Gerraren eragina

• Gerraosteko gosea

  Teodoro Mujika Salaberria (1924) Zizurkil

  Gose handia pasa zuten 40-41 urteetan. Errazionamenduan pasa zituzten hamar urte, oliorik gabe, eta ogi gutxirekin.

• Etxekoi laguntzen gerra garaian

  Domeka Arantzamendi Artetxe (1926) Ondarroa

  Gerra etorri zenean, aita eta anaia Plentziara joan ziren. Egurretara joan behar izaten zuen eta arrainak ere eramaten zituen, etxekoen mantenurako.

• Eskolatik kanpaiak jotzera

  Pello Iribar Perurena (1924) Amasa-Villabona

  Militarrek herri bat irabazten zuten bakoitzean eskolatik kanpaiak jotzera bidaltzen zituzten ume guztiak.

• Astetandik saioa eta garai bateko telebista

  Arantxa Urretabizkaia Bejarano (1947) Donostia

  Euskal telebistaren sorreran aurkezle gisa aritu zen Arantxa. Astero-astero egiten zuen saioa, umeekin. Pare bat erreportai egiten zituen astean.

• Garai bateko Egia I

  Arantxa Urretabizkaia Bejarano (1947) Donostia

  Burni-lantegi bat eta marmol lantegi bat oroitzen ditu Arantxak Egian. Militarren presentzia handia zen auzoan, hauen alabak gurdian joaten ziren eskolara.

• Ikastolako ikaslea

  Marian Durá Aldasoro (1945) Donostia

  Ikastola klandestino batean ikasi zuen, Alde Zaharreko etxe batean. Amale eta Ixiar izan zituen irakasle. Guztira, hamabost bat ikasle ziren.

• San Tomas eguneko antzerkia

  Marian Durá Aldasoro (1945) Donostia

  Zortzi urteak arte ikastolan ibili zen, eta San Tomas egunean Maria Dolores Agirrek antzerkia antolatzen zuela gogoratzen du Marianek Antzoki Zaharrean.

• Kontu politikoengatik aitak fama txarra

  Ixabelita Almandoz Almandoz (1930) Astigarraga

  Astigarragan nazionalisten alde zeuden asko, eta Ixabelitaren aita gaizki ikusirik zegoen herrian, ez baitzen inoren kontra ez inoren alde jarri.

• Gerra (III): milizianoak etxean

  Juan Larrañaga Alberdi (1921) Zestoa

  Ez zuten etxetik alde egin. Milizianoek beren etxean egin zuten lo. Koñak botilaz betetako zakua topatu, eta banatu egin zituen.

• Zentsurari beldurrik ez

  Arantxa Gurmendi Olabiaga (1944) Donostia

  Ez Dok Amairuko kideek katalanak ekarri zituenean pasa zuten beldur gehien, antzerkia itxiko zutela eta. Antzerki obrak polemikoak aukeratu ohi zituzten, eta antzerkia amaitutakoan debatea.

• Frantzian pasatako urteak

  Arantxa Gurmendi Olabiaga (1944) Donostia

  Frantzian eman zituen azken urteetan Parisen egon zen, atzerritarrei frantsesa irakasten.

• Euskarazko filme bikoizlari

  Arantxa Gurmendi Olabiaga (1944) Donostia

  Frantzian semea jaio, eta Euskal Herrira itzuli zen. Bertan bidai agentzia batean hasi zen lanean. Euskal telebista sortzeko talde bat bildu zen, eta euskarara pelikulak bikoizteko lanean hasi zen Arantxa. Gero Antzertin sartu zen, ikasle eta irakasle gisa.

• Gerra garaia

  Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

  Astigarragako markesari eta haren familiari ere eragin zion gerrak. Hauek karlistak ziren, eta gero falangearekin batu ziren ofizialki.

• Gerra hasi zela konturatu zenekoa

  Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

  Amak egunkaria ekartzen zuen Donostiatik egunero-egunero, eta gerra giroaren berri horrela jakin zuten, Euskal Herritik kanpo lehenengo, eta Euskal Herrian ondoren.

• Anaia bat gerrara joatetik salbu

  Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

  Bigarren anaia, tamaia txikikoa izateagatik gerrara joatetik salbu gelditu zen. Anaia zaharrena eta hirugarrena, ordea, gerrara joan ziren. Gutun bidez jakiten zuten etxean haien berri.

• Santiagomendiko trintxerak

  Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

  Erreketeak Goizuetatik zetozela jakin orduko, errepublikarrek trintxerak antolatu zituzten Astigarragako Santiagomendin.

• Gerra Zibila: fusilatzeak eta ihesaldiak

  Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

  Gerra graian herritik ihes egin zuen jende asko ez zen berriro bertara itzuli, beste batzuk, ordea, gerra amaitutakoan itzuli zien, pixkanaka-pixkanaka. Gauerdian etxetik atera zituztenak ere baziren Astigarragan, ezkutuan fusilatzeko.

• Gerra emakumen ikuspegitik

  Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

  Gizon gehienak gerrara eraman zituzten, eta beraz, herrian nagusiki haurrak eta umeak gelditu ziren, libratutako gizon batzuekin batera. Emakumeak zigortzeko modurik ohikoena ilea moztea izaten zen.

• Gerra garaiko desfileak

  Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

  Karlistek herri bat hartzean desfileak eta hitzaldiak egiten ziren, nagusiki alkateak egiten zituen hitzaldiak herriko plazan. Aita nazionalista zuen Antoniok, eta bere bi arrebak Margaritas Carlistas erakundean sartu ziren. aita eramango zuten beldurrez. Antonio, ordea, Pelayos Carlistas erakundean sartu zen.

• Pelayos Carlistaseko korneta-jole

  Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

  Pelayos Carlistaseko kide zen Antonio, aita nazionalista baitzuen, eta honen bila joan ez zitezen. Gainera, kide izanagatik soldadutzako instrukzioa egitetik libre geratu zen. Pelayotan bezalaxe, korneta jotzeaz arduratzen zen Antonio.