Borroka

  • 152 Lehenengo gerra-istiluak Bergaran

    Klementa Arregi Lamariano (1924) Bergara

    Nazionalak sartu zireneko kontuak. Lehenengo istiluak Bergaran.

  • 152 Lehenengo eraso serioa; piperrak harrapatzen soldaduak

    Klementa Arregi Lamariano (1924) Bergara

    Lehenengo eraso serioa; piperrak harrapatzen soldaduak.

  • 152 Logroñoko alferez ipurterrea

    Klementa Arregi Lamariano (1924) Bergara

    Inguruetan ibili zirenen artean, ipurterreena Logroñoko alfereza izan omen zen. Haren inguruko kontuak.

  • 152 Fronte batetik bestera pasatutakoen istorioak

    Klementa Arregi Lamariano (1924) Bergara

    Fronte batetik bestera pasatutakoen istorioak.

  • 152 Baserritarrak behartuta soldaduak laguntzera

    Klementa Arregi Lamariano (1924) Bergara

    Gauezko patruilak. Baserritarrak behartuta soldaduak laguntzera.

  • 152 Eraso-egunetan ezkutatuta; kanoikadak sororaino

    Klementa Arregi Lamariano (1924) Bergara

    Eraso-egunetan ezkutatuta; kanoikadak soroan sartzen ziren.

  • 152 Gauez fronte batetik bestera berbetan eta bertsotan

    Klementa Arregi Lamariano (1924) Bergara

    Gauez fronte batetik bestera mezuak bidaltzen zizkioten elkarri bozgorailutik. Bertsotan ere egiten zuten.

  • Elisa uriarte Gerra garaian Lekeitio aldera ihesi

    Elisa Uriarte Elordi (1935) Ondarroa

    Bi urte zituen gerra sasoian. Berak ez du oroitzapenik, baina tiroak botatzen zituztenei "kakati!" deiadar egiten omen zien, etxe atarira irtenda. Etxekoek ganaduen jatekoa gauez prestatzen zutela ere entzun izan du. Azkenean, alde egitea erabaki zuten. Trasteak astoan hartu eta Lekeitio aldeko baserri batera joan ziren.

  • Nati Bedialauneta Gerrako erasoak eta babeslekuak

    Nati Bedialauneta Arkotxa (1929) Ondarroa

    Gerran, erasoak hasten zirenean, sirenak entzun eta aringa-aringa babeslekura joaten ziren. Gaur egun eskola publikoa dagoen tokian zegoen babeslekua, lur azpian. Mojetako eskolan gurutze gorria jarri zuten, zaurituak sendatzeko.

  • Bonbak Ondarroan

    Arrantza Ondarroan 3 () Ondarroa

    Gorriek Ondarroara bonbak botatzen zituztela oroitzen dute. Aita gerrara joan zen ama haurdun zela. Umea jaio eta urte bat eta erdi zuela itzuli zen aita, baina ez zuen umea ezagutu, hil egin zelako. Ama arraina saltzen hasi zen.

  • Julen Madariaga Bilbo bonbardatzean babeslekura gordetzera

    Julen Madariaga Agirre (1932) Bilbo

    'Cafe Iruña'ren gainean jaio eta bizi zen Julen. Bi neskame izaten zituzten; euskaldunak, umeak euskaraz ikas zezaten. Bilbon ziren gerra denboran. Gogoan du bonbardaketa eguna. Indabak jaten ari ziren. Hegazkinen hotsa entzutean Albiako babeslekura joan ziren. Arana Goiriren etxearen eta Justizia Jauregiaren ondoan zegoen. Abokatu kideek esan izan diote: "Begira Julen, predestinatua hengoen".

  • 309 Gernikako bonbardaketa

    Natividad Aranberri Laskurain (1915) Soraluze

    Gernikako bonbardaketa. Gauez ihes egin eta Bilborako bidea hartu zuten. Bilbon Soraluzeko ezagun bat aurkitu eta orduko ibilerak. "Gu gorrixak ikusittakuak gara, e?...."

  • Migel Gurrutxaga Fusilamenduak Urrestillan

    Migel Gurrutxaga Lesaka (1929) Azpeitia

    Azpeitiko parrokoak ez zuen bertan inor hiltzen uzten. Baina Urrestillan faxista bat zegoen apaiz eta, horregatik, bertara eramaten zuten jendea fusilatzera. Bonbak botatzen zituztenean, ukuiluan babesten ziren. Bidania gainean bota zituzten bonbak. Soldaduak Beasaindik sartu ziren, Mandubitik.

  • 1634 Loiolara bonbak botatzen zituzten

    Inazio Albizuri Etxaniz (1928) Azpeitia

    Zazpi urte zituen gerra denboran. Loiolara bonbak botatzen zituzten, eta beldurrez baserrian egon ziren. Mendira, lehengusuen etxera joanda ere egon ziren. Txapel gorrien tropak pasatu zirela gogoratzen du. Soldadu asko pasatu omen zen; 4.000 mutil inguru.

  • Maria Ibarguren Gerran hildakoak plazan jartzen zituzten

    Maria Ibarguren Iparragirre (1922) Azpeitia

    Eraso militarretan ikusitakoak gogoratzen ditu Mariak. Bonbak ezagutu zituen etxetik gertu. Anaiek nahi ez bazuten ere, gerrara joan behar izan zuten. Gerran hildakoak herriko plazan jartzen zituzten familiartekoak beren bila joan zitezen; Maria beti joaten zen anaiak han ote zeuden begiratzera.

  • Joxe Esnaola Jendea ihesean eta soldaduen iritsiera

    Joxe Mari Esnaola Garmendia (1930) Azpeitia

    Beasain, Elosiaga eta Errezil aldetik jende ugarik ihes egin omen zuen Azpeitia aldera. Errepidea bete soldadu nola pasatu zen gogoratzen du. Tropak nola iritsi ziren kontatzen du: soldaduek errepidea hartu omen zuten.

  • Julian Arruti 2 Tropek Azpeitia hartu

    Julian Arruti Ezenarro (1926) Azpeitia

    1936ko irailaren 20an Francoren aldeko tropak Azpeitian sartu ziren. Tropak nondik sartu ziren aipatzen du. Altxamenduaren kontrako batzuk Izarraitz aldetik egin zuten ihes. Errekete kuadrilla batek gizon bat hil omen zuen Izarraitz aldean.

  • Patxi Elejalde Plazaola Abioi batek metrailatu zuen Patxi

    Patxi Elejalde Plazaola (1930) Aramaio

    Hainbat egunetan egon zen frontea Aramaion: Elorrio aldera, gudariak; eta, Aretxabaletara aldera, nazionalak. Gatzagara ihes egin zutenerako, ganaduak galduta zituzten. Txerria bakarrik geratu zen etxean, eta bera tiroz hil zuten, txerritegian zegoela. Ahuntzak zaintzen zegoela, abioi batetik metrailatu zuten Patxi, baina ez zuten asmatu jotzerakoan.

  • Pedro Karetxe Urrejola Gerrako "abanzea" Oleta auzoan

    Pedro Karetxe Urrejola (1930) Aramaio

    "Abanzea" etorri aurretik, Oletako etxeetan miliziano gipuzkoarrak egon ziren. Kurtzeta gainean tiroketa gogorrak izan ziren. Oletako etxe asko suntsitu zituzten bonbardaketetan. Egun haietan berak ikusitakoak azaltzen ditu.

  • Julio Aspe Beitia Soldaduen hilotzak

    Julio Aspe Beitia (1928) Aramaio

    Gerra denborako oroitzapenak. Borrokaldia pasatu eta gero, soldaduen hilotzak besoa agerian zutela lurperatu ikusi zituen.