1931-1936: II. Errepublika

  • Antonio Berasategi Hiru politika Astigarragan

    Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

    Eskola inguruan hiru politikak biltzen ziren, nazionalistak, errepublikarrak eta tradizionalistak. Haien artean haserre egon ohi ziren askotan. Behin karlisten mitin batean egon zen Antonio. Hamaika greba izaten ziren errepublika garaian. Behin greba batean pistoladun gizonak ikusi zituzten.

  • Antonio Berasategi "Pistola edozein umek zeukan"

    Antonio Berasategi Mintegi (1923) Astigarraga

    "Guardias de asalto" zirelakoak egon ohi ziren grebak egiten zirenean, gatazkarik sortu ez zedin. Paisanoz ere ikusi izan zituzten poliziak, pistola alboan. Garai hartan jende askok izaten zuen pistola.

  • 973 Gerra aurreko giroa

    Arroxa Pikabea Artola (1916) Oiartzun

    Gerra aurretik ere bazen miseria, baina goserik ez. Hala ere, giro nahasia zegoen; grebak egiten ziren. Tropak sartu zirenean, Portuberriko apopiloak bertan zeuden; meategietako langileak ziren eta greban zeuden. Gazte asko zegoen lanik gabe, baina ez zen pentsatzen gerra etorriko zenik. Nafarroako sarraskia.

  • 1027 Errepublikan dotrinarik ez eskolan

    Tiburtzio Aranburu Lekuona (1925) Faustino Galdos Arbide (1934) Juan Galdos Arbide (1924) Santos Mitxelena Aranguren (1931) Oiartzun

    Juanitok gogoan du Errepublikan gurutze denak kendu zituztela eta dotrina ez zela ematen eskolan. Beren etxean hartzen zuten dotrina. Gerraren ondoren, berriro jarri zituzten gurutzeak.

  • Droget. "Si supieran los curas y frailes..."

    Pedro Zubizarreta Garro (1925) Ermua

    Droget errepublikanoa zen. Gizon handia eta sendoa. Maiatzaren 1eko anekdota: errepublikazaleak "Si supieran los curas y frailes..." kantatzen entzun zituen eurak dotrinara zihoazenean.

  • Aurora Baskaran 34ko atxilotuen ongi etorria

    Aurora Bascaran Martínez (1933) Concepción Martínez Fuldain (1908) Eibar

    Concepcionek errepublikaren inguruko oroitzapen handirik ez du, Bilbon neskame lanetan ere aritu izan zen gaztetan eta agian Bilbon zegoen garai horretan. Hala ere, 34ko iraultzan Eibarren zegoen eta senarra kartzelan egon zen bertan parte-hartu zuelako. Concepcion eta Aurora ongi etorria egitera joan ziren Azitainera.

  • Aurora Baskaran Errepublika garaiko aldaketak

    Aurora Bascaran Martínez (1933) Eibar

    Eskoletan aldaketak egitea izan zen alderdi garrantzitsuenetariko bat errepublika aldarrikatu zenean, baina egoera politikoa oso desegonkorra izan zen. 34ko iraultzan parte hartu zuen Auroraren aitak, ondorioz, Benigno Bascaran kartzelaratu egin zuten.

  • Aurora Baskaran Bascaran aita semeak

    Aurora Bascaran Martínez (1933) Eibar

    Benigno Bascaran "Juventud socialista" eta UGTko kide zen baina ez zuen parte hartze politiko zuzena izan Errepublika aldarrikatu zenean. Aita ordea, udaletxeko zinegotzi eta garai batean alkate bezala ere egon zen. Benigna errekadistare anekdota kontatzen du Aurorak; Bilbora errepublikako ikurrinarekin joan baitzen errepublika Eibarren bakarrik aldarrikatuta zegoenean.

  • Aurora Baskaran Errepublika aldarrikatzen

    Aurora Bascaran Martínez (1933) Eibar

    Errepublika aldarrikatu aurreko egunak eta errepublikako ikurrina udaletxeko balkoian jarri zeneko anekdotak kontatzen ditu Aurorak. Herrian zegoen giroaz hitz egiten du batez ere.

  • Aurora Baskaran Errepublika aldarrikatu eta bildurra

    Aurora Bascaran Martínez (1933) Eibar

    Errepublika aldarrikatu ondoren Eibarren bizi izandako egoera kontatzen du Aurorak; beste herrietan aldarrikatu baino zortzi edo hamabi ordu aurretik aldarrikatu baitzen Eibarren.

  • II. Errepublika

    Felix Igoa Garziandia (1916) Etxarri Aranatz

    Errepublika etorri zenean, diferentzia handia gertatu zen, libertate gehiegi. Gainera jendeak ez zuen ahaztu (UGT, komunistak) eta Elizak ere arazo gehiago zituen.

  • 931 Errepublika garaiko bizipenak

    Irene Yeregi Salegi (1924) Zumaia

    Errepublika garaiko kontuak. Berak zazpi urte zituela amak nazionalisten lazoa (ikurrinaren kolorekoa) jartzen zien berari eta ahizpari. Errepublikazaleen egoitzaren parean neskak banderekin kalejiran nola ateratzen ziren begira egon ziren. Errepublikanoak eta karlistak ere bazeuden, baina gehienak nazionalistak ziren orduan Zumaian.

  • 1128 Errepublikaren aldarrikapena Eibarren

    Faustina Lopez Larrea (1908) Eibar

    Errepublikaren aldarrikapena Eibarren. Goizeko bostetarako kalerik kale berri ona ematen. Arratsaldeko bost eta erdietan jo zuten bandoa Mateo Kareagak eta beste hiru lagunek. Astigarraga, bandera kentzen; Pedro "Maria Ospittal", bandoa irakurtzen. Kaleko giroa. "Danak hantxe bueltaka".

  • Gaspar Alvarez Lucio Errepublika garaia

    Gaspar Alvarez Lucio (1918) Eibar

    1931ko Errepublikan Gaspar gaztea zen eta ez zuen desberdintasun handirik sumatu hasieran. Aurrerago lege berri eta aldaketa gehiago ikusi ziren. 1934ko Errepublikan kartzelan egon zen; kartzelatzearen zergatiak eta bizi izandakoa kontatzen ditu.

  • Gaspar Alvarez Lucio Kartzelan konforme

    Gaspar Alvarez Lucio (1918) Eibar

    Kartzelan egon zenean gipuzkoarrekin egon zen. Eibartar asko zeuden beraiekin. Kartzelan ongi jaten zuela eta gustura egoten zela kontatzen du Gasparrek.

  • Mertxe Uria Errepublika garaian etxea eraikitzeko erabakia

    Mertxe Uria Aramendi (1920) Zarautz

    Munoa inguruko etxe batean jaio zen; geroago, Santa Marina kalera joan ziren; Errepublika garaian, ordea, etxeak egiteko erraztasunak eman zituen gobernuak, eta Mertxeren aitak etxea bere tailerraren gainean eraikitzea erabaki zuen.

  • Mertxe Uria Kataluniako udaletxeetatik Zarautz aldera bisitan etorri zirenekoa

    Mertxe Uria Aramendi (1920) Zarautz

    Errepublikako garaian, Kataluniako hainbat udaletxetatik bisitan etorri ziren Zarauzko udaletxera. Zarautzen harrera ona egin zieten, baina Madrildik etorritako udatiarrak kexatu egin ziren; liskarrak egon ziren orduan. Ordutik udatiar haietako batzuk ez ziren gehiago etorri Zarautzera.

  • Mertxe Uria Alcalá Zamora Zarautzen

    Mertxe Uria Aramendi (1920) Zarautz

    Alcalá Zamora, Errepublikako presidente zela, Zarautzera etorri zen bisitan. Hari egin zioten harrerari buruz hitz egiten du.

  • Mertxe Uria Mitina debate bihurtzeko arazoak

    Mertxe Uria Aramendi (1920) Zarautz

    Errepublikak gutxi iraun zuen. Garai hartan greba ugari zegoen, mitinak izaten ziren. Behin mitin batean gizon batek hizlariaren kontra egin zuen, baina ez zioten utzi bere jarrera defendatzen.

  • Elu Gaztañaga Martinez Antzerkia gerra aurrean

    Elu Gaztañaga Martinez (1916) Ordizia

    Karlistak oso onak ei ziren antzerkia egiten eta errepublikanoak ere bai.Eurek ere egiten zuten, baina xumeagoak ziren. Errepublikanoek erdaraz egiten zuten eta eurak euskaraz. Karlistak bietara, baina erdaraz gehiago. Abestu ere egiten zuten.