Gerraren hasiera

  • Domingo Bernas Gerrak urten eta milizianoak etxean

    Domingo Bernas Eguren (1922) Atxondo

  • Nieves Iturriagagoitia Gerra zelan hasi zen

    Emilio Iturriagagoitia Etxeita () Nieves Iturriagagoitia Etxeita () Abadiño

  • Felix Zengotitabengoa Nazionalak Anbotoko puntan

    Felix Zengotitabengoa Gorrotxategi (1921) Atxondo

  • Bego Zubizarreta Mujika Anaia eta osaba frontera derrigortuta

    Begoña Zubizarreta Mujika (1922) Bergara

    Gerra zibila hasi zenean, Begoñaren anaia militarizatuta zegoen Soraluzeko kainoi fabrikan hasi zen lanean, pentsaturik ez zutela frontera eramango. Baina hala ere eraman egin zuten. Osaba bat ere "kamillero" moduan eraman zuten frontera, bost ume txiki etxean lagata. Asko sufritu zutela dio.

  • Edurne Laborda Astiazaran Gerraren hasieraren berri Orion

    Edurne Laborda Astiazaran (1923) Bergara

    Gerraren hasieraren berri nola izan zuten. San Juan batzuetan txarto egon zen sudurreko hemorragia baten ondorioz. Don Roman medikuak lekuz aldatzea komeni zitzaiola esan zion eta Oriora joan ziren trenez, amandrearengana. Hara iristean osabak esan zien gerra hasia zela Donostian. Ama berarekin geratu behar izan zen Orion egun batzuetan.

  • 1156 Gerra garaian Arangurentxotik alde egin behar

    Esteban Igartua Gabilondo (1929) Bergara

    Zazpi urte zituela, gerra hasi zen eta Arangurentxo baserritik alde egin behar izan zuten, frontea zutelako inguruan. Osaba-izebak Bergaran egon ziren eta bera Legazpin beste osaba batekin. Idiak ere berarekin batera Legazpira. Oinez joan ziren.

  • 1156 Gerra sasoiko oroitzapenak

    Esteban Igartua Gabilondo (1929) Bergara

    Gerra garaiko oroitzapenak. Alde egin zuten Arangurentxo baserritik eta ez zuen berak soldadu askorik ikusi. Gogoan du Kirueta mendi aldetik tiro batzuk nola bota zituzten.

  • Margari Garbizu Eskolan hegazkinen zarata entzutean, mahai azpira sartzen ziren

    Margari Garbizu Aranburu (1927) Lezo

    Errepublikako sinboloak erretzen ikusi zituen, udaletxetik kenduta. Osabak esaten zion: "besteek 'Viva España' esatean, zu ixilik".

  • Pepita Amiano2 Lau anaiak gerran

    Pepita Amiano Larrañaga (1921) Pasaia

    Bere lau anaiak gerran ibili ziren. Bi alde batean eta beste biak bestean.

  • Luzia Biain Gerra hasi zenean

    Luziana Biain Biain (1921) Oñati

    Gerra noiz hasi zen. Karobia erretzen zebiltzala sartu ziren erreketeak, bi aldetatik. Milizianorik ez zen egon, soldaduak bai. Oinez joaten ziren Bergararaino, dantza egiteagatik, Oñatin ez zegoelako. Arrasateko asko joan zen Oñatira bizitzera, ihesi.

  • Nafarrak herrian sartu zirenekoa

    Luisa Josefa Bordazar () Alegia

    Abuztuaren 7an sartu ziren nafarrak herrian. Kale bati egun hartako izena harri zioten. Apopilo zuten neska bat, eta morroi bat ere bai. Egun hartan janaria hartu eta etxetik alde egin zuten. Gauez etxera itzultzen ziren lotara.

  • Gerran izeba-osaben etxera

    Luisa Josefa Bordazar () Alegia

    Herria bonbardatu zutenean izeba-osaben baserrira abiatu ziren hamabost bat lagun, familiakoak eta bizilagunak. Beldurrak jota, baserria bano lehenago zegoen txabolatxo batean sartu ziren, bonben beldur.

  • Herrira nafarrak sartu, eta "bakea" nagusitu

    Luisa Josefa Bordazar () Alegia

    Nafarrak herrian sartu zirenean, jendeak hegazkinei tiro egiten ziela oroitzen du. Amak koltxoiak jartzen zituen leihoetan. Behin nafarrak herrian sartuta, "bakea" egonkortu zela zioten.

  • Pedro Madina Gerra hasiera Legazpin

    Pedro Madina Aiastui (1922) Legazpi

    Gerran, tropak Legazpin sartu zirenean, Pedro aitarekin zebilen ikatza egiten. Gerra hasieran, Legazpin guardiak non egiten ziren azaltzen du.

  • 561 Gerra zibila: I. Prietoren hitzak; kanpoko herrialdeen laguntza eza

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Gerra hasi zenean, jendeak laster amaituko zela pentsatu zuen. Indalecio Prietok lehenengo egunetan idatzitakoa irakurri zuenean (trankil hartzeko; beharbada nazioarteko gerra bat etorriko zela...) Candidok garbi zuen ez zela egun gutxiko kontua izango. Brigada Internazionalak. Kanpoko indarrak. Kanpotik ez zen beste laguntzarik etorri.

  • 561 Otxabiña teniente

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Otxabiña tenientea. Irun eta Donostia galdutakoan hasi ziren gudarostea osatzen. Aurretik, sakabanatutako taldeak besterik ez ziren. Eibarren Gonzalez izeneko batek taldea osatu zuen eta izendapenak egin zituen.

  • Lorentxo Lizeaga Gerra etorri zenean, Askatxura

    Lorentxo Lizeaga Aranburu (1932) Hernani

    Etxea oso zaharra zen, erre zenean. "Kiskur zaharra", aitona, hila zen ordurako. Gerra etorri zenean, Askatxura joan ziren bizitzera.

  • Jose Mari Kruzeta Gerra garaian Toledon

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Frente Popularrak hauteskundeak irabazi zituenean, Toledon ospakizun handia egin zen. Gerra hasi zenean, milizianoak Alcasarrean sartu ziren eta ondoren frankistak sartu ziren irailaren 28an. Oso gauza gogorrak ikusi zituen. Fusilamendu asko egin zituzten.

  • lucia farras Mutil errepublikanoa frankistek garbitu Angiozarren

    Lucia Farras Laskurain (1926) Bergara

    Mutil errepublikano bat harrapatu zuten ezustean frankistak Bergarara sartu zirenean, eta Angiozarren garbitu zuten. Luciaren amamak oso gogoan zuen gertakizun hura.

  • 561 Gerrak eztanda

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Gerra hasi zenean, lehenengo egunetan armak banatu ziren udaletxean. Fabriketako material guztia banatu zuten. Guardia Zibilekin gertaturiko anekdota bat kontatzen du Candidok.