Gerratik itzulera

  • 1147 Estraperloa eta errazionamendua

    Fermin Sukia Goikoetxea (1929) Victor Sukia Goikoetxea (1924) Zaldibia

    Estraperloa eta errazionamendua ezagutu zituzten. Etxean behiak zituzten eta etxeko lanetan morroiek laguntzen zieten. Aitaren inguruko kontuak aipatzen dituzte.

  • Benita Goikuria Egiluz Ubidetik etxera, oso eguraldi txarrarekin

    Benita Goikuria Egiluz (1930) Zeanuri

    Ez du gogoan zenbat denbora egon ziren Ubiden. Baina bai itzulerako eguna. Euria, trumoiak, oinaztuak... Aitita eta amama oso zaharra ziren. Aita ez zetorren eurekin. Udaberria izango zen, etxera heltzean belarra oso altu zegoen eta. Iturrira joaten zirenean, pitxarra bizkarrean eraman behar izaten zuten, hazirik sar ez zedin pitxarrera. Garia hartu zuten urte hartan, baina uzta txarra, soroak zaindu barik zeudelako. Artorik eta horrelako beste uztarik ez zuten hartuko, ziurrenik. Gauza bat kendu eta beste bat ipini, txandaka erabiltzen zuten lurra, zuten apurra ondo aprobetxatzeko.

  • Milagros Telleria Azurmendi-Gregori Telleria Mintegi Ez zieten ezer lapurtu gerra denboran

    Milagros Telleria Azurmendi (1927) Gregori Telleria Mintegi (1922) Zerain

    Etxera itzuli zirenean, ez zuten ezeren faltarik sumatu, ez zen lapurretarik izan. Tirorik ere ez zen izaten goiko mendian; bai, ostera, Ormaiztegi aldeko mendian.

  • 1286 Zestoako tabernak eta giroa

    Javier Aristi Aizpurua (1930) Zestoa

    Neskak ez ziren tabernetara sartzen, gaizki ikusia zegoen eta. Jokoan (gehienbat musean) aritzeko ohitura zuten mutilek. Zestoako tabernak izendatzen ditu: Uztapide, Portxu, Agustin...

  • 1304 Gerra garaian, "katiluko ogia"

    Felix Olaizola Alkorta (1928) Zestoa

    Gerra garaian errazionamenduan izaten zen jana eta txartel batekin joan behar izaten zuten janari bila. "Katiluko ogia" ezagutu zuen, etxean ere egiten zuten. Estatuak gariaren hainbesteko bat kentzen zien. Errotan ezkutuan aritzen ziren.

  • 1305 Errazionamenduko ogi beltza

    Juan Azkue Irastorza (1928) Zestoa

    Aizarnako Ezenarro baserrian egon zen 2 urtez morroi. Ogia ekonomikan egiten zuten. Errazionamenduan ematen zuten ogi beltza nolakoa izaten zen azaltzen du. Txartel bat hartzen zuten udaletxean eta jana hartu ahala han eramaten zen kontua.

  • 1305 Otorduetako jakiak

    Juan Azkue Irastorza (1928) Zestoa

    1940-41 urteetan gosea zen nagusi. Egunero talo-esnea gosaltzen zuten eta bazkaltzeko baba izaten zen normalean. Garbantzua igandeetako jaki preziatua izaten zen. Noizean behin arraina ere jaten zuten.

  • 1309 Bizikletari erremolkea erantsita opilak banatzera

    Lazaro Garate Aristondo (1927) Zestoa

    Bainuetxean "botones" lanetan aritu zenean enkarguak egitera herrira joan behar izaten zuen bizikletaz. Bizikletari atzean erremolkea jarri eta han eramaten zituen 700 lagunentzako opilak. Errazionamenduko kartila bat izaten zuten eta egunero hartutako janariarekin zigilua botatzen zitzaien kartilan. Ogiaren errazionamendua.

  • 1309 Bainuetxeko ogiak, estraperlokoak

    Lazaro Garate Aristondo (1927) Zestoa

    Estraperlotik isun ugari jasotzen ziren. Lazarok berak eramaten zituen bainuetxera estraperloko ogiak. Garraioa nola egiten zuten azaltzen du. Etxean aitak bakarrik erretzen zuen eta orduko tabako ezberdinak izendatzen ditu.

  • 1309 Estraperloan zebilela gertatua

    Lazaro Garate Aristondo (1927) Zestoa

    Estraperloarekin lotutako anekdota bat kontatzen du.

  • 1310 Etxerako itzulera gogorra; kalean lo egin beharra

    Matilde Aizpurua Zubizarreta (1926) Zestoa

    Laredotik Riañora eraman zituzten. Atzera etxera bueltan, abiatu zirenean beraiek bezala ihesean zebiltzan milaka lagunekin elkartu ziren. Laredoko kalean lo egina da Matilde. Bidean zetozela, soldadu zegoen anaia aurkitu zuten. Gogoan du Bilbotik etxera trenez bueltatu zirela.

  • 1310 "Gorrien" diruak baliorik ez

    Matilde Aizpurua Zubizarreta (1926) Zestoa

    "Gorriek" beraien diru propioa atera zuten eta Matilde eta sendikoak etxera bueltatu zirenean diru hark Euskal Herrian ez zuen baliorik, beraz, ezer gabe zeuden. Ezagun batek dirua eman zion Matilderen amari. Orduko dirua nolakoa zen deskribatzen du.

  • 1310 Gerratik itzultzean etxea errekisatuta

    Matilde Aizpurua Zubizarreta (1926) Zestoa

    Anaiak preso geratu behar izan zuen eta handik frontera eraman zuten. Matilde eta etxekoak Zestoara bueltatu ziren. Anaia Teruelgo frontean eta beste zenbaitetan ibili zen, eta karta bidez jartzen ziren harremanetan berarekin. Kanpoan hainbeste denbora igaro eta etxera bueltatzean, etxea errekisatuta aurkitu zuten eta kalean geratu behar izan zuten; Elgoibarrera joan ziren amaren senitarteko batzuen etxera.

  • 1310 Gerratik bueltan ume zaintzaile eta zerbitzari lanetan

    Matilde Aizpurua Zubizarreta (1926) Zestoa

    Zestoara itzuli zenean eskolan hasi zen berriz ere eta bitartean ume-zain ibili zen. Zestoako taberna batean zerbitzari lanetan ere aritu zen. Hileta ondorenetan Matilde neskame zegoen etxean ematen zuten lunch-a. Eskola ondorenean joaten zen tabernara lanera.

  • 868 Gerraostean gose handia pasatakoa

    Juan Egaña Etxabe (1932) Zumaia

    Gerra hasi zenean lau urte zituen. Gose handia pasa zuten, soroak izan arren."Muakillakin" (irina egosita) salbatu zirela dio, hark alimentu handia ematen ziela eta. Baserrietan jenero gehiago izaten zuten eta haien inbidiatan egoten ziren. 1952an joan zen soldadutzara eta artean errazionamendua zegoen. Soldadutza kritikatzen zuen jendeak, baina beraiek behintzat han janaria izaten zuten. Hemen gose handia pasatzen zuten eta, gainera, astileroan gogor lan egin behar. Narrondoko errotan baino Txabola ingurukoan gehiago ematen zutela eta amak hara bidaltzen zuen artoarekin kargatuta, urrunago egon arren. Olio botilak 20 ogerleko balio zituen eta aste osoa lan egin beharra zegoen hori ordaintzeko. Razionamentuan klaseak egoten ziren eta beraiek bajuena zuten, terzerakoa.

  • 913 Sagarrak eta errazionamentuko boniatoak okindegira eramaten ziren erretzera

    Joseba Garate Elosua (1936) Zumaia

    Sagardoa ere edaten zen, baina gehienbat txotxeko sagardoa, sagardo gozoa, "muztioa" esaten zitzaiona. Parrokiatik behera egiten zen sagardoa. Udazken-negu aldean izaten zen hori eta garai horretan sagar-erreak jateko ohitura zegoen. Sagarrak okindegira eramaten ziren erretzeko. Errazionamenduan ematen ziren boniatoak ere halaxe erretzen zituzten. Errazionamendua 50era arte egon zen.

  • Faustino Urbieta Errazionamenduko jakiak

    Faustino Urbieta Zinkunegi (1924) Zumaia

    Ez zuten goserik pasa etxean. Errazionamenduan ogia, boniatoa, etab. izaten ziren.

  • Faustino Urbieta Boniatoa patataren ordez

    Faustino Urbieta Zinkunegi (1924) Zumaia

    Boniatoa ezagutu zuteneko anekdota kontatzen du. Olioa, ogia etab. izaten ziren errazionamenduan eta kartila bat izaten zuten .

  • Maria Jesus Manterola Frantziatik gaitza ekarri zutelakoan ospitalera

    Maria Jesus Manterola Amas (1927) Zumaia

    Gerra garaian, Santandertik Frantziara bidali zituzten. Zumaiara itzuli zirenean, Frantziatik gaitza ekarri zutela-eta ospitalera eraman zituzten. Aita kartzelan zuten. Don Carmelo joan zitzaien bisitan, Zumaiako medikua, eta hark etxera bidali zituen.

  • Maria Antonia Goikoetxea Amaginarrebaren gerrako oroitzapenak

    Maria Antonia Goikoetxea Elustondo (1946) Zumaia

    Senarraren ama, hiru umerekin eta haurdun, Zumaiatik bidali egin zuten, beste emakume batzuekin batera. Durangon zeudela bonbardaketa tokatu zitzaien. Jauregi batean babestu ziren. Zumaiara bueltatu zirenean ez zeukaten ezer.