Gerraren eragina

• Sei hilabeteren ostean, baserrira bueltatu

  Mari Karmen Gerrikabeitia Garramiola (1929) Etxebarria

  Gerra denborako kontuak. Sei hilabete egin zituzten etxetik kanpo. Soldaduek baserria utzi zutenean, etxera bueltatu ziren. Soldaduek etxea apurtuta utzi zuten. Etxe aurreko patina (putzua) munizioz beteta utzi zuten.

• Jateko kontua gerra denboran

  Mari Karmen Gerrikabeitia Garramiola (1929) Etxebarria

  Gerra denborako kontuak. Xemeingo sakristauaren etxean egon ziren denboran, Mari Karmenen aitak behiak eduki zituen. Larrera eramaten zituen jatera. Bildutako esnea ingurukoen artean banatzen zuten. Soldaduek menditik ekartzen zituzten eurei soberan gelditutako hondarrak, eta aitak horrekin hazten zituen txerriak. Sakristiaren atzean egoten ziren txerriak. Denbora hartan galarazia zegoen txerriak hiltzea. Aitak, ordea, ezkutuan hiltzen zituen, eta inguruko guztiak mantentzen ziren haregaz.

• Soldaduei jatekoa prestatu behar

  Mari Karmen Gerrikabeitia Garramiola (1929) Etxebarria

  Gerra denborako kontuak. Zuloeta baserrira soldaduak sartu zireneko kontuak. Soldaduek auzotik lortutako oiloak ematen zizkioten Mari Karmen amari, eta amak jatekoa prestatu behar izaten zien. Ganadu batzuk beraiekin eraman zituzten Xemeinera, eta beste batzuk, berriz, senide batzuen baserrira.

• Galtzerdiak egiten, soldaduek erosteko

  Mari Karmen Gerrikabeitia Garramiola (1929) Etxebarria

  Xemeinen egon ziren denboran, ama eta beste emakume batzuk artilea egin eta galtzerdiak egiten zituzten. Gero, soldaduek erosten zizkien galtzerdiak. Soldaduek soberan gelditutako jatekoa ematen zien, txerri-jana.

• Karmelek irekitako ikastola

  Karmele Esnal Zulaika (1932) Orio

  Pisu bat alokatu zuen Karmelek Donostiako erdigunean, Elvira Zipitriak jaso ezin zituen adin tarteko umeak hezteko. Elviraren metodologia jarraitu zuen berak.

• Ikastolara polizia joan zenekoa

  Karmele Esnal Zulaika (1932) Orio

  Behin polizia joan zen Karmelek ikastola zuen pisura. Lagunen seme-alabak zirela esan zuen. Material didaktiko gisa Xabiertxo erabiltzen zuten, edo honen kopia mekanografiatuak.

• Baserritarrek uzta eman beharra

  Teodoro Mujika Salaberria (1924) Zizurkil

  Jasotako uztaren zatirik handiena eman behar izaten zuten baserritarrek. Errotak ere itxi egin zituzten. Jende asko hil zen goseak eta gaixotuta.

• Gerraosteko gosea

  Teodoro Mujika Salaberria (1924) Zizurkil

  Gose handia pasa zuten 40-41 urteetan. Errazionamenduan pasa zituzten hamar urte, oliorik gabe, eta ogi gutxirekin.

• Bonbak Ondarroan

  Arrantza Ondarroan 3 () Ondarroa

  Gorriek Ondarroara bonbak botatzen zituztela oroitzen dute. Aita gerrara joan zen ama haurdun zela. Umea jaio eta urte bat eta erdi zuela itzuli zen aita etxera. Ama berriro arraina saltzen hasi zen.

• Etxekoi laguntzen gerra garaian

  Domeka Arantzamendi Artetxe (1926) Ondarroa

  Gerra etorri zenean, aita eta anaia Plentziara joan ziren. Egurretara joan behar izaten zuen eta arrainak ere eramaten zituen, etxekoen mantenurako.

• Eskolatik kanpaiak jotzera

  Pello Iribar Perurena (1924) Amasa-Villabona

  Militarrek herri bat irabazten zuten bakoitzean eskolatik kanpaiak jotzera bidaltzen zituzten ume guztiak.

• Astetandik saioa eta garai bateko telebista

  Arantxa Urretabizkaia Bejarano (1947) Donostia

  Euskal telebistaren sorreran aurkezle gisa aritu zen Arantxa. Astero-astero egiten zuen saioa, umeekin. Pare bat erreportai egiten zituen astean.

• Garai bateko Egia I

  Arantxa Urretabizkaia Bejarano (1947) Donostia

  Burni-lantegi bat eta marmol lantegi bat oroitzen ditu Arantxak Egian. Militarren presentzia handia zen auzoan, hauen alabak gurdian joaten ziren eskolara.

• Ikastolako ikaslea

  Marian Durá Aldasoro (1945) Donostia

  Ikastola klandestino batean ikasi zuen, Alde Zaharreko etxe batean. Amale eta Ixiar izan zituen irakasle. Guztira, hamabost bat ikasle ziren.

• San Tomas eguneko antzerkia

  Marian Durá Aldasoro (1945) Donostia

  Zortzi urteak arte ikastolan ibili zen, eta San Tomas egunean Maria Dolores Agirrek antzerkia antolatzen zuela gogoratzen du Marianek Antzoki Zaharrean.

• Kontu politikoengatik aitak fama txarra

  Ixabelita Almandoz Almandoz (1930) Astigarraga

  Astigarragan nazionalisten alde zeuden asko, eta Ixabelitaren aita gaizki ikusirik zegoen herrian, ez baitzen inoren kontra ez inoren alde jarri.

• Gerra (III): milizianoak etxean

  Juan Larrañaga Alberdi (1921) Zestoa

  Ez zuten etxetik alde egin. Milizianoek beren etxean egin zuten lo. Koñak botilaz betetako zakua topatu, eta banatu egin zituen.

• Zentsurari beldurrik ez

  Arantxa Gurmendi Olabiaga (1944) Donostia

  Ez Dok Amairuko kideek katalanak ekarri zituenean pasa zuten beldur gehien, antzerkia itxiko zutela eta. Antzerki obrak polemikoak aukeratu ohi zituzten, eta antzerkia amaitutakoan debatea.

• Frantzian pasatako urteak

  Arantxa Gurmendi Olabiaga (1944) Donostia

  Frantzian eman zituen azken urteetan Parisen egon zen, atzerritarrei frantsesa irakasten.

• Euskarazko filme bikoizlari

  Arantxa Gurmendi Olabiaga (1944) Donostia

  Frantzian semea jaio, eta Euskal Herrira itzuli zen. Bertan bidai agentzia batean hasi zen lanean. Euskal telebista sortzeko talde bat bildu zen, eta euskarara pelikulak bikoizteko lanean hasi zen Arantxa. Gero Antzertin sartu zen, ikasle eta irakasle gisa.