Ekonomia gerraostean

  • Julio Aspe Beitia Otxandioko harakina

    Julio Aspe Beitia (1928) Aramaio

    Debeku garaia izanagatik, zenbait harakinek haragia saltzea libre izan zuten. Otxandioko harakin bati buruz hitz egiten du.

  • Antonio Uribarreniturrieta Zortzi anega gari entregatu behar

    Antonio Uribarreniturrieta Bengoa (1917) Aramaio

    Gerraostean, zortzi anega gari entregatu behar izaten zituzten. Garia bakarrik entregatu behar izaten zuten.

  • 1622 Errazionamendua

    Karmen Zurbano Egaña (1923) Aramaio

    Errazionamendu garaiko kontuak. Kartilarekin astean zer jaki eskuratzen zituzten.

  • Kontxi Garaitonandia Gerraosteko gabezia

    Kontxi Garaitonandia Kortabarria (1936) Aramaio

    Gerraosteko gabeziaz hitz egiten du. Diru ugaritasunik ez. Etxeko jeneroarekin bizi ziren. Behi-esnea letxeriara eramaten zuten. Gerora, etxera joaten hasi ziren esne bila.

  • Kontxi Garaitonandia Errazionamenduko kartila, kaleko senideentzat

    Kontxi Garaitonandia Kortabarria (1936) Aramaio

    Gerraosteko kontuak. Kaleko senideei ematen zien errazionamenduko kartila, beraiek hartzeko falta zuten janaria. Baserrian ez zuten ogi eta arto faltarik.

  • Kontxi Garaitonandia Garia entregatzea

    Kontxi Garaitonandia Kortabarria (1936) Aramaio

    Gerraostean, garia entregatu behar zen udaletxean. Abadeari anega erdi gari eman behar zitzaion, eta, etxean hildako berri bat edukiz gero, anega eta erdi "errezoen alde". Senide asko zituzten hilda: abadeari gurdikada gari eramaten zioten.

  • Kontxi Garaitonandia Abadeari garia erosi behar

    Kontxi Garaitonandia Kortabarria (1936) Aramaio

    Etxean senide asko ziren. Abadeari eta baserriko ugazabari garia entregatuta, etxean falta izaten zen. Gero, abadeari erosi behar garia.

  • Santi Villareal Guardia Zibila baserria erregistratzen

    Santi Villareal Barrena (1935) Amorebieta-Etxano

    Gerra garaian, baserriko jeneroa (garia, artoa...) herrira entregatu behar izaten zen eta Guardia Zibilak kontrolatzen zuen hori. Umetan beldurra ematen zien guardia zibilek etxea erregistratzen baitzuten eta Santi sabaian ostontzen zen.

  • Teresa Aresti Aguazilak jeneroa kendu

    Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

    Garai batean, ezin zitekeen herri batetik bestera jeneroa pasatu. Horregatik, aguazila trabiara sartu eta Durangotik zetozenei jeneroa kentzen ibiltzen zen. Behin, amarengana ere joan zen aguazila.

  • Teresa Aresti Haizea txarra txerriarentzat

    Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

    Haizea txarra da gaztarentzat, arrakalak egiten dizkio eta. Horrelakorik pasatuz gero, saldu barik etxerako uzten zuten gaztaia. Behi-esnearekin ez zuten gaztarik egiten, eurek edateko edukitzen zuten eta. Inoiz, esnea bakarrik edanda pasatu izan du eguna Teresak.

  • Josean Lopez Gose garaian goserik ez zuen pasa

    Josean Lopez Lauzirika (1934) Amorebieta-Etxano

    Lehen maizter ziren etxean eta errenta nola ordaintzen zuten aipatzen du. Goserik ez du pasa izan Joseanek, beti eduki izan baitute janaria etxean. Garai hartan zer jaten zuten aipatzen du.

  • Agustin Legorburu Benetako gosea

    Agustin Legorburu Uriarte (1928) Amorebieta-Etxano

    Benetako gosea ezagutu zuten. Bera soldadu zegoela, 1950. urtean, jarri zuten ogia salgai. Bere aita hargina zen, etxegilea, baina gerra apurtutako Ibarrako zubia konpontzen zebilela gaixotu egin zen.

  • Agustin Legorburu Gose eta jeneroa entregatu behar

    Agustin Legorburu Uriarte (1928) Amorebieta-Etxano

    Gerraostean gosea izan zuten: labrantza gutxi denentzako nahikoa ez. Nahiz eta errentadorak izan, etxeko jeneroa Etxanoko herrira entregatu behar izaten zuten Kaitanan. Orduan agintarien ganaduek asko jaten zutela dio.

  • Agustin Legorburu Etxanoko tabernak eta dendak

    Agustin Legorburu Uriarte (1928) Amorebieta-Etxano

    Errazionamendua miseria hutsa zela dio. Etxanon ez zuten non jaso errazionamendua eta Zornotzara joaten ziren. Etxanon zeuden taberna-dendak, estankoak... aipatzen ditu. Alondegia ere bazuten. Tela-dendak eta aparteko dendak Zornotzan zituzten.

  • Jesus Zearreta Baserriko jeneroa entregatu; errotak zarratuta

    Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

    San Martinen hildako asko ikusi zituzten. Gerraostean, "abastos"ek baserriko jeneroa entregarazten zien: garia, artoa... Errotak itxita zeuden eta urruneko errotetara joan behar izaten zuten. Harrapatuz gero, isuna ezartzen zien.

  • Jesus Zearreta Behi lapurrak

    Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

    Gerran Boluetan (Bilbo) ebakuatuta egon zirenean, Asturiasko senar-emaztea batzuek ganadua ostu eta haren okela saltzen zuten. Beraien behiei ez zien ezer egin.

  • Jesus Zearreta Kaletik jateko bila baserrira

    Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

    Errotara gauez joaten ziren estraperloan egunez ezin zelako. 10 ogerleko isuna ordaindu behar zen harrapatuz gero. Errazionamenduan ematen zien ogia oso-oso txarra zen. Gerraostean Bilbo aldetik arbi bila etortzen zen jendean gosearen gosez. Baserrian batutako jeneroaren erdia-edo Udalak kentzen zien. Denetarik lantzen zuten lehen; gaur egun, ostera, ezer ere ez.

  • Jesus Zearreta Olio litroa 100 pezeta

    Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

    Errazionamenduan gauza gutxi jasotzen zuten. Olio-litroak 100 pezeta balio zituen eta urdai-kiloak 90 pezeta. Ohiko jornal bat 2 pezetara ere ez zen ailegatzen askotan.

  • Jesus Zearreta Eguneko jatorduak

    Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

    Goizean taloa eta esnea edo bakailao edo sardina errea, eguerdian baba eta gauean porru-salda. Arraina dendan saltzen zuten. Errazionamenduan ogi gutxi ematen zioten, txusko txikia. Ogia astean behin egiten zuten, beraienean zapatuetan.

  • Anastasio Zamalloa Guardia zibilek errotako zorroak kendu zizkieten

    Anastasio Zamalloa Zubero (1928) Amorebieta-Etxano

    Gerraostean inguruko errotak prezintatu zituzten. Zeanurin errota zabalik zegoela-eta, harako bidea hartu eta guardia zibilekin topo egin eta Areatzara bueltatu ziren. Zorroak kendu zizkieten eta hutsik bueltatu ziren etxera. Baina handik astebetera ezusteko berri bat jaso zuten eta zorroak berreskuratu ahal izan zituzten.