1931-1936: II. Errepublika
-
Errepublika denborako Eibarko Udala
Jose Kareaga Guridi (1930) Eibar
Sozialistak irabazi zituzten 31ko udal-hauteskundeak eta errepublikazaleak geratu ziren bigarren. EAJk bakarra atera zuen. Sozialistek alkatetza eskaini zieten baina ez zuten onartu. Alejandro Telleria "Alkate Txikixa" jarri zen.
-
Aitak ipini zuen errepublikako lehen bandera
Jose Kareaga Guridi (1930) Eibar
Aitak jarri zuen estatu guztiko lehen bandera errepublikanoa. Ez zitzaion esatea gustatzen, beldurragatik. Aitak gerora kontatu zionez, epaiketa orduan epaileek jakin izan balute, fusilatu egingo ei zuten.
-
Eibarren Errepublika aldarrikatu denbora baino lehen
Jose Kareaga Guridi (1930) Eibar
Irungo bi gizon etorri ei ziren Eibarrera errepublika aldarrikatuta zegoela esanez. Bandera ipini eta gero galdezka hasi ziren han eta hemen, eta inork ez zekien ezer. Beldurra. Alfonso XIII.ak alde egin zuen eta odolik isuri gabe heldu zen errepublika.
-
34ko Iraultza
Jose Kareaga Guridi (1930) Eibar
Lau urte zituen bakarrik, baina badu "34 Iraultzaren" oroimen txikiren bat. Aita zuri-zuri etorri ei zen etxera. Zenbait sozialista, Toribio Etxebarria esaterako, ez ziren "iraultza" haren aldekoak izan.
-
Gerra aurreko pilotari profesionalak
Migel Gallastegi Ariznabarreta (1918) Eibar
Gerra aurreko pilotari profesionalak aipatzen ditu eta Migelek 15 urte zitueneko pasarteak kontatzen ditu; pilotarien ingurukoak. Maleta eramale ibili zen Migel, frontoira doan sartzeko.
-
1934. urteko urriko matxinada Eibarren
Miren Begoña Arriaga Leniz (1921) Eibar
1934. urteko urriko langileen altxamenduaz dihardu. Eibarko kaleetan gertatutako liskar, tiroketa, erailketak eta manifestazioak ondo gogoratzen ditu. Aitarekin Berrizera trenez joan zen igande batez etxeratze-aginduari kasu egin gabe; nahiz eta espetxe-zigorra izan, ez zitzaien ezer gertatu.
-
Eibarren errepublika aldarrikatu zutenekoa
Jose Antonio Laskurain Ugalde (1930) Eibar
Eibarren errepublika aldarrikatu zutenekoa kontatzen du.
-
Miren Lorea Errepublika sasoiko euskal izena
Miren Lorea Billar Altzuaran (1931) Elgeta
Miren Lorea Billar Arzuaran, 1931-12-02 jaioa. Izen horrekin bataiatu zuten, euskal izenarekin; Errepublika sasoia zen. Gerra garaian, ostera, arazoak izan zituen, eta Maria Floren jarri nahi izan zioten. "Martintxoneko" tabernakoek esanda jarri zioten izen hori.
-
Gerra aurretik, karlistak nagusi Elgetan
Ramon Zabala Arruabarrena (1929) Elgeta
Gerra aurretik karlistak ziren nagusi Elgetan. Baserritar handienak karlistak ziren. Sozialistak eta errepublikazaleak apur batzuk besterik ez. Nazionalistak gehiago. Lehengo sozialistak, baina, finak ziren, "behar den moduko euskaldunak".
-
'Unión Apostólica'ko mojek klaseak eman eta eliza zaintzen zuten
Arantzazu Arantzeta (1921) Elgeta
Unión Apostólicako lau mojarekin ibili zen eskolan. Irundarrak ziren. Klaseak eman eta elizak zaintzen zituzten. Eskolatik joaten ziren elizara edo bezperetara. Errepublika garaian, mojak bota egin zituzten. Gaur egun, ideologia ezberdinak errespetatu egiten direla dio.
-
'Centro Republicano'a Elgetan
Juan Erostarbe Olañeta (1921) Elgeta
Errepublika garaian Eibartik eraman zuten bandera Elgetara. Elgetan Centro republicano zeritzana zegoen.
-
Ezkutuko estraperloa
Angeles Arantzeta Alberdi (1917) Maria Luisa Arantzeta Alberdi (1919) Elgeta
Estraperloa ezagutu zuten; Elgetan estraperloan ibiltzen zen baten aipamena egiten dute. Errepublika garaian Elgetara bandera eraman zutenekoa.
-
Ikastolara
Iñaki Gallastegi Gorroño (1928) Elorrio
Ikastolan ibili zen gerra aurrean. Arreba zen andereñoa. 150 bat ume ziren, herriko ume gehienak. Katona euskaraz ikasten zuten. Lurrean eseri eta dotrina ikasten jarduten zuten zarata baten. 8 urte handiagoak ere baziren eskolan.
-
Gerra aurreko bilerak
Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio
Sozialistak, karlistak eta abar, bakoitza bere aldetik biltzen ziren gerra aurretxoan. Umeak izan arren, zerbait arraroa sumatzen zuten.
-
Errepublika aldarrikatu zen eguna
Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio
Era guztietako mitinak izaten ziren plazan. Behin, gogoan du, herritar bat plazako maila batera igo eta "Abajo el clero!, Viva la República!" oihu egin zuela. Errepublika aldarrikatutako eguna izan zen. Nazionalisten mitinak.
-
Errepublika sortu zen egunean jaioa Jose
Jose Aizpurua Murgoitio (1931) Elorrio
1931ko apirilaren 14an jaio zen Jose, errepublika aldarrikatu zen egun berean. Patxi lehengusuak, elkarrizketakideak, 10 urte zituen ordurako eta bera zaintzera etortzen zen. Behin mantarretik galdu ei zuen Patxik ume txikia.
-
Errepublika jaio zen eguna
Jose Aizpurua Murgoitio (1931) Patxi Esteibarlanda Aizpurua (1921) Elorrio
Eibartik bandera ekarri eta bandak jo zuen plazan Errepublika aldarrikatu zen egunean
-
Alderdi politikoen lokalak Elorrion
Jose Aizpurua Murgoitio (1931) Patxi Esteibarlanda Aizpurua (1921) Elorrio
Nazionalistek, errepublikanoek eta karlistek bazuten bakoitzak bere lokala Elorrion. Herrian oso estimatua izan ez zen alkate baten kontuak.
-
34ko "Iraultza"ko oroitzapena
Pantxi Treviño Agiriano (1926) Elorrio
34ko urriko "Iraultza" eguneko oroitzapenak: ama Eibarrera joana zen astoaz, eta aita larri, ez zelako agertzen.
-
Errepublikak irten zuenean
Isidora Ganboa Orobiourrutia (1919) Elorrio