Borroka

  • Gerrarako boluntario

    Bittor Argintxona (1906) Lezama

    Gerra hasi zenean, lehenengo egunetik jarri zen martxan. Donostian zegoela, Maria Kristina hoteletik tiro egiten zieten. Autobusa beteta joan ziren Lezamatik.

  • Bonbetatik ihesi, preso

    Bittor Argintxona (1906) Lezama

    Lezama ingurutik Miravalles aldera joan ziren. Bonbak jaurti zizkieten eta alde egin zuten. Santanderrera orduko harrapatu zituzten eta Laudiora eraman zituzten. Hango bizipenak kontatzen ditu.

  • Tomas Jainaga Durangoko bonbardaketa begien aurrean

    Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

    Durangoko bonbardaketa zelakoa izan zen kontatzen du. Pagopean etzanda egon zen aitarekin.

  • Tomas Jainaga Frontea etxean bertan

    Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

    Santamainan trintxerak daudela dio. Esku-bonba topatu zuen, baita hildakoen gorpuak ere. Frontea bertan izan zuten, etxe ondoan. Ibarrangelura joan zen orduan familia guztia, abereak hartuta. Amama eta bere neba geratu ziren etxean, zaurituak zaintzen.

  • Iñaki Bravo Gerra garaian babeslekura

    Iñaki Bravo (1925) Berriz

    Gerra garaian, babeslekura nola joaten zen gogoratzen du.

  • Bitora otaduy Gerra garaian, etxetik ihesi, eta anaiak soldadu eta morroi

    Bitora Otadui Arrasate (1930) Berriz

    Gerra garaian, etxetik ihes egin behar izan zuen. Berriztik irten aurretik, hiru anaia nagusiak soldadu joanak ziren eta Agustin Soraluzen morroi zegoen.

  • Bitora otaduy 1936ko hauteskundeetako pasartea

    Bitora Otadui Arrasate (1930) Berriz

    Bonbardaketa tokatuz gero, aita gorde egiten zela gogoan du. 1936ko hauteskundeetako pasartea kontatzen du.

  • Juliana Mendizabal Francoren tropen etorrera

    Juliana Mendizabal Guenetxea (1923) Berriz

    Gerra hasi zenean, umea zen artean, baina ondo gogoan omen du. Aitak ihes egin zuen. Francoren soldaduak mendi gainean egon ziren. Nafarrak ziren, euskaldunak. Mairuak etorriko zirela eta neska gazteei beldurra sartzen zieten. Egun baten behera etorri eta jatekoa eta edatekoa eman zieten, baina Julianaren ama ez zen fidatzen. Julianaren anaia gazteagoa soldaduengana joanda egon zen trintxeretan eta beraiek ez zekiten umea non zegoen.

  • Juliana Mendizabal Gerra garaiko bizipenak

    Juliana Mendizabal Guenetxea (1923) Berriz

    Gerra garaiko bizipenak. Jende asko preso hartu zuten herrian. Beldurra. Isilik egon behar. Aita politikari handia omen zen, errepublikanoa. Orduan bi aukera zeuden, alde batekoa edo bestekoa. Hegazkinak etortzen ziren. Bi lagun hil ziren Durangoko bonbardaketan eta goizeko lauretan egin behar izan zuten hileta.

  • Juliana Mendizabal Bonbardaketan, abadearen bedeinkapena, hilko zirelakoan

    Juliana Mendizabal Guenetxea (1923) Berriz

    Ez dago gerra baino gauza txarragorik. Hildako asko. Jendea etorri zen euren baserrira, baina han ere berdin botatzen zituzten bonbak. Durangoko bonbardaketa. Babesleku batean ezkutatzen ziren. Abade batek euren azkena zela eta bedeinkapena ere eman zien.

  • Agustin Otadui Soraluzeko bonbardaketak

    Agustin Otadui Arrasate (1920) Berriz

    Gerra hasi zenean, Soraluzen zegoen. Elosuko tontorretik bonbardaketa ikusi zuen. Ilordo menditik kainoi fabrika bonbardatzen zuten gorriek. Astero etxera joaten zen, amari dirua ematera.

  • Agustin Otadui Kotxea Soraluzera blindatzera

    Agustin Otadui Arrasate (1920) Berriz

    Berrizko kotxe bat Soraluzeko kainoi fabrikara eraman zuten blindatzera. Lehertu egin zuten gero.

  • Agustin Otadui Soraluzera tropa "moroak" sartu zirenean

    Agustin Otadui Arrasate (1920) Berriz

    Soraluzera tropak sartu zirenekoa kontatzen du. Bergaratik moroak sartu ziren eta gorriek treneko bagoietan ihes egin zuten. Berari esan zion moro batek: "tú, rojo separatista, a ti matar".

  • Agustin Otadui Bere anaiak gerran

    Agustin Otadui Arrasate (1920) Berriz

    Emilio eta Luis bere anaiak Kirikiño batailoian ibili ziren. Eulogio, beste anaia bat, Ebron hil zen, soldadu zegoela. Justo, beste anaia bat, berriz, langileen batailoira eraman zuten.

  • Agustin Otadui Bonbardaketetako hegazkinak pasatzen

    Agustin Otadui Arrasate (1920) Berriz

    Otxandioko bonbardaketaz ez zuten askorik entzun, baina Durangoko eta Gernikako bonbardaketez bai. Hegazkinak pasatzen ziren Soraluzetik. Emazteak kontatzen du Elorrion babeslekura joaten zirela.

  • Pedro Garro Gerrara soldadu derrigorrez, bi bandoetan

    Pedro Garro Olano (1911) Berriz

    Gerrara eraman egin zuten eta hiru urte egin zituen. 1937an Bilbora joan zen, "Rebelión de la Sal" izeneko gudarien batailoiarekin. 1936an Solaburu inguruan hainbat lagun hil zituztela dio, baita bertan lurperatu eta gero atera ere.

  • Pedro Garro Gudari moduan hasieran

    Pedro Garro Olano (1911) Berriz

    Gerra garaiko kontuak. Gudari ibili zenean, hasieran, Legution eta Intxortan ibili zen.

  • Pedro Garro "Rebelion de la Sal" batailoia

    Pedro Garro Olano (1911) Berriz

    Sarasola zen bere batailoiko komandantea. Berarekin batera "Rebelión de la Sal" batailoian zeuden berriztarrak izendatzen ditu.

  • Pedro Garro Bonbardaketak han eta hemen

    Pedro Garro Olano (1911) Berriz

    Solaburun hil zituztenak gudariak ziren, erreketeek hilda. Erreketeak San Juandik pasatu egin zirela dio. Mallabian bonbardaketan jasandakoak kontatzen ditu. Iruzubietara (Markina-Xemein) joan ziren gero. Gernikako bonbardaketa menditik ikusi zuen.

  • Pedro Garro Errepublikarren aldeko soldaduak erreklutatzera

    Pedro Garro Olano (1911) Berriz

    Guardia Zibila joaten zen etxeetara, errepublikarren aldeko soldadu moduan jendea erreklutatzera. Karlistak zeintzuk ziren esaten du.