1931-1936: II. Errepublika

  • 98 Eskola kontuak; hezkuntza errepublika garaian

    Bernabe Errasti Ibarzabal (1910) Eskoriatza

    Eskola kontuak. Klaseak erdaraz izaten ziren. Bera umea zenean, irakasle euskaldunik ez zegoen Eskoriatzan. Errepublika garaian maisu-etxeak egin ziren auzo gehienetan. Umeen artean eskolan erdaraz egin behar izaten zuten; diziplina handia. Errepublikaren ondorenean etorri zen askatasun pixka bat eskolan ere. Primo de Riveraren diktadura.

  • 98 II. Errepublikaren aldarrikapena

    Bernabe Errasti Ibarzabal (1910) Eskoriatza

    II. Errepublikaren aldarrikapena. Berak 20 urte zituen, eta eguna nola gogoratzen duen kontatzen du.

  • 401 Gasteizko seminario nagusia; II Errepublikaren aldarrikapena

    Jose Azkarate Arejolaleiba (1915) Eskoriatza

    Seminarioa nolakoa zen. Jantokia; kapila txiki bat; logelak... Beraiek Saturraranen zeudela, Gasteizko seminario nagusi berria amaitu zuten (1930). Inaugurazio ekitaldira Alfonso XIII joan zen. Urtebete beranduago Errepublika aldarrikatu eta erregea Espainiatik joan behar izan zen. Orduko gogoetak. Ikurrina.

  • 401 Erlijioa eta politika seminarioan; abertzaletasuna

    Jose Azkarate Arejolaleiba (1915) Eskoriatza

    Ikasleen arteko giroa nolakoa zen. Errepublika garaian politika kontuak garrantzi gehiago hartzen hasi ziren eta abertzaletasuna nabarmentzen hasi zen poliki-poliki, batez ere Bizkaia eta Gipuzkoako abadegaien artean... Irakasleek politika kontuak ez zituzten aipatu ere egiten. Don Mateo Mujika.

  • 401 II. Errepublikaren aldarrikapena; abertzaletasuna eta Aberri Eguna

    Jose Azkarate Arejolaleiba (1915) Eskoriatza

    II. Errepublika aldarrikatu zeneko kontuak. Bertsopaperak irten ziren gaiaren inguruan eta horietako bat gogoan du oraindik. Euzkadi aldizkaria. Primo de Riveraren diktadura. El Día aldizkaria. Lehenengo Aberri Eguna Saturraranen. Abertzaletasun sentimendua.

  • 541 Eskola kontuak Errepublika garaian

    Miren Zubia Zabala (1923) Eskoriatza

    Eskola kontuak; 13 urte zituenean gerra zibila hasi zen eta eskola gabe gelditu ziren. Errepublika garaian ez zuten otoitz egiten eskolan. Maisuaren inguruko azalpen batzuk ematen ditu.

  • 541 Errepublika garaia

    Miren Zubia Zabala (1923) Eskoriatza

    Eskola kontuak Errepublika garaian. Garai hartako zenbait gertakizun gogoan ditu oraindik.

  • 502 Erlijioa Errepublika garaian

    Cruz Abarrategi Leaniz-Barrutia (1917) Eskoriatza

    Erlijioa Errepublika garaian. Giro politikoa nolakoa zen; ez zegoen elkartasunik partidu politikoen artean.

  • 588 Gerra aurreko giro politikoa

    Cipriano Zubizarreta Zubia (1918) Eskoriatza

    Giro politikoa Eskoriatzan gerra aurreko urteetan. Errepublikanoak, karlistak...

  • 1342 Gerra nola hasi zen

    Jose Pagalday Garro (1927) Eskoriatza

    Etxearen aldamenean bonba bat erori zen, baina txikia; elizan beste bat. Gerra nola hasi zen. Aita saltzailea zen, eta ikusi zuen Madrilen komentuak erre eta apaizak hiltzen zituztela; zerbait gertatuko zela esaten zuen. Urriko matxinada eta hildakoak. Gerra aurreko egoera. Calvo Soteloren heriotzaren ondoren militarrak altxatu egin ziren.

  • Klaudio Belategi 1934ko grebaren inguruko oroitzapenak

    Klaudio Belategi Pagaldai (1922) Eskoriatza

    1934ko urriko iraultzako oroitzapenak. Bera esnea partitzera zihoala, Gasteiz aldetik autobusak ikusi zituen Arrasaterantz pasatzen. Greba egin zen, baina orduan lantegi oso gutxi zegoen: Arrasaten Elma eta Zerrajera; Aretxabaletan Beroa eta Zubia. Arrasaten bi pertsona hil zituzten, baina Eskoriatzan ez zen liskarrik izan.

  • II. Errepublika

    Felix Igoa Garziandia (1916) Etxarri Aranatz

    Errepublika etorri zenean, diferentzia handia gertatu zen, libertate gehiegi. Gainera jendeak ez zuen ahaztu (UGT, komunistak) eta Elizak ere arazo gehiago zituen.

  • Enrique Aranzabal Asturiasko Iraultza eta greba

    Enrike Aranzabal Olaeta (1924) Gernika-Lumo

    Errepublika sasoian Asturiasen iraultza egon zenean, greba handia egon zen. Ez zen ogirik egiten eta itsasoz eramaten zuten ogia Bermeotik bideetan konfiskatu egiten zuten eta.

  • Enrique Aranzabal Errepublika sasoian langileak ondo bizi ziren

    Enrike Aranzabal Olaeta (1924) Gernika-Lumo

    Errepublika sasoiko bizimodua normala zen, ondo bizi ziren, lan asko zegoen eta jendea langilea zela dio. Lizeo ondoan Iruña taberna zegoen eta langileek han "kafe konpletoa" hartzen zuen eta San Juan elizaren kontran zegoen 'Txinoana' deituriko tabernan jaten zuten. Astra arma-lantegian ondo irabazten zen, 8-10 pezeta eguneko. Taberna Vascan eta Txinoanean 2.5 pezetagatik hartzen zuten ostatu behargin askok. Makazagak ere San Juan Ibarran izan zuen ostatua. Soldata onak zeudenez gernikarrak ondo bizi ziren eta kalean igartzen zen. Eibar aldetik heldu ziren asko eta asko, Enriqueren aita ere horrela heldu zen.

  • Enrique Aranzabal Agirre Lehendakaria etorri zeneko istiluak

    Enrike Aranzabal Olaeta (1924) Gernika-Lumo

    Jose Antonio Agirre Lehendakaria juntetxera etorri zenekoa kontatzen du. BBK banketxea dagoen lekuan Norte taberna egon zen eta han aurrean egon ziren autobusak kanpotik etorritako jendearekin. Kaleak jendez lepo zeudela, juntetxean istiluak egon ziren eta "Guardia de asalto"ak agertu ziren. Gazteek korrika egin zuten baina nagusiagoak porraz jo zituzten.

  • Pilar Candina Errepublika: "Sociedad guerniquesa de los carlistas" eta batzokia

    Pilar Candina Elgezabal (1918) Gernika-Lumo

    Errepublika sasoian "Sociedad guerniquesa de los carlistas" eta batzokia zeuden. Bera batzokian egoten zen, eta bonbardaketa ostean emakumeak aritu ziren elizak-eta garbitzen, baina bera Landaberden zegoenez libratu egin zen.

  • 523 Askizuko eskolara egunero

    Sebastian Aranguren Ulazia (1922) Paulo Argibe Uraola (1922) Getaria

    Askizura joaten zen eskolara. Gurasoak hangoak zirenez, hara joaten zen eta eguraldi txarra zenean bertan lotan geratu. Eskolan doktrina eta gauza oinarrizkoak ikasi zituzten. Bere kontura askoz gauza gehiago ikasi dituela dio. Errepublika garaian eskolan zegoen gurutzea kendu omen zuten. Doña Maxima errioxarra zen Askizuko irakaslea. Ume-umetan Avelina getariarrarekin ibili zen eskolan. Beste irakasle batzuk.

  • 1934ko Urriko Iraultzan osabak balkoitik tiroka.

    Roberto Marcano Magunacelaya () Eibar

    1934ko Urriko Iraultza. Eibarren ere istiluak egon ziren. Egun batean, Isasi kalean, behean, barrikada ipini zuten. Etxeko miradoretik, osabek, Armeria Eskolara tiro egin zuten, bertan baitzeuden Guardia Zibilak. Bitartean, Roberto, tina baten barruan ezkutatuta zuten. Gauez, Guardia Zibilak etxeko atea jo eta bi osabengatik galdetu zuten. Eusebiok lana ez galtzearren, bestea izan zela esan zuten eta Eduardo Iruñeako kartzelara eraman zuten.

  • Osabaren zaldiaren zain.

    Roberto Marcano Magunacelaya () Eibar

    Amarekin joaten zen osaba bisitatzera Iruñako kartzelara. Behin, osabak, zaldi bat hazten zegoela esan zion eta belarra jasotzea eskatu zion, zaldia etxera eramaten zuenerako. Gezurra esan zion eta 36ko hauteskundeetan Frente Popularrek irabazi eta preso guztiak askatu zituztenean eta osaba zaldi gabe etxera heldu zenean sekulako pena hartu zuen.

  • Juana Unzueta García Jai giroa II Errepublikarekin

    Juana Unzueta García (1924) Eibar

    Bigarren Errepublika aldarrikatu zen egunean Eibarren zegoen Juanita. Izebak eraman zuen gertatzen zena ikustera baina ez du oroitzapen asko. Hala ere Eibar herri alaia zela dio eta gauza guztiak ospatzen zirela du gogoan.