1931-1936: II. Errepublika
-
Errepublikaren etorrera eskolan
Luzia Ganboa Eizagirre () Durango
-
Felipe Urtiaga: Berrizko alkate
Maria Ines Etxebarria Urtiaga () Berriz
-
1934ko urriko greba eta hil zuten mutila
Jose Luis Ereñaga Onaindia (1923) Durango
-
Errepublika eta Prieto Durangon
Jose Luis Ereñaga Onaindia (1923) Durango
-
1934ko urriko greba
Bego Ereñaga Onaindia (1927) Durango
-
Errepublika garaia: Centro Republicanoa, Batzokia, Karlistena…
Bego Ereñaga Onaindia (1927) Durango
-
1936ko hauteskundeetan birritan bozkatu gura izan zuen emakumea
Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio
-
Errepublika aldarrikatu zen eguna: "¡Abajo el clero!"
Maria Igarza Zubiate (1924) Elorrio
-
Errepublikak irten zuenean
Isidora Ganboa Orobiourrutia (1919) Elorrio
-
Errepublika garaian eskolan erderaz
None Bernastarrak () Atxondo
-
Aitak ilusio handia Errepublika aldarrikatu zenean
Patxi Azkarate Maturana () Bego Elejabarrieta Gonzalez () Bilbo
-
Errepublika etorri zeneko oroitzapena
Joxepa Zumalde Zumalde (1919) Oñati
Oñatira Errepublika etorri zeneko eguna gogoan du Joxefak. Eskolan errezatu edo ez errezatu gatazka egon zen.
-
Nazionalistak nagusi hauteskundeetan; Errepublika
Begoña Zubizarreta Mujika (1922) Bergara
Garai batean hiru alderdi egoten ziren hauteskundeetan: karlistak, errepublikanoak eta nazionalistak. Bergaran beti nazionalistek irabazten zutela dio Begoñak. Errepublika aldarrikatu zenean ez ei zuen ezer berezirik sumatu herrian. Inguruko beste herri batzuetan mugimendu gehiago egon zen.
-
Errepublikaren aldarrikapena Osintxuko "Centro Republicano"an
Lucio Urzelai Gantxegi (1922) Bergara
"Centro Republicano"-a egon zen Osintxun, "Baskeneko" tabernan. Errepublika aldarrikatu zenean, leihotik bandera atera eta errepublikaren aldeko oihuak bota zituzten.
-
Primo de Rivera eta Errepublika
Bernarda Mercader Elurburu (1916) Donostia
Herreran denak erdaraz hitz egiten zuten, euskaldunak izan arren. Maisu-maistrek erdaraz egiten zuten, baina beraiek ere bazekiten. Primo de Rivera. Errepublika aldarrikatu zutenekoa. Euskaldun gehienek abertzaleei ematen zieten botoa.
-
Abertzaleen eta karlisten egoitzak
Luziano Artetxe Amuriza (1923) Artea
Abertzaleek batzokia zuten moduan, karlistek bazuten beraien egoitza. Pelaioak ilaran jarrita zela irtetzen ziren gogoan dauka. Errepublikarrak hiru-lau lagun izaten ziren herrian. Batzokia non egon zen kontatzen du.
-
Aitajauna eta Karlistadetako kontuak
Donato Ibarguren Unanue (1920) Bergara
Anaiak Afrikan egin zuen soldadutza. Orduan sasoian (1934 inguruan) giro politikoa bizi-bizi zegoen. Bizkaitarrak; bizkaitarrismoa. Aitajaunak gerrateei buruz zituen pentsamenduak. Aitajaunaren inguruko ipuinak. Liberalek beraiekin joatea nahi eta ihes egin zuen. 3 urte beranduago, karlistek harrapatu zuten. Donatoren burutapenak gerrateen eta batez ere 1936ko Gerra Zibilaren inguruan.
-
Errepublika garaian, jendea kezkan
Antonio Mardaras Arrieta (1922) Maruri-Jatabe
Gerra etorri arte jendea errebelde ikusten zen. Manifestazioak eta mugimendua zeuden. Bera umea zen eta ez zekien zein zen arrazoia, baina jendea kezkan ibiltzen zela bazekiten. Jataben hogei-hogeita hamar errepublikano egon ziren. Osaba alkate izan zen; aita EAJko bazkidea. Guardia egin beharra izaten zuen aitak.
-
1912an karlisten kontzentrazioa Astelenan; liskarrak
Candido Eguren Zabarte (1906) Eibar
Alderdi politikoekin lehenengo kontaktua noiz izan zuen. 1912an karlistek politika berri bat martxan jarri nahi zutela-eta, euren ideiak aurkezteko kontzentrazio handi bat egin zuten Astelenan. Egun horretan borrokak egon ziren herrian. Barrenkalean gizon bat (Oregi) tiroz hil zuten. Guardia Zibilak Astelena kanpoan zain egon ziren eta, karlisten mitina amaitutakoan, Ermurantz bidali zituzten bertaratutakoak, han trena hartzeko. Oregiren hiletako oroitzapenak: Chopin-en martxa eta Isaac Irusta triangelua jotzen. Ordutik aurrera isiltasuna herrian.
-
Errepublikarrek gurutzeak kendu
Luisa Josefa Bordazar () Alegia
Errepublika garaian eskolatik sinbologia erlijiosoa kendu zuten. Elizak katekistak formatu eta eskolatik zuzenena joan behar izaten zuten doktrina ikastera. Hamalau urteak arte joan zen eskolara. Amari askotan laguntzen zion anai-arrebak zaintzen.