Gerraren hasiera

  • lucia farras Mutil errepublikanoa frankistek garbitu Angiozarren

    Lucia Farras Laskurain (1926) Bergara

    Mutil errepublikano bat harrapatu zuten ezustean frankistak Bergarara sartu zirenean, eta Angiozarren garbitu zuten. Luciaren amamak oso gogoan zuen gertakizun hura.

  • auribesalgo Angiozarren zegoen gerra hasi zenean

    Asuntxi Uribesalgo Bengoa (1928) Bergara

    Gerra garaian ez ziren kanpora joan. Angiozarren zegoen, amaren baserrian, gerra hasi zenean. Tiro hotsak entzuten zituzten. Gogoan du soldaduak ate joka joan zirela.

  • Rikardo Garcia Ezin Bermeotik irten

    Rikardo Garcia Benguria (1919) Bermeo

    Bilbora heldu eta gerra hasi zela jakin zutenean, Bermeora etorri ziren. Portuan zain zeudenak arduratuta zeuden, ez baitzekiten ezer haiei buruz. Atzera itsasora ez irteteko agindua izan zuten, baina beraiek lan egin beharra zuten.

  • Justo Astui ELAko karneta erre faxistak sartu zirenean

    Justo Astui Imatz (1922) Bermeo

    Errepublika denboran sarri izaten ziren mitinak. "Guardia asaltoak" etortzen ziren halakoetan; behin neska bat zauritu zuten tiroz. Manifestazioak ere ugari, sindikatuenak eta, UGTkoak esaterako. Kanpoko jendea gehienbat. CNT ere bazen. ELA ere bai. Justok sindikatu honen karneta zuen 14 urterekin. Faxistak sartu zirenean erre egin zuen. Ez zuen kuotarik pagatzen.

  • Anita Larrauri Gerra Bermeora heldu zen eguna

    Anita Larrauri Anasagasti (1931) Bermeo

    Gogoan du gerra Bermeora heldu zenean zelan pasatu ziren soldaduen artetik etxera bidean. Aita soldadu eraman zuten. Uholde handia izan zenekoa ere gogoan du, zelan urak ekarri zituen hildako abereak Almika aldetik.

  • Luzia Altonaga Ume kupel barruan

    Luzia Altonaga Zallo (1925) Bermeo

    Nazionalak herrira sartu zirenean, portuko haitzetara joan ziren hiru emakume umeekin ezkutatzera. Horietako batek umea kupel barruan sartu zuen tiro-hotsik entzun ez zezan.

  • Lucio Lizartza Gerrako lehenengo eguna

    Lucio Lizartza Esnaola (1932) Berastegi

    Gerra hasi zeneko eguna kontatzen du. Gorriak iritsi, eta denak etxean ezkutatu ziren. Aita etxetik irten zen orduan. Aitaren gerrako oroitzapenak

  • Juliana Mendizabal Herriko eskolara joaten zen

    Juliana Mendizabal Guenetxea (1923) Berriz

    Ume gehienak komentuko eskolara joaten ziren, baina bera herriko eskolara joaten zen, aita errepublikanoa zelako. Maistrak jo egiten zituen, baina ezin izaten zen etxean ezer esan. Gerra hasi zenean, eskolak itxi egin zituzten.

  • Juliana Mendizabal Francoren tropen etorrera

    Juliana Mendizabal Guenetxea (1923) Berriz

    Gerra hasi zenean, umea zen artean, baina ondo gogoan omen du. Aitak ihes egin zuen. Francoren soldaduak mendi gainean egon ziren. Nafarrak ziren, euskaldunak. Mairuak etorriko zirela eta neska gazteei beldurra sartzen zieten. Egun baten behera etorri eta jatekoa eta edatekoa eman zieten, baina Julianaren ama ez zen fidatzen. Julianaren anaia gazteagoa soldaduengana joanda egon zen trintxeretan eta beraiek ez zekiten umea non zegoen.

  • Placida Azpitarte Gerra hasi zenean, Bilbon neskame

    Placida Azpitarte Egia (1915) Berriz

    Gerra hasi zenean, albistea jaso zuten neba etxera etortzekoa zela, baina ezin izan zuen etorri. Bilbon neskame zegoen eta etxera joan zen.

  • Etxeberria Aldazabal anaiak Karlistak lasai gerra hasitakoan

    Enrike Etxeberria Aldazabal (1936) Fernando Etxeberria Aldazabal (1932) Berriz

    Karlistek ez zuten alde egin herritik. Urtiaga alkate egon zen garaian, ez zieten ezer egin. Alkateak jende asko batu zuen komitean.

  • Juanita Lejarreta Gerra hasierako oroitzapenak

    Juanita Lejarreta Garro (1920) Berriz

    Gerra zibila hasi zeneko oroitzapenak kontatzen dituzte Juanitak eta Pilarrek. Lehenengo milizianoak etorri ziren eta gero nazionalistak. Kanoiak jarri zizkieten baserri inguruan. Gerra sasoiko kanta abesten du Juanitak: "Los rojos corren como conejos caminito a Santander".

  • Iñaki Gorritxategi Gerraren hasieran soldaduak herrian

    Iñaki Gorritxategi Alberdi (1931) Berriz

    Hegazkina jausi zenean, ikusi egin zuen berak ere. Gogoan du nazionalek lurralderen bat hartzen zutenean, kanpaiak jotzen zituztela. Gerra hasi zenean, berehala herritar batzuk soldaduz janzten hasi zirela dio. Hasierako kontuak aipatzen ditu. Amabirjina bat margotu egin zuten.

  • Rosario Felipe `Txarri´ren emaztea eta markesa gordeta

    Rosario Barrainkua (1925) Berriz

    Felipe `Txarri´ edo `Berdugoa´ esaten ziotenaren alabekin ibili zen eskolan bera. Gerra garaian, Feliperen emaztea eta markesa gordeta egon zirela dio.

  • Juanita Bastida Gerra hasi eta Primo Bastida Garitagoitia hil

    Juanita Bastida Bildosola () Berriz

  • Maria Ines Etxebarria Felipe Urtiaga: Berrizko alkate

    Maria Ines Etxebarria Urtiaga () Berriz

  • Ricardo Lejarreta Gerra hasi zela milizianoen etorrerarekin jakin

    Rikardo Lejarreta Arginzoniz (1927) Berriz

  • Juanita Lejarreta Juanita: 1936an Eibarren pistola eman

    Juanita Lejarreta Garro (1920) Berriz

  • Gerra zibilaren hasiera

    Gloria Ansuategi Aldekoa (1918) Berriz

    Gerra hasi bezperan, neskame zegoen etxeko nagusiaren sendiak Gernikara ihes egin zuenean, etxera itzuli zen Gloria. Gipuzkoatik zetozen iheslariz bete zen Berriz lehen egunetan. Nazionalak sartu ostean jarri omen zuten babeslekua mojetan, ez aurretik. Markesen etxean kuartela egon zen, bere ustez, alemanena.

  • Soldadu zauritu eta hildakoak gurdietan eramate zituzten

    Gloria Ansuategi Aldekoa (1918) Berriz

    Berrizera tropak nondik sartu ziren eta etxe ondotik pasatu ziren. Soldadu euskaldun batzuk izan zituzten etxean. Zaurituak komentura nola eramaten zituzten gogoratzen da. Peña Lemona.