1931-1936: II. Errepublika

  • 561 Astelenan mitin jendetsuak

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Astelena frontoian mitinak astero egoten ziren eta mila lagun inguru batzen zen.

  • 561 Errepublikarrek hauteskundeak irabazi zituzten

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Primo de Riveraren diktadura bukatu eta errepublika baino lehen, Candidori esan zion helduago batek gazteek futbolarekin besterik ez zutela pentsatzen. Eibarren ondo ikusi zen sozialistak eta errepublikanoak batera joatea. Espainia guztiko botoak gehituta, monarkikoek irabazi zuten baina jauntxoen menpekoen botoak ez zituzten ontzat hartu, behartutakoak izatearren.

  • 561 Errepublikanoak garaile

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    1931ko hauteskundeen egunean, Casa del Pueblon zegoen Candido lagunekin. Astelehena frontoian musika banda ari zen musika jotzen eta jendea errepublika goratzen hasi zen, jakinekoa baitzen Espainiako hiri nagusietan garaile izan zirela.

  • 561 Errepublikaren proklamazioa zela gertatu zen

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Astelehenean oraindik ez zegoen proklamaziorik baina eibartar gehienek uste zuten errepublika bazetorrela. Donostiatik enkargua etorri zen eta zinegotzi guztiak batu ziren udaletxean. Errepublika izendatu behar zela erabaki zuten. Donostiako gobernu militarretik mehatxuak egin zizkieten. Segundo Garcia izeneko batek ere proklamatu zuen errepublika, Ciudad Real inguruan. Kartel bat egin zuten "Plaza de la República" ipintzen zuena, Untzaga plazarako.

  • 561 Ospakizun handia Eibarren, errepublikarengatik

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Errepublika proklamatu zen egunean, arratsaldean, Bartzelonan eta Madrilen altxamenduak egon ziren eta erregeak alde egin zuen. Hala, manifestazio handia egin zuten Eibarko kaleetan. Ospakizun handia egin zuten Eibarren.

  • 561 Errepublikaren proklamazioa zergatik egin zen Eibarren

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Toyosek Donostiatik jaso zuen enkarguari buruz berba egiten du. Donostiatik Bilbora zihoan arrain saltzaile batek eman zion oharra. Toribio Etxebarriarekin hizketaldi luzeak egin zituen eta hark uste du ez zela errepublika proklamatzeko agindurik etorri; interpretazioa izan zela uste zuen. Apaiz batek uste zuen pare bat eibartarren ideia izan zela, baina Candidok esan zion eibartarrek uste zutela ordurako errepublikan zeudela.

  • 561 Abertzale errepublikazaleak Eibarren

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Donostiako hitzarmenetik kanpo geratu izana akatsa izan zen EAJrentzat, Jose Antonio Agirrek aitortu zuenez. Abertzaleek ikurrina ipini nahi izan zuten Eibarko udaletxean baina sozialistek ez zieten onartu. Abertzale gehienak errepublikazaleak ziren Eibarren.

  • 561 Estatutuari baietz

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Estatutuari baietza emateko botoa eman zuen Candidok, nahiz eta komunistak alde ez agertu. Errepublika elizaren kontrako bidean zihoanez, Nafarroako abertzaleek erlijio kristaua babestu nahi zuten.

  • 561 Kartzelako bizimodua

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Iruñeako kartzelako bizimoduaren berri ematen du. Otordua zelakoa zen kontatzen du. Arropak etxera bidaltzen zituzten garbitzeko eta jatekoa ere ekartzen zieten. Hamabi-hamalau lagun ziren zeldan eta jasotako janaria elkarbanatu egiten zuten.

  • 561 Kartzelako bizimodua eta zigorrak

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Kartzelan hiru aldiz egon zen Candido: Primo de Riveraren garaian, Errepublika garaian eta frankismoan. Kartzelako zaindariek ondo hartzen zituzten baina akatsen bat eginez gero, zigortu egiten zituzten. Kantatzea debekatuta zegoen eta abesteagatik zigorra jaso zuen. Ofizial batek adarra jo zionekoa kontatzen du.

  • 561 Kartzelako zigorrak eta Toribioren kontakizuna

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Greba eginez gero, jo egingo zituztela uste zuen. Berak ez zuen zaindariekin bizipen txarrik izan baina badaki beste batzuei gertatu zaiela. Ariztimuñorena kontatzen du. Lehenengo joandakoan, bakartuta egoten ziren. Toribiok kontatu zuen zigor-zeldako bizipenen berri baina Candidok dio ez zituztela zeldan zigortzen. Toribiok zelda batean bakarrik egotea eskatu zuen eta onartu egin zioten.

  • 561 Presoen aldeko batzordea

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Barrios izeneko eibartar batek kartzelara enkarguak eramaten zizkien. Hari buruzko zehaztasunak kontatzen ditu. 1934ko presoen alde batzordea sortu zen eta hango kide zen Barrios. 1934koa oso gogorra izan zen Eibarko herriarentzat.

  • 561 Hauteskundeak irabazi eta libre

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    1936ko hauteskundeak irabazi eta Eibarko preso asko egunean bertan askatu zituzten. Ezustean hartu zuten erabakia. Informazio asko izaten zuten kartzelan.

  • Jose Mari Kruzeta 1934ko urriko iraultza

    Jose Mari Cruceta Alberdi (1930) Eibar

    Urriko iraultza hasi zenean bost bat urte zituen Jose Marik. Aitak leihoetan koltxoiak jarri zituen. Tiroteo hotsa entzun eta eskilaran jendea tiroka ari zela konturatu zen aita, eta kanpora bidali zituen.Autobusetan etortzen zen 'Guardia de asalto'. Bertatik lurrera salto egiten zuten.

  • 561 Candido Muñoz botikaria

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Apaiz botikariaren etxera joaten zen eta zurrumurru asko zabaltzen ziren Candido Muñozen etxetik. Hala, faxista fama hartu zuen eta harrika egiten zioten bere botikari. Botika non zegoen zehazten du.

  • 561 Constantino Andres guardia zibila

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Constantino Andres guardia zibila zen, Madrilgo gobernuaren aholkularia arma kontuetarako. Zelakoa zen kontatzen du.

  • 561 Kartzelako entrenamendu politikoak

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Kartzelan zegoela, entrenamendu politikoa egiten aritu zen presoekin. Garbi ikusten zuten abertzaleak izango zirela sozialisten aurkari politikoak.

  • 561 1934ko iraultzako baloraziorik ez

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    1934ko iraultzan gertatutako koordinazio ezari buruz berba egiten du. Dolores Ibarruriri buruzko liburuan 1934ko iraultzaren balorazio bat egin zela aipatzen du baina gehiago ez.

  • 561 Ihes egitea amets

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Kartzelan ihes egiten zuela amesten zuen. Santanderren atxilotu zutenean, ihes egin nahi izan zuen baina ez zuen lortu; egurtu eta iraindu egin zuten.

  • 561 Preso egon ostean, lanera

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    1934ko iraultzatik bueltan, lana berreskuratu zuen. Bazeukan, hala ere, alternatiba pentsatuta. Lana berreskuratu ez zuen bakarra du gogoan, alemaniarren gidaria zena, Ibañez. Matxarian biltegi handia zeukaten.