1931-1936: II. Errepublika
-
Su padre 3 meses en la cárcel de Pamplona
Juan De los Toyos Garay (1923) Eibar
Aquellos hechos le costaron la cárcel al padre de Juan. Permaneció 3 meses en la cárcel de Pamplona.
-
La vida imposible a la República
Juan De los Toyos Garay (1923) Eibar
Del año 34 al 36 la situación en España era imposible por los enemigos de la República. La vida política era imposible, había crisis y los militares ya estaban conspirando, hasta que estalló la guerra el 18 de julio de 1936.
-
La traición de Queipo de Llanos
Juan De los Toyos Garay (1923) Eibar
También hubo militares que apoyaban la república y estaban en contra del golpe de Estado. El general Queipo de Llanos, Unamuno y el alcalde Tellería habían jurado fidelidad a la bandera republicana en el balcón del ayuntamiento. Posteriormente, el general traicionó a la República.
-
Armeria eskolatik tiroak
Alicia González Acha (1927) Eibar
1934. urteko iraultza gogoan du. Armeria eskolatik San Andres pasealekura tiroak botatzen zituztela esaten du. Bizilagun bat Urko mendira zer pasatzen zen ikustera igo zeneko pasartea kontatzen du.
-
Errepublika egunean jai giroa
Nieves Acha Garmendia (1926) Eibar
Aitak plazara eraman zuen eta kalean poza nabari zela dio.
-
Batzokiak oparitutako jostailuak
Enriketa Aranburu Garaiar (1926) Hernani
Jostailuak: Batzokitik bidaltzen zituzten sasoi batean. Sukaldetxoa tokatu zitzaion berari. Batzokiko mitinak. Bere izena esan zuten, eta segi, oparia jasotzera. Beste ahizpei zer eman zieten kontatzen du.
-
Errepublika garaian ez zen euskara indartu
Irune Karrera Etxeberria (1929) Xatur Karrera Etxeberria (1930) Hernani
Errepublika garaian joan ziren Hernanira bizitzera, Errepublika garaian, eta orduan jada euskara gutxi entzuten omen zen kalean.
-
Eskolara Errepublika garaian
Dionisio Amundarain Alegria (1922) Ibarra
Errepublika garaian bederatzi urte zituen eta baserrian ez zen ezer jakiten. Eskolara orain Udaletxea dagoen eraikuntzara joaten zen. Jolastu egiten zuten.
-
Gerra hasi aurreko giroa
Beñardo Irastortza Amiano (1928) Irun
Gerra hasi zenean, Beñardok 7 urte zituen; gogoan ditu orduan bizitakoak. Trenbidean dinamita jarri zuten, eta handik gutxira hasi zen gerra; denak armak biltzen hasi ziren orduan.
-
Politikaz ez zuten hitz egiten
Justina Iparragirre Eizagirre (1913) Irun
Ez da Errepublikarekin asko gogoratzen. Maria Cristina erregina Miarritzera joaten zen jokatzera. Politikaz ez da sekula asko arduratu.
-
16 urte zituela gerra hasi eta anaiaren etxera Donostiara
Visitacion Larrinaga Arrese-Igor (1920) Irura
16 urte zituela gerra hasi zen, eta lau anaiak gerrara joan zitzaizkion. Herria hutsik geratu zen. Visitacion eta etxekoak anaiaren etxera Donostiara joan ziren. Gerra hasi zen egunean taberna atarian zeudela gertatutako pasadizoa kontatzen du.
-
Errepublika garaian eskolan
Begoñe Andone Erdoiza Uribarrena (1920) Iurreta
-
Gerra aurreko giro nahasia
Gabriel Nogues Martikorena (1920) Lasarte-Oria
Gerra hasi zenean, Gabrielek 16 urte zituen. Gerra aurretik giro nahasia zegoen: ika-mika handia zegoen nazionalisten eta komunista eta sozialisten artean. Orduko sozialistak eta komunistak oso estremistak ziren, eta Orian nagusi ziren; Lasarten, ordea, nazionalistak ziren gehienak. Lasarten gurutze-bidea egiten ari zirela iskanbilak egon ziren.
-
Francoren aurkakoa izateagatik hileta ukatu
Micaela Sasiain Ormazabal (1929) Lasarte-Oria
Inguruan bazen harakin familia bat. Gerra garaian Francoren aldekoek haien aita hil, eta errepublikarra zenez ez zioten hiletarik egin. Urteetara haien ama hil zenean, senarrari moduan, hileta ukatu zioten.
-
Gerra aurreko literaturaren egoera
Mari Jose Olaziregi Alustiza (1963) Lasarte-Oria
Gerra aurreko euskal literaturaren egoera azaltzen du. Alfabetatu gutxi, babesik ez liburuak argitaratzeko, isilkako irakurketa gutxi, idazle profesionalik ez... Helburuei erantzuten zien literatura zen ordukoa.
-
Gerra bazetorrela ez zetorrela
Maria Albizu Irizar (1908) Leaburu
Gerra aurretik lana gutxitu egin zen eta egun batetik bestera gerra sortu zen. Gerra bazetorrela esaten zuten, baina dirurik ez zegoenez ez zela gerrarik etorriko esaten zen.
-
Errepublika garai ona izan zen
Aurelio Arrillaga Goikoetxea (1923) Lekeitio
Bide asko Errepublikan egin zituzten. Ordura arte harrizkoak ziren. Bizikletan ere saltoka joaten zirela dio eta harriek salto egiten zutela. Espainiaren momentu onena Errepublika garaia zela dio: nahi zuena joan zitekeen eskolara, lan eginda kobratzeko arazorik ez... Abadeek garai hartan ez zuten indarrik
-
Eskolan Primo de Riverarekin eta errepublikarekin
Julian Akarregi Aboitiz (1923) Lekeitio
Errepublika denboran zein aurretik, Primo de Riverarekin, ibili zen eskolan. Gurutzea kenarazi zuten errepublika etorri zenean. Lekeitiarrak ikurrina maite ei zuten, ez bandera errepublikanoa.
-
34ko Iraultza Lekeition
Julian Akarregi Aboitiz (1923) Lekeitio
34ko Iraultza gertatu zenean grebak izan ziren Lekeition. Brouard familiarena zen autobus konpainia; garraioa geldituta egon zen.
-
Gerra aurretik inguruko bandarik onena Lekeition
Julian Akarregi Aboitiz (1923) Lekeitio
Baltseoan egiten zen plazan, gramolaren edo dultzainaren soinura. Gerra aurretik banda ederra zegoen Lekeition. Neskarik gustukoengana joaten ziren dantza eske.