1931-1936: II. Errepublika

  • Victor Lekunberri "Otxabiña" II. Errepublikaren aldarrikapena Eibarren

    Victor Lecumberri Arana (1913) Eibar

    Errepublika. Eibarren monarkiko eta abertzale gutxi zegoen. Hauteskunde egunean jendea pozik zegoen, kalean eta baita "Casa del Pueblo"an ere. Apirilak 14an, jendea larri egon zen hasieran, baina gero Untzaga plaza guztia bete zen. Ondoren manifestazio handia egin zen.

  • Victor Lekunberri "Otxabiña" II. Errepublikaren aldarrikapenaren ondorengo ospakizunak

    Victor Lecumberri Arana (1913) Eibar

    II. Errepublika aldarrikatu ondoren egin ziren ospakizunak. Pare bat egunean ez zen jendea lanera joan.

  • 561 1931ko hauteskunde eguna

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Ez zuen parte zuzenik hartu hauteskundeetan (politikoki), baina zuzenean bizi izan zuen guztia. Bozkatzeko papeletak banatu, distrito batetik bestera emaitzak ikusi; etab.

  • 561 1931ko hauteskunde gaua

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Hauteskunde gaua. Errepublikaren aldeko botoak ikusi zituztenean, leku guztietan ordurako aldarrikatuta egongo zela pentsatu zuten. Astelena frontoira joan, hauteskundeen emaitzen berri eman eta "La Romeral" musika bandari errepublikako abestiak jotzeko eskatu zioten: Marsellesa, Internazionala, etab. Jende guztia saltoka eta txaloka.

  • 561 Errepublikaren etorrera gazteen ikuspegitik

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Eurak errepublika etorri behar zela sinistuta zeuden. Astelehenean ezer ez zela gertatu ikusi zutenean, harritu egin ziren. "Maquiavelismoa"ren teoria (eibartarren jarrerak, gerora Espainia osoan gertatuko zena bultzatu zuen eta beharbada hori aurretik pentsatua zegoela). Eibarko gazte gehienek Errepublikaren aldarrikapena etorriko zela barru-barrutik pentsatzen zuten. Ez zekiten Toribiok, Erkiagak zer pentsatzen zuten.

  • 561 Errepublikaren aldarrikapenaren aurrekariak

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Eibarren beste inon baino lehenago zergatik aldarrikatu zen Errepublika. Errekadistaren mezua. Toyosek gaizki aditu omen zuen, eta udaletxera joan zen. Zinegotzi guztiak abisatu zituzten eta Alejandro Telleria II Errepublika garaiko lehenengo alkate izendatu zuten. Timoteo Zubiate ere bertan agertu zen. Gipuzkoako Gobernadore Militarraren mehatxua.

  • 561 II. Errepublikaren aldarrikapenaren inguruko erabakia; batzarra udalean

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    II. Errepublika aldarrikatu zeneko kontuak. Udaletxean bildu zirenak zinegotzi aukeratu berriak izan ziren. Alejandro Telleria izendatu zuten orduan alkate. Timoteo Zubiate ere joan zen, aurreko alkatea. Telefono deiak egin zituzten alde guztietara eta inon ez zegoen aldarrikapenik eginda. Beldurra sartu zitzaien. Toribio Etxebarriak kanpora ihes egin beharko zutela esaten zuen. Abertzaleak ikurrina ipintzeko asmoarekin joan omen ziren udaletxera, baina ez zitzaien hori egiten utzi. "Pacto de San Sebastián".

  • 561 1931ko apirilaren 14a; urduritasuna nagusi goizaldean

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Candidok zer egin zuen 1931ko hauteskundeen ondorengo orduetan; "harutz-da-honutz, Untzagan bueltaka, nerbioso" ibili zen. Gobernadorearen mehatxuen beldur. Jendea ere larri.

  • 561 II. Errepublikaren aldarrikapena 1931ko apirilaren 14an

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    Bandera errepublikanoa goizean ipini zen, baina proklamazio ofiziala eta plazari izena aldatzea arratsaldean izan zen (16:00-17:00 inguruan). Goizean goizetik egon ziren bandera errepublikanoa eta Eibarkoa udaletxeko balkoian zintzilik, baina inongo aldarrikapenik gabe.

  • 561 II. Errepublikaren aldarrikapena; jendea pozez zoratzen

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    II. Errepublika aldarrikatu zenean, jendea pozez zoratzen. "Orduan danok txaloka; zoratuta geuazen, gure pozak ez zekan akaberarik". Eta horren ostean, manifestazioa egon zen, sekulakoa. Manifestazioaren ibilbidea, Eibar guztitik. Ez zen egun guztian ezer gertatu. Guardia Zibilen kuartel parean gelditu ziren momentu batean eta haiek ere bandera errepublikanoa ipini zuten. Gauean jendeak afariak egin zituen; dantzaldia egon zen Untzagan; etab.

  • 561 II. Errepublikaren osteko lehenengo lan eguna

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    II. Errepublika aldarrikatu eta hurrengo egunean, apirilaren 15ean, denak joan ziren lanera, baina pozik.

  • 561 Gerra zibilaren hasiera; milizianoen kemena

    Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar

    II Errepublikaren amaiera Gerra Zibilarekin batera etorri zen. Hasieran animo handiarekin irten ziren gerrara. Herri askotako jendea batu zen Untzagan frontera irten aurretik. "Gero izan ziran negarrak...".

  • Luciana Larreategi Arizaga Errepublikako kanta

    Luciana Larreategui Arizaga (1912) Eibar

    “Alegre primavera del año 31...” Errepublikako kanta. Kalean abesten zuten, manifestazioak zeudenean.

  • Luciana Larreategi Arizaga Errepublikaren aldarrikapenean lehenengotakoa

    Luciana Larreategui Arizaga (1912) Eibar

    Errepublika aldarrikatu zenean, berak egindako banderatxo txiki bat erabili zuen paparrean. Diskurtsoak balkoitik eta jendea behean, entzuten. Bera ere hantxe. Goizeko zortzietarako bandera ipinita zeukan, eta artean Errepublika aldarrikatu barik zegoen.

  • Gonzalo Sarasua II. Errepublikaren aldarrikapena Eibarren

    Gonzalo Sarasua Gorrochategui (1913) Jose Sarasua Gorrochategui (1923) Eibar

    II. Errepublikaren aldarrikapenaren egunean Untzaga plazan zegoen Gonzalo. Apirilak 12ko hauteskundeetako giroa eta aldarrikapenaren eguneko gertakariak ditu hizpide.

  • Gonzalo Sarasua Zubiatek Telleriari alkatetza

    Gonzalo Sarasua Gorrochategui (1913) Jose Sarasua Gorrochategui (1923) Eibar

    Timoteo Zubiate zen Eibarko alkate II. Errepublikaren aldarrikapenaren unean; Alejandro Telleriak hartu zion erreleboa Errepublika garaian. Telleriarekin batera Errepublikaren alde jardun zuten hainbat pertsonen izenak aipatzen dituzte.

  • Gonzalo Sarasua Errepublika osteko bizimodua

    Gonzalo Sarasua Gorrochategui (1913) Jose Sarasua Gorrochategui (1923) Eibar

    Errepublikaren aldarrikapenak langileek eskatzen zituzten hainbat aldaketa gauzatzea ekarri zuen. Eguneroko bizimoduan ez zuten aldaketa handiegirik sumatu. Queipo de Llanok Eibar "muy ejemplar ciudad" deklaratu zuenekoa.

  • Katalin Atxurra eta Teresa Erkiaga Santa Katalinako bidea Errepublikan egin zuten

    Katalin Atxurra Alegria (1926) Teresa Erkiaga Korta (1927) Lekeitio

    Santa Katalinako bidea Errepublika garaian egin ei zuten. Teresak etxekoei entzun zien esaten Errepublikak jarraitu izan balu denentzako lana egongo zela

  • Pakita Artola Egiburu Karlisten mitinean izandako istiluak

    Pakita Artola Egiburu (1923) Alegia

    Gerra aurretik Alegian batzokia zegoen. Pakitaren aita han ibiltzen zen, mitinetan parte hartzen. Errepublika garaia zen eta karlista asko zeuden eta giroa arriskutsua zen. Inguruko herrietako mitinetara isilpean joaten ziren. Karlistek txapela zuria eramaten zuten garai hartan. Behin mitina antolatu zuten Alegian, pilota plazan. Errepublikanoekin borrokan ibili ziren egun hartan. Batzuk atxilotuta eraman zituzten.

  • Pakita Artola Egiburu Abertzaleen mitina Alegiako plazan

    Pakita Artola Egiburu (1923) Alegia

    Karlisten mitina izan eta aste bete beranduago nazionalistek mitina ospatu zuten Alegian. Irujo, Monzon eta Joxe Antonio Agirrek parte hartu zuten. Pakita eta bere laguna aurre aurrean egon ziren mitin hartan. Mitinaren ondoren batzokira joan ziren zerbait jatera.