Gerratik itzulera
-
Auzokoen arteko tirabirak, gerraren eraginez
Frantziska Egiguren Bereziartua (1924) Iurreta
Gerran ihesi ibili ostean jendea etxeetara itzuli zenean, lapur fama zuten auzoan, etxe batetik arropak hartu zituztelako. Arropak bueltan eraman zituzten, baina goizean, ilunpean. Lagun baten estutxearekin gertatutakoa. 12 urte zituen berak orduan.
-
Nikasio Otzerinjauregi: "zapaterue" Arriandira
Mariluz Otzerinjauregi Iza (1950) Hodei Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1980) Jasone Zenikaonaindia Otzerinjauregi (1977) Iurreta
-
Etxera itzuli eta Aita Juan trabajadoreetan
Felix Arruti Bikandi (1932) Iurreta
-
Berrogei urterekin itzuli
Sebastian Erdoiza Jaio (1916) Iurreta
-
"Matxinenera" itzulera.
Begoñe Andone Erdoiza Uribarrena (1920) Iurreta
-
Auzokoek etxea berriz erosi behar
Kristina Mardaras Sedrun (1948) Iurreta
-
Norbere etxean beste inor: izeko Edurneri gertatua
Kristina Mardaras Sedrun (1948) Iurreta
-
Itzuleran etxea hustuta
Salome Telleria Arteaga (1925) Izurtza
Frankistek dena hartu zutenean, etxera itzuli ziren. Txakurra bidean galdu zuten eta bueltan topatu. Etxea hutsik topatu zuten, dena lapurtu zieten bizilagunek.
-
Etxera itzuli eta etxea okupatuta
Karmen Albistegi Agirre (1922) Izurtza
-
Patxikonekoak Frantziara joan ziren, eta bueltan, etxea okupatuta
Bittori Zarrabeitia Lauzirika (1926) Kortezubi
Patxikoneko baserrikoek txerria hil zuten behin eta beraien izekonera ekarri zuten, baina udaletxean entregatu beharra zegoen. Raimundita izeneko oiloa ere ekarri zuen bere izekok. Hala ere, gerora, Patxikonekoak Frantziara joan ziren, luzaro egon ziren bertan. Frantziatik bueltatu zirenean, etxea okupatuta aurkitu zuten, Errenteria auzoko batek okupatu zuen, bonbardaketan etxe barik gelditutako batek. Etxea libre geratu arte, beraien etxean egon ziren Patxikonekoak.
-
Gerratik ihesi gurdiak eta abereak hartuta
Juan Otxandio () Larrabetzu
Zazpi urte orduko, artzain joaten zen basora. Gerra hasi zenean, gurdiak hartu eta ihesi joan ziren. Pasarte bat kontatzen du, etxera itzuli zirenekoa. Pinuak botatzen ibiltzen zen Juan trontzarekin, oso gazte zela.
-
Semearekin Lasartera; senarra kartzelara
Valentina Yeregi Inza (1915) Lasarte-Oria
Lasartera joan zen umearekin, baserrira. Paperak egiten, senarrarentzat. Mugara joan ziren bila; semea granoz beteta zegoen. Kontrolak. Senarra Miranda de Ebrora eraman zuten eta gero Madrilera kartzelara. Koinatuaren laguntzaz atera zen.
-
Bigarren ezkontza, elizaz
Valentina Yeregi Inza (1915) Lasarte-Oria
Senarra etxera etorri zenekoa. Ahizpak galdetu ziona. Elizaz ezkondu ziren handik hiru urtera. Ortuellara joan ziren paper bila. Aldatuta zegoen herria; bonbardatutako eskola, taberna itxita...
-
Michelin lantegian lanean
Valentina Yeregi Inza (1915) Lasarte-Oria
Hiru urte Miarritzen. Bueltan, senarra zaindari ibili zen obra batean. Michelin lantegian hasi zen lanean bera, 27 urterekin. Baserritarrak ez ziren lantegira joaten normalean, beti neskame.
-
Gerra sasoian etxetik alde eginda; Zarauztik etxera itzulera
Andoni Unanue Lekuona (1932) Lasarte-Oria
Gerra sasoian euren bizilagunak denbora luzez egon ziren etxetik alde eginda. Euren etxean ez zen inor sartu eurak Zarautzen egon ziren bitartean. Zarauztik itzultzerakoan, izugarrizko buelta eman behar izan zuten, Orion zubia leherrarazi zutelako.
-
Hiru anaiak gerran ibilitakoak
Micaela Sasiain Ormazabal (1929) Lasarte-Oria
Anaia zaharrena Michelingo langilea zelako gerrara joateaz salbu gelditu zen. Beste bi anaiak, ordea, 18 urte bete eta gerrara joan ziren. Haietako bat oso gaixorik itzuli zen gerratik
-
Emakumea eta elizaren indarra
Micaela Sasiain Ormazabal (1929) Lasarte-Oria
Elizara Lasartera jaisten ziren. Kongregazioaren eta doktrinaren garrantzia. Micaelaren hiru anai gerrara joan ziren, eta bueltakoan elizara joateari utzi zioten. Konfesatzera joan beharra. Nobioarekin utzi gero, fama txarra.
-
Aita gerran besamotz
Rafael Ollokiegi Yeregi (1937) Lasarte-Oria
Aita gerran besamotza gelditu zen, begia ere galdu zuen. Mirandan preso egon zen hiru hilabetez. Madrilera eraman zuten gero trenez. Erbestetik Lasartera itzulitakoan ez zion inork lanik ematen, desgaitasunagatik eta haren ideia politikoengatik. Osaba pelotariak kontaktu onak zituen eta hari esker irten zen kartzelatik.
-
Toursetik Hego Euskal Herrira
Rafael Ollokiegi Yeregi (1937) Lasarte-Oria
Toursetik Donibane lohitzunera joan zen familia, eta aitak abal bat lortu zuen, Hego Euskal Herrira itzultzeko.
-
Aitak ezin lana topatu
Rafael Ollokiegi Yeregi (1937) Lasarte-Oria
Aitak begi bat falta zuen, eta besamotza zen. Erbestetik itzulitakoan ez zuen lanik topatu. Etxe baten eraikuntzan lanean aritu zen, baina lan txiki batean. Haren desgaitasunak eta errepublikarra izateak lana aurkitzea zaildu zion. Gerrako desgaituen elkartea zegoen.