen emakumerik ikusten. Koinaka, anisa eta ardoa izaten ziren tabernako ohiko kontsumizioak.

  • Joxe Mari Ezeiza Errazionamendua eta ordaina

    Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona

    Familia bakoitzak leku bat zeukan errazionamenduko produktuak erosteko. Artoa eta babarruna eraman behar izaten zuten baserritarrek eta diru pixka bat ematen zieten ordainetan. Kalkuluak nola egiten ziren kontatzen du.

  • Joxe Mari Ezeiza Herrian sortutako janaria, Alemaniara

    Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona

    Dirua zutenek, ez zuten beti ogirik lortzen, irinik ez baitzen. Janaria Alemaniara eramaten zutela esaten zuten.

  • Joxe Mari Ezeiza Babarruna alondegira

    Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona

    Baserritar bakoitzak babarruna alondegira eramaten zuen. Entregatzeko nahikoa ez bazuten, erosi egin behar izaten zuten.

  • Joxe Mari Ezeiza Errazionamenduarekin negozioa

    Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona

    Errazionamendua banatzen zutenek, negozioa egiten zuten. Olioa kontrabandoan saltzen zen. Kafea beste zerbaitekin nahastu eta handik apartatzen zutena, saldu egiten zuten.

  • Joxe Mari Ezeiza Patata sailera lanera derrigortuta

    Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona

    Udaletxeak norbaiten lurretan patata saila egin behar zela erabakitzen bazuen, baserritarrek egun bat debalde lan egin behar izaten zuten eta gainontzeko egunetan jornalarekin aritzen ziren batzuk. Garoa eta otea zegoen lurrak izaten ziren. Gurdi zimaurra eramatera derrigortzen zituzten baserritarrak.

  • Joxe Mari Ezeiza Errepublika garaiko ogia eta ondorengo gosea

    Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona

    Arrautza gutxi izaten zen etxeetan eta saltzeko bat ere ez. Kalean kakauesak jaten zituela jendeak kontatzen du, besterik ez baitzen. Errepublika garaian hiru kiloko ogi zuri-zuria egiten zuten.

  • Joxe Mari Ezeiza Errazionamenduko ogia eta okindegiak

    Joxe Mari Ezeiza (1925) Amasa-Villabona

    Berrogeita hamargarren hamarkadan erosi ahal izan zuten ogia. Irina etortzen zenean egiten zen ogia errazionamenduan. Orduko okindegiak izendatzen ditu.

  • Pako Sorregieta Politikak aitari lana kendu

    Franzisko Sorregieta Anzizar () Amasa-Villabona

    Aita frantziara exiliatu zen. Ondoren Villabonara itzuli eta paper-fabrikan lanean hasi zen. Tolosatik iristen ziren salaketak zirela eta, lanik gabe gelditu zen.

  • Pako Sorregieta Lana lortzeko karlista izan behar

    Franzisko Sorregieta Anzizar () Amasa-Villabona

    Subijanak aitari txapela gorria jarri beharko zuela esan zion, lana mantentzeko.

  • Teresa Arregi Errazionamenduko ogia

    Teresa Arregi () Amasa-Villabona

    Ogi zati txiki bat ematen zieten errazionamenduan. Familiako kopuru zehatz bat ematen zieten.

  • Teresa Arregi Gerraosteko gosea

    Teresa Arregi () Amasa-Villabona

    Osaba batek lagundu zion Teresaren amari, diru eta janari kontuetan. Gosea pasa izanaz gogoratzen da Teresa.

  • Teresa Arregi Errazionamenduaren funtzionamendua

    Teresa Arregi () Amasa-Villabona

    Kartilla eskuan hartuta joaten ziren familiari zegokiona jasotzera. Irina ere erosi ohi zuten ondoren errotan txikitzeko.

  • M Pilar Galparsoro Lehengo bizimodu umila

    Maria Pilar Galparsoro Andueza (1921) Legazpi

    Lehen jatekoa lortzeko adina diru egoten zen, baina harrokeriarik ez.

  • Milagros Telleria Azurmendi-Gregori Telleria Mintegi Errazionamendua hartzera herrira

    Milagros Telleria Azurmendi (1927) Gregori Telleria Mintegi (1922) Zerain

    Errazionamentua hartzera etortzen ziren baserritik, ordubeteko bidean. Igande arratsaldetan gehienetan.

  • Rosario Aztiria Baserrian eginiko ogia eta errazionamendua

    Rosario Aztiria Plazaola (1939) Legazpi

    Astean behin egiten zen aste guztirako ogia. Kaletik errazionamenduko ogia ekartzen zuten, opil bat bakoitzarentzat, zazpi opil guztira. Rosariok ekartzen zuen ogia kaletik.

  • Julio Zabaleta Ganadua ez, baina babarrun zakuak ezkutuan

    Julio Zabaleta Yarza (1933) Natividad Zabaleta Yarza (1936) Legazpi

    Ganadua izkutatu beharrik ez omen zuten izan gerra garaian, baina bistan ere ez omen zuten uzten, badaezpada. Babarrun zakuak-eta ezkutatu izan zituzten, bestela udaletxera eraman behar izaten baitzen jasotakoaren zati bat. Etxeko errenta dirutan eta kapoietan ordaintzen zuten. Natik kontatzen du senarra zenaren txahalari buruzko istorio bat.