Borroka

  • Neba Otxandiano batailoian

    Brigida Uriguen Perea () Amorebieta-Etxano

    Bere neba Otxandiano batailoian ibili zen. Gernikan kapitaina, sarjentua eta bere neba elkartu ziren lehendakaria izendatu zutenean. Bere neba beste birekin batera agertzen den argazkia deskribatzen dute.

  • Boroatik irten beharra

    Brigida Uriguen Perea () Amorebieta-Etxano

    Maiatzaren 18an hartu zuten nazionalek Etxano. Maiatzaren 27an ebakuatu egin zuten eta Boroan azkenengoak izan ziren irteten. Aita-amak etxean geratu ziren. Etxebarrin bonbardatu egin zituzten. Justu-justu iritsi ziren Boluetara.

  • Santutxoko etxea bonbardatu zuten

    Brigida Uriguen Perea () Amorebieta-Etxano

    Santutxurantz jo zuten. Ekainaren 13an bonbardatu egin zuten beraiek zeuden etxea.

  • Bilbo jausten ikusi zuen

    Brigida Uriguen Perea () Amorebieta-Etxano

    Artxandan trintxerak zeuden eta haiek bonbardatzen zituzten; etxeko ezkaratzetik ikusten zuen dena. Milizianoek atzera egin zutenekoa ikusi zuen. Bilbo jausi zenean, etxera bueltatu zen. Bizkargiko borroka oso gogorra izan zela kontatzen du.

  • Etxe ondoko zulo eta trintxerak

    Brigida Uriguen Perea () Amorebieta-Etxano

    Boroan, beraien etxe ondoan, Burdinazko Gerrikoa zegoen. Pasabidearen berri eman zioten nazionalei. Bonbardaketak egiten zituztenean, hiru etxetakoak zulo batean ezkutatzen ziren.

  • Senarra Irrintzi batailoiko sarjentu

    Brigida Uriguen Perea () Amorebieta-Etxano

    Bere senarra sarjentua izan zen, Angel Barrena. Irrintzi batailoian ibili zen gerra garaian.

  • Bonbardaketetarako babeslekuak

    Miren Uriarte (1935) Amorebieta-Etxano

    Gerra hasi zenean, abereekin aitak eta auzo batek alde egin zuten. Bonbardaketetarako babeslekua zeukaten Epaltzan; hara joaten ziren hasieran baina gero Etxanosolo baserrian babesten ziren.

  • Agustin Legorburu Frontetik ihes egindakoak

    Agustin Legorburu Uriarte (1928) Antonia Uriarte Iriondo (1934) Amorebieta-Etxano

    Agustinen anaietako bat ihesi etorri zen, frontetik ihesi. Zapata zaharrak zola gabe ekarri zituela gogoan dauka. Bere moduan gipuzkoarrek ere ihes egin zutela kontatzen du. Antoniaren etxera ere heldu zen ihesi zihoan soldadu nafar bat.

  • 549 Frontearen erdian egotetik, Durangora

    Fede Intxausti Alzaa (1926) Amorebieta-Etxano

    Gerra garaian, etxean geratu ziren, fronteen erdian. Larreako komentua erre egin zen. Durangora joan ziren ihesi. Aita Burdinazko gerrikoa egiten aritu zen.

  • 549 Zornotza bonbardatuta

    Fede Intxausti Alzaa (1926) Amorebieta-Etxano

    Zornotza guztia erreta zegoen itzuli zirenean; aurretik ikusi zuten erretzen. Hegazkinek bonbardatu zuten herria. Etxea ondo topatu zuten.

  • 549 Larrean egon ziren batailoiak

    Fede Intxausti Alzaa (1926) Amorebieta-Etxano

    Komentuan Eusko Indarra batailoia egon zen, gipuzkoarrak, eta elizan Gudaroste bizkaitarrak. Azkenean, asturiarrak egon ziren.

  • 549 Bonbardaketak eta babeslekuak Etxanon

    Fede Intxausti Alzaa (1926) Amorebieta-Etxano

    Gerra garaian, gogoan dauka bonbardaketak izan zirenean, aita etxean zegoela. Etxe inguruan jausi ziren bonba batzuk. Babeslekua egin zieten eta hantxe sartzen ziren Larreakoak.

  • 549 Morteroekin jolasean

    Fede Intxausti Alzaa (1926) Amorebieta-Etxano

    Eusko Indarra morteroarekin ibiltzen zen. Lagunak joaten ziren haiek botatakoaren bila, helizea izaten zuelako, gustatzen zitzaiena. Anekdota bat kontatzen du.

  • 549 Eskuko bonbekin jolasean

    Fede Intxausti Alzaa (1926) Amorebieta-Etxano

    Bala-zorroak topatzearren, dirua ematen zieten. Eskuko bonbak erabiltzen ikasi zuten. Errekara botatzen zituzten, jolasean. Lagun bat itsutu egin zen, beste bat herren geratu eta beste ezbehar batzuk ere bai.

  • 216 Gerra garaiko kontuak: frontea bertan izan zuten 6 hilabetez I

    Felipe Altuna Egidazu (1929) Bergara

    Ume garaia gogorra izan zen. Gerra Zibila hasi zenean, 3 anai-arreba (bera tartean zela) beste baserri batera eraman zituzten, hobe-beharrez. Orduko kontuak. Frontea bertan gelditu zen 6 hilabetean.

  • 216 Gerra garaiko kontuak: frontea bertan izan zuten 6 hilabetez II

    Felipe Altuna Egidazu (1929) Bergara

    Gerra hasi zenean, Zigarrerokua baserrira eraman zituzten etxeko umeak. 3 egunetan egon ziren bertan. Leihoetan koltxoiak; tiroak gau batean, deskarga handia egon zen. Deskarga aldetik bonbak bota zituzten.

  • Pepe Barandiaran Etxea tiroetatik babestuta

    Pepe Barandiaran Zaldibar (1924) Eskoriatza

    Etxaurrean soroak zeuden eta hango hormaren ostean, milizianoak tiroka aritzen zirela gogoratzen du. Pasarte bat kontatzen du. Sukaldeko leihoa txapa batekin estaltzen zuten eta logeletako leihoetan artilezko koltxoiak ipintzen zituzten. Bala askok jotzen zuten han.

  • Pepe Barandiaran Gerra garaian, emakume bati tiro

    Pepe Barandiaran Zaldibar (1924) Eskoriatza

    Gerrarengatik hildakorik egon zen ez dauka gogoan, baina tiroak botatzen zituztela bai. Emakume bat Gatzagara abiatu zen eta tiroz zauritu zuten.

  • LUZIANO ARENAZA AGINAGALDE Gerra garaiko bonbak, sirena eta babeslekuak

    Luziano Arenaza Aginagalde (1930) Eskoriatza

    Aldameneko baserrira Untzillatik bonbak bota zituzten gorriek. Gerra garaian, aitari lanpostua eman zioten, gorriak zetozenean sirena jo zezan. Babeslekuak non zeuden kontatzen du.

  • LUZIANO ARENAZA AGINAGALDE Soldaduak eta preso hartutakoak

    Luziano Arenaza Aginagalde (1930) Eskoriatza

    Aitzorrotzen nazionalak zeuden eta Aretxabaleta aldetik gorriak. Ez du borroka gogorrik gogoan. Apotzagatik hiru mutil gazte lotuta ekarri zituztela gogoan dauka, eta Degurixara bidali zituztela.