Gerraren hasiera

  • Elisa Kalzada Tropak sartu zirenekoa; eskolako kanta frankistak

    Elisa Kalzada Ugalde (1929) Busturia

    Gerra Zibila hasi zenean, gudariek esan zien etxetik alde egiteko. Gaua etxetik kanpo pasatu ostean, etxean zeudela etorri ziren tropak. Auzoko batzuk ondo etorria ere eman zien haiei. Eskolan haiei gorazarre egiteko kanta guztiak ikasi zituzten.

  • Karmen Riesgo Gerra hasi zenean, Mungiara alde egin behar

    Karmen Riesgo Oñederra (1924) Koro Riesgo Oñederra (1919) Deba

    Reiner lantegia erre zenean, Koro neskame egon zen Debako etxe batean. Gerora, gerra hasi zen. Eurak amarekin zeuden etxean, baina soldadu batzuek esan zieten alde egin behar zutela eta halaxe egin zuten. Anaia etorri zitzaien bila eta Mungiara eraman zituen. Gerra garaian jende asko etorri zen Donostia ingurutik Debara, gero Debatik Bizkaia aldera ihes egiteko.

  • Migel Iturrate Gernikako bonbardaketaren bezperako bizipenak

    Migel Iturrate Arriortua (1923) Dima

    Gernikako bonbardaketaren bezperako bizipenak. Gernikara sartzerakoan sirena entzun zuten eta bandera atera zuten. 30 aireplano inguru pasa ziren eta paperak bota zituzten, Gernika bonbardatuko zutela esanez. Bonbardaketa egunean gordelekuan egon ziren.

  • TXILARDEGI Antiguatarra, erdigunean jaio arren

    Jose Luis Alvarez Enparantza (1929) Donostia

    Aita Kubara joan zen anaiarengana, eta San Martin kalean jaio zen bera, amonaren etxean. Han bizi izan zen. Gerra etorri zenerako, baina, Antiguan zegoen. Orduko oroitzapenak.

  • Amale Arzelus Baina gerra etorri zen

    Amale Arzelus Arrieta (1924) Donostia

    Gerra hasi zenean 12 urte zituen. Batzokiko lagunei deitu zien aitak, familiari abisua emateko, Donostiatik joateko. Zarautz, Deba, Lekeitio... Bilbon egon ziren aitarekin; Madrilen egona zen, Jaurlaritzarekin.

  • 1605 Gerra nola hasi zen

    Karmen Iraola Idiakez (1922) Donostia

    Beti izan da errepublikanoa, errebelde samarra, baina gurasoak ez ziren ezertan sartzen. Gerra nola hasi zen. Aita Gaztelupeko kidea zen, eta etxerakoan komentatu zuen CNTn mugimendua zegoela. Hurrengo egunean, tiro-hotsak.

  • Agote2 Gerran ezin itsasoratu eta Getariara autoz

    Begoña Agote Martiarena (1923) Miren Arantzazu Agote Martiarena (1927) Donostia

    Gerrak oso gutxi iraun zuen Donostian. Almirante Cervera ontzia itsasoan guardia egiten ibiltzen zen eta beraiek Frantziara joatekoak ziren. Goizeko lauretan jaiki ziren itsasontzia hartzeko, baina ezin izan ziren itsasora atera eta etxera bueltatu ziren. Azkenean, tropak sartu ziren egun berean hiru familietako haurrak Getariara joan ziren autoz. Astebetez egon ziren bertan. Han, helduek paparrean Espainiako bandera eraman behar zuten kalera irteterakoan.

  • Patxi Mendizabal Gerra hasiera Herrera inguruan

    Patxi Mendizabal Yarzabal (1927) Donostia

    Espainiako Gerra Zibilean, nafarrak Oiartzun aldetik, Altzibartik, hasi ziren tiroka. Hiru hilabetean bertan egon zen frontea. Herrerako jende askok alde gin zuen beraien jatorritako tokietara, batez ere Goierri aldera.

  • joxe aranzadi Gerran Altzagara ihesi

    Joxe Pablo Aranzadi Urretabizkaia (1932) Donostia

    Gerra hasi zenean, Loiolako baserri guztiak hartu zituzten eta handik bidali zituzten. Auzokoek zaldi-gurdietan eraman zituzten etxeko gauza gutxi batzuek eta beraiek ere horrelako gurdi batean joan ziren. Astigarragako dolare batean egin zuten lo auzoko guztiek, hurrengo egunean Altzagara joan ziren etxekoak. Joxe eta aita denbora askoan egon ziren bertan, ama lehenago bueltatu baitzen.

  • Bidaurre Iraola Donostiari su eman behar ziotela eta jendea ihesi

    Juanita Bidaurre Iraola (1928) Donostia

    Donostiari sua eman behar ziotela esan zutenean, auzoko askok eta beste donostiar askok alde egin zuten. Gogoan du lehengusu batek aitari nola esan zion alde egin behar zutela handik eta beraien amak esan ziola bera ez zela handik joango. Lehengusua-eta Bizkaia aldera joan ziren eta osaba, lehengusu horren aita, bonbardaketa batean hil zuten.

  • Bernarda Mercader Gerraren hasiera

    Bernarda Mercader Elurburu (1916) Donostia

    Gerraren hasiera. Gaixo egon zen hiru hilabetez.

  • Apin Urreta Etxea errekisatu eta hil arte bertan bizi

    Apin Urreta Solagaistua (1926) Durango

    Gerrak bete-betean harrapatu zuten eta auzokoekin batera, buztarri eta etxeko gauzak hartuta, Karrantzara eta Torrelavegara joan ziren. Etxera bueltatzerakoan, beraien etxe bat (baserria barik, beste bat) errekisatuta izan zuten. Herrian gelditu ziren karlistek agintzen zuten herrian. Bere aitaginarreba gorria zelakoan, kartzelara sartu zuten. Etxea errekisatu ziena hil arte bizi izan zen bertan.

  • Josefina Agirre Gerra hasi eta giputxak etxean errefuxiatuta

    Josefina Agirre Urizar (1927) Paskual Uribe Jaio (1926) Durango

  • Mendiolagaraitarrak Gerra hasi eta Nikolas Mendiolagarai soldadu

    None Mendiolagaraitarrak () Durango

  • Amaia Aroma Luisita Lejarreta Otxandion dantzan, 1936ko uztailaren 17an

    Amaia Aroma Lejarreta (1937) Juanan Aroma Lejarreta () Esti Zurikarai Lejarreta () Durango

  • Maite Andueza Gerra hasi eta Mendarora

    Maite Andueza Zabaleta (1935) Durango

  • Txomin Aranbarri Gerra zelan hasi zen

    Txomin Aranbarri Larizubirrementeria (1924) Durango

  • bego-erenaga Zelan jakin zuen gerra hasi zala

    Bego Ereñaga Onaindia (1927) Durango

  • Luzia Ganboa Zelan jakin gerra hasi zala

    Luzia Ganboa Eizagirre () Durango

  • Rosario Mendibe Gerra zelan hasi zen eta Martxoaren 31ko bonbardaketa

    Rosario Mendibe Atxurra (1928) Durango