Borroka

  • Daniel Legorburu Gerrako lagun batzuk Zornotzan

    Daniel Legorburu Uriarte (1914) Amorebieta-Etxano

    Gerran Francoren aldeko tropekin borrokatu behar izan zuen. Beraien konpainiako batzuk Zornotzako txalet batean egon ziren egun batzuetan.

  • Daniel Legorburu Soldadutzan sukar paludikoak jota

    Daniel Legorburu Uriarte (1914) Amorebieta-Etxano

    Gerran Segoviako La Granja de San Ildefonson egon zen. Sukar paludikoak jota egon zen. Orduan bizitakoak kontatzen ditu.

  • Daniel Legorburu Gerran hiltzeko beldurrez

    Daniel Legorburu Uriarte (1914) Amorebieta-Etxano

    Gerran Segoviako La Granja de San Ildefonson gaixorik egon zen eta gero handik beste leku batera joan zen. Han txarto pasatu zuten, hiltzeko beldurra ere izan zuten.

  • Daniel Legorburu Arratoi piloa gerran

    Daniel Legorburu Uriarte (1914) Amorebieta-Etxano

    Gerran zikinkeria asko zegoen. arratoi asko zeuden eta behin arratoi batek ia belarrian egin zion haginka. Patata-zakuak ere osorik jaten zituzten arratoiek.

  • Daniel Legorburu Gerran postari

    Daniel Legorburu Uriarte (1914) Amorebieta-Etxano

    Gerran postari lanetan ibili zen. Etxebarritik Debara joan behar izaten zen. Denda batera ere joaten zen eta orduan bisitakoak gogoratzen ditu.

  • Teresa Aresti Galdakaon eta Zaratamon ebakuatuta

    Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

    Gerra sasoian, etxetik irten eta Galdakaon egin zituzten hiru-lau gau, sabai batean. Handik Zaratamora joan ziren, baina neba zaharrak gordeta egon behar izaten zuen milizianoek harrapatu eta gerrara ez eramatteko. Bonbak botatzen zituztenean, lurrean egindako zulo batean sartzen ziren.

  • Teresa Aresti Galdakao bonbardatu zutenekoa

    Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

    Errazionamendua Zaratamon eta Galdakaon hartzen zuten. Behin, Teresa eta aita Galdakaora zihoazela, bonbardaketak harrapatu zituen basoan. Galdakaon babesleku bat apurtu zen bonbek eta jende piloa hil zen.

  • Teresa Aresti Neba bi gerran

    Teresa Aresti Izagirre (1924) Amorebieta-Etxano

    Neba bi eduki zituen gerran, zaharrenak zazpi urte egin zituen kanpoan. Eskutitz bidez edukitzen zuten hartu-emana, baina gerraostean inoiz etxera ere etorri ziren.

  • Agustin Legorburu Durangoko eta Gernikako bonbardaketak hurrean sentitu

    Agustin Legorburu Uriarte (1928) Amorebieta-Etxano

    Durangoko bonbardaketa hurretik bizi izan zuen; San Migel auzoko gizon bat behiekin zegoela hil zuten. Gernikakoa izan zenean, dotrinara zihoan, eta zaratak bertatik entzun zituen.

  • Agustin Legorburu Fronteko gutunak

    Agustin Legorburu Uriarte (1928) Amorebieta-Etxano

    Gerran, neba-arrebak non zeuden ere ez zuten jakin. Noizean behin karta batzuk heltzen ziren frontetik. Bere gurasoek ez zekiten irakurtzen, aitak sinatzen baino ez; hori dela-eta, beste norbaitek irakurri eta idatzi behar izaten zituen gutunak.

  • Jesus Zearreta Bonbardaketak aireplanoak etxe gainetik

    Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

    Eskolara joateko astirik ere ez zuten. Eskolara hasi orduko gerra eta inguruetako bonbardaketak hasi ziren. Aireplanoak etxe ondotik pasatzen ziren. Auzoko batzuk Durangoko bonbardaketan desagertu ziren. Etxanon ez zuten bonbarik bota.

  • Jesus Zearreta Kanoikadaka etxea apurtu

    Jesus Zearreta Etxabe (1926) Amorebieta-Etxano

    Gerra Zibilean, etxea behartuta utzi behar izan zuten. Etxeak hiru kanoikada izan zituen, Etxanon apurtu zuten etxe bakarra izan zen.

  • Anastasio Zamalloa Abioien erasoak Austoan

    Anastasio Zamalloa Zubero (1928) Amorebieta-Etxano

    Gerraostean, behin lehengusinaren etxera zihoala, abioiak metrailatzen hasi ziren eta zanga batean ezkutatu ziren. Etxeko hormak ere balaz zulotu zituzten.

  • Mari Kruz Urkizu Artasoroan etzanda, hegazkinak pasa zain

    Mari Kruz Urkizu Sarasua (1932) Lezo

    Mari Kruzek gogoan ditu gerrako bonbardaketa uneak; tartean, Lezoko kale garbitzaile bat akabatu zutenekoa. Amonaren baserrian bizitakoak ere oroitzen ditu. Hegazkinak sumatu orduko, baserri aurreko artasoroan etzaten omen ziren, eta han egongo ziren zain, hegazkinak urrundu arte.

  • Dolores Lopetegi Tiro hotsak

    Dolores Lopetegi Aiestaran (1916) Lezo

    "Pakun", tiro hotsak entzuten zituzten. Jaizkibeldik sartu ziren. Kintak deitzen hasi ziren gero. Langile batailoiei buruzko kontuak. Beraien baserriko ganbaran kanpoko jendea hartu zuten.

  • Dolores Lopetegi Bonbak bota zituzten Lezon

    Dolores Lopetegi Aiestaran (1916) Lezo

    Bonbak bota zituzten Lezon, eta kale garbitzailea hil zen: Felix. Milizianoak egon ziren hasieran, ehizako eskopetekin. Gorriek elizak erre behar zituztela, besteek emakumeak zintzilik jartzen zituztela... beldurra zuten.

  • Dolores Lopetegi Kintak deitzen hasi ziren; fusilatuak

    Dolores Lopetegi Aiestaran (1916) Lezo

    Etxera itzuli zirenean, kintak deitzen hasi ziren. 15 kinta harrapatu zituzten. Desertoreak.

  • Dolores Lopetegi Gerra eta gero, makiak

    Dolores Lopetegi Aiestaran (1916) Lezo

    Gerra amaitzen ari zela eta, anaiak etxera bidali zituzten. Baina gero makiak zirela eta, berriz mobilizatu zituzten. Sei urte pasatu zuten haiek.

  • Dolores Lopetegi Etxeko mutilak soldadu

    Dolores Lopetegi Aiestaran (1916) Lezo

    Anaiek ere egundokoak kontatzen zituzten, gerran ibilitakoak ziren eta. Anaiordea kamillero ibili zen. Mutilak hil ote ziren, beti kezkatuta. Frontetik idazten zieten. Gerra tristea dela dio.

  • 1084 Milizianoak etxean; Bergaratik kanoikadak

    Bernarda Arizmendiarrieta Ojanguren (1925) Elgeta

    Irundik sartu ziren tropak gerra hasi zenean. Milizianoak izan zituzten etxean eta Bergaratik botatako kanoikadek etxe ingurua txikituta utzi zieten. Etxea txikitu nahi zuten, baina ez zuten asmatu. Gordelekua zuten lurpean eta han gordetzen ziren, baina ama kanpoan geratzen zen, otorduak prestatu behar zituela-eta. Eurenean egon zen miliziano bat hil egin omen zuten.