Gerraren eragina

  • Felix Balzola Baserri zahar batera, babes bila

    Felix Balzola Astarloa (1928) Elgoibar

    Gerrak Elgoibarren iraun zuen denboran, auzoko baserri zahar batean babesten ziren. Baserria erreka zulo batean zegoen, eta tiroetatik ezkutuan geratzen zen. Egunez, etxera joaten ziren ganadua gobernatzera. Ohe batean lau lagunek egiten omen zuten lo. Arto-malutaz eta artilez egindako oheak ziren.

  • 302 Gerra garaian milizianoak baserrietan

    Tomas Osoro Elkoroiribe (1928) Bergara

    Gerra garaian milizianoak inguruko baserrietan egon ziren.

  • 1238 Gerra denborako aisialdia; senarra gerran zaurituta

    Baxili Madina Anduaga (1914) Oñati

    Gerra denboran, mutilak etxetik kanpo eta festa egiteko lagunik ez. Bere gizona gerran nola zaurituta suertatu zen kontatzen du.

  • 1075 Soldaduak baserrian jaten

    Ana Aristondo Aizpurua (1928) Zumaia

    Soldaduak bere baserrira joan zirenekoa kontatzen du Anak. Tropa handia joan zitzaien, eta denentzako janaria prestatu behar izan zuten. Nolanahi ere, soldaduek jandako guztia ordaindu zuten, eta hurrengo egunean joan egin ziren.

  • Enkarna Elosegi Tropak etxean janari eske

    Enkarna Elosegi Benito (1922) Zarautz

    Gerra garaian tropak Zarautzera iritsi zirenean, etxera etorri zitzaizkien janari eske.

  • Enkarna Elosegi "Toma, guapa, para que te acuerdes de mí"

    Enkarna Elosegi Benito (1922) Zarautz

    Soldaduak etxe paretik pasatzen ari ziren batean, haietako batek kantinplora bota zion Enkarnari, hartaz gogora zedin.

  • Gerra denboran txandak zaintzen

    Fidel Izarra Larrea (1926) Ermua

    Gerra denbora garai txarra izan zen, beti txandatan janaria lortzeko. Frontea oso hurbil zegoen eta elizan intendentzia. Meza beste leku batean ematen zen. Estankoko emakumeari laguntzen zion Durangora gauzak ekartzen.

  • Anaiak bando bietan soldadu

    Fidel Izarra Larrea (1926) Ermua

    Gorriek alde egin zutenean, eurei eman zizkieten udaletxeko giltzak. Lau edo bost anaia zituen soldadu, batzuk alde batean eta besteak bestean. Ongarai baserrian egon ziren gerra denboran.

  • Nahikoa ogi gerra denboran

    Luisa Egia Agirrebeitia (1921) Ermua

    Ama eta biek okindegian egin zuten lan. Udaletxera joaten zen ogia eramatera. Soldaduekin zituen solasak. Ez zuten goserik pasatu, ogia, baba, oilategia... izaten zutelako. Oiloak baserrira eraman zituzten eta horri eskerrak salbatu ziren. Ardoa ez edateagatik argaldu ei zen jendea orduan. Santixaupe iturriko ura, ona.

  • 1038 Gudari maisu ilehoriarekin ezkondu

    Agus Agirregomezkorta Isasi-Isasmendi (1920) Ermua

    Nobioa gerra denboran ezagutu zuen; gudaria zen, maisua lanbidez. "Hori zuretzako modukoa da" esaten zion lagun bati. Itsasontzi-kartzelako bisita batean hasi zen harremana. Gutunak eta harrezkeroko gorabeherak.

  • Joxe Antonio Urretabizkaia Otamendi Soldaduekin izandako arazoak

    Joxe Antonio Urretabizkaia Otamendi (1928) Asteasu

    Soldaduak etxean izan zituzten eta aldameneko baserritik ekartzen zuten haientzako esnea, etxean nahikoa ez zuten eta. Behin guardiak nola gelditu zituzten gogoratzen du. Arrebari tiro ere egin zioten.

  • Antonio Sarasua Gisasola, Eibar Gerran pianoa eta argazkiak salbatu zituen

    Antonio Sarasua Gisasola (1912) Eibar

    Gerran pianoa eta argazkiak salbatzea lortu zuen Antoniok. Kamioi batean sartu zituen eta Durangora eraman zituen; gero, handik Bilbora, Madina soraluzetarraren biltegi batera. Argazkiak, Gallartako alkatearen etxean gordeta utzi zituen. Gerraostean bila joan ziren.

  • 561 Gerrak animali bihurrarazten du

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Gerrak animali bihurrarazten du. Eibarren hitzaldiak, filmak eta zikloak antolatzeko asmoa zeukan Candidok, gerra hasita zegoela, baina kulturarik ez zela behar erabaki zuten agintari militarrek. Gerran soldaduek, bereziki agintariek, dibertitu, ondo jan eta emakumeez gozatzeko filosofia zabaldu zen.

  • 561 Gerra garaian gutxirekin konpontzen zen

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Candidok erabaki zuen gerra garaian ahalik eta gauza gutxienekin pasatzea, gerrak ahalegina eskatzen zuela uste zuelako. Etxekoek eskaerak egiten zizkioten komisarioa zelako eta bere aurrezkiak eman zizkien.

  • 300 Eskolarik ez gerra denboran

    Lucio Urzelai Gantxegi (1922) Bergara

    Luziok Elementalean ikasten zuen orduan; baina, gerragatik, eskolara joateari laga behar izan zioten. Etxeko dendatik banatzen zituzten errazionamenduko gauzak. Osintxura ezkondu zen Luzio.

  • extefana irastorza Gerla bizi duen jendearen bizitza gogorra

    Extefana Irastorza (1925) Hendaia

    Gerla zela eta, jendea beharturik egoten zen zenbait lan egitera edo ihes egitera. Mediku batek Extefanaren ezkongaiari lagundu zion, Alemaniara borrokara bidalia izan ez zedin.

  • Begoña Zaldibar Poza, baina egoera zaila

    Begoña Zaldibar Oianguren (1926) Eibar

    Etxera itzultzerakoan, alde batetik poz handia sentitu zuen, baina bestaldetik ez zuten ezer. Aita bihar barik zegoen eta egoera oso zaila zen. Karitatetik bizitzen egon ziren.

  • David Barandiaran Gudariak etxean

    David Barandiaran Iturriotz (1927) Amasa-Villabona

    Frantziara joan ziren Mundakatik. Lagunek Errusiara egin zuten ihes. Martin Ugalde Laborden langilea zen, eta Venezuelara joan zen gerra pasatutakoan.

  • Pello Iribar Perurena Ferra egitea

    Pello Iribar Perurena (1924) Amasa-Villabona

    Pello errementerian lanean hasi zenean, ferra nahikoa egiten zen. Osabaren errementerian egiten zituzten inguruko errementarientzako ferrak. Burdina xafla batetik trokelarekin ferrak nola egiten zituzten azaltzen du. Gero, lantegiak hasi ziren ferra egiten. Gerra denboran, material falta handia izan zen.

  • 1425 Gerra denboran kalera

    Kristina Arregi Egidazu (1928) Arrasate

    Gerra denboran, soldaduak etxeko ganbaran egon ziren, euren bonba eta guzti. Orduan ahizpa baten etxera joan zen kalera, eta Mesedetako eskolan (Mercedarias) ikasteko aukera izan zuen. Arrasateko bonbardaketak eta hildakoak gogoratzen ditu.