Gerraren hasiera

  • Juan Oiarzabal Gerra Azpeitira iritsi zeneko eguna

    Juan Oiarzabal Abalia (1929) Azpeitia

    Gogoan du Azpeitian gerra hasi zen eguna, eta han ikusi eta bizitakoa kontatzen du.

  • Koldo Pildain Gerrako lehen bonba

    Koldo Pildain Gonzalez de Langarika (1931) Otxandio

    Lagunekin jolasean zebilela hasi zen lehen bonbardaketa, eta eurengandik gertu erori zen lehen bonba. Ihesi joan ziren etxera. Etxean ez egoen inor, eta herria kez estalita geratu zen.

  • Juan Padilla Otxandioko plazan agertu zen karlista

    Juan Padilla Arruabarrena (1924) Otxandio

    Espainiako gerra zibila hasi zenean, Gasteiztik Otxandiora karlista bat heldu zen autobusez. Txapel gorri eta guzti heldu zen plazara, pilota-partiduak zeuden bitartean. Bertan zeuden mutil batzuk bere kontra joan ziren. Alkateak kartzelara sartu zuen eta gauez Bilbora eraman zuten. Hurrengo egunean, tropak heldu ziren Otxandiora. Juanek dena ikusi zuen aurrez aurre.

  • Bernarda Mercader Gerraren hasiera

    Bernarda Mercader Elurburu (1916) Donostia

    Gerraren hasiera. Gaixo egon zen hiru hilabetez.

  • Pasaiako tertulia Milizioanoak eskopeta bila etxera; Milagros miliziana

    Luisa Otero Atorrasagasti (1920) Anttoni Segurola Egia (1919) Claudia Sein Legorburu (1919) Pasaia

    Gerra hasi zenean, eskopeta biltzen hasi ziren. Milizianoen artean emakume bat ere bazegoen, Milagros.

  • Pasaiako tertulia Itsasadarrean baporea urperatu zutenekoa

    Luisa Otero Atorrasagasti (1920) Anttoni Segurola Egia (1919) Claudia Sein Legorburu (1919) Pasaia

    Pasaiako itsasadarra itxi zuten, bapore batekin. Urperatu egin zuten. Ikatz ontzia zen, eta jendeak ikatza hartu zuen. Itsasadarra estuagoa zen lehen.

  • Pasaiako tertulia Baserritarrak bakarrik geratu ziren, gerra hasi zenean

    Luisa Otero Atorrasagasti (1920) Anttoni Segurola Egia (1919) Claudia Sein Legorburu (1919) Pasaia

    Donibaneko jende asko joan zen kanpora gerra hasi zenean. Baserritarrak geratu ziren. EAJkoak ziren gehienak, errepublikarrak ere bai; karlista gutxi zegoen. Emakume baserritarrak egunero joaten ziren Pasaira, astoekin.

  • joxe aranzadi Gerran Altzagara ihesi

    Joxe Pablo Aranzadi Urretabizkaia (1932) Donostia

    Gerra hasi zenean, Loiolako baserri guztiak hartu zituzten eta handik bidali zituzten. Auzokoek zaldi-gurdietan eraman zituzten etxeko gauza gutxi batzuek eta beraiek ere horrelako gurdi batean joan ziren. Astigarragako dolare batean egin zuten lo auzoko guztiek, hurrengo egunean Altzagara joan ziren etxekoak. Joxe eta aita denbora askoan egon ziren bertan, ama lehenago bueltatu baitzen.

  • Agote2 Gerran ezin itsasoratu eta Getariara autoz

    Begoña Agote Martiarena (1923) Miren Arantzazu Agote Martiarena (1927) Donostia

    Gerrak oso gutxi iraun zuen Donostian. Almirante Cervera ontzia itsasoan guardia egiten ibiltzen zen eta beraiek Frantziara joatekoak ziren. Goizeko lauretan jaiki ziren itsasontzia hartzeko, baina ezin izan ziren itsasora atera eta etxera bueltatu ziren. Azkenean, tropak sartu ziren egun berean hiru familietako haurrak Getariara joan ziren autoz. Astebetez egon ziren bertan. Han, helduek paparrean Espainiako bandera eraman behar zuten kalera irteterakoan.

  • Manuel Etxezarreta Gerra hasierako oroitzapenak

    Manuel Etxezarreta Sudupe (1931) Zumarraga

    Gerra hasi zenean, Manuelek bost urte zituen. Gogoan du soldaduak menditik etorri zirenekoa. Beste batean, tiro egin zieten beraiei, soroan lanean ari zirela. Manuelen osaba gazteek ihes egin zuten, soldadu joan behar ez izateko.

  • Lizartza tertulia Tropak Lizartzara heldu zirenekoa

    Mahai-ingurua Lizartzan () Lizartza

    Gerraren hasiera gogoan dute laurek. Luxiak etxetik nola atera zituzten kontatzen du: aita aguazila zuen eta honek eman zien gertu zeudenaren berri. Mariak ondo gogoan dauka Santiago eguna zela eta meza entzun behar izan zutela aurretik. Bazkaltzen ari zirela, apaiza ikusi zuten maindire zuriarekin ermitan behera bazetozela esanez. Denbora gutxi egin omen zuten Lizartzan. Ez pasatzeko, ikatz zakuekin parapetoak egin zituzten eta baita zulo handiak ere. Leaburu eta Txaraman kalte handiagoak eragin omen zituzten.

  • 328 Gerra zibila hasi zeneko eguna

    Feliziana Arenaza Lasagabaster (1916) Aretxabaleta

    Gerra Zibila. Abertzaleak. 18-19 urte inguru zituen berak orduan. Gari-ebaten zeudela jaso zuten abisua. Otxandio aldean tiroak entzuten zituzten.

  • Gerra Zibila irten zeneko eguna

    Felipa Saturnina Berrostegieta Goiburu (1912) Leintz Gatzaga

    Gerra Zibila irten zeneko eguna.