Politika eta Franco

  • 447 Francoren garaiko politika Bergaran

    Antonio Irazola Altuna (1924) Bergara

    1966 inguruan sartu zen Antonio politikan. Hauteskundeak egin ziren Bergaran eta orduko gorabeherak azaltzen ditu. Lehenengo 6 urteetan bizi izandako egoera politikoa.

  • 447 Diktadura garaiko giro politikoa Bergaran

    Antonio Irazola Altuna (1924) Bergara

    Frankismo garaiko giro politikoa Bergaran. Udalean zeuden ordezkariak, frankismoaren aldekoak edo kontrakoak ziren; ez zegoen partidu politikorik. "Terzioak" (kulturala, familiarra eta sindikala).

  • Begoña Errasti Aita libre, baina etxean ezkutatuta

    Begoña Errasti Agirre () Azpeitia

    Begoñaren aita nazionalisten bandoan ibili zen gerran. Gerra bukatu, eta denboratxo bat preso egin zuen. Libre utzi zutenean, ordea, baldintza batzuk jarri zizkioten: hiru urtean ezin zuen etxetik irten, eta ezkutuan egon behar zuen; karlistentzat egin zezakeen lana soilik.

  • Luis Mari Iriondo "Viva Franco, Viva Mola, Arriba España!"

    Luis Mari Iriondo Garate (1931) Elgoibar

    Irakasletza ikasten ari den bilobak galdeketa egin zion txikitako eskolaz. Satur maistrarekin hasi zen aurre eskolan. Eskola publikoetan Roarekin gero. "Viva Franco, Viva Mola, Arriba España!" esan behar zuten eskua jasota eskolan sartzean. Maisuak etxetik janaria edo zerbait ekartzeko agindu zien. Aita haserretu egin zen, baina ematen zion maisuarentzako tabakoa.

  • Migel Ansa "Gora Euskadi, Jaungoikoa eta lege zaharra"

    Migel Ansa Goenaga (1937) Andoain

    Gerraosteko giroaz hitz egiten du. Igandetan, La Salleko apaizekin mezara joaten ziren. Etxera bueltan, errepidean idatzita ikusi zuen: "Gora Euskadi, Jaungoikoa eta lege zaharra". Arrebak gerrari buruz esaten zituenak.

  • Migel Ansa Buruntzako gurutze puntan ikurrina

    Migel Ansa Goenaga (1937) Andoain

    15 urte inguru zituela, San Roke egun batez Urnietako bi lehengusurekin Buruntzara joan zeneko pasadizoa. Buruntzako gurutzearen puntan ikurrina zegoen jarrita. Ikurrina debekatuta zegoen orduan. Guardia zibilek agindua eman zuten ikurrina kentzeko.

  • Migel Ansa Ikurrina eta propaganda politikoa

    Migel Ansa Goenaga (1937) Andoain

    Frankismo garaia du hizpide. Ikurrina eta propaganda politikoa ezkutuan gorde beharra. EGI eta ETAren propagandak.

  • Migel Ansa Kantu frankistak, eskolan

    Migel Ansa Goenaga (1937) Andoain

    Mojen eskolan, 'Cara al Sol' eta 'Viva España' kantatzen zuten.

  • Migel Ansa Agur faszista egiteari utzi

    Migel Ansa Goenaga (1937) Andoain

    La Salle eskolan, eskolako zuzendaria gelan sartzen zenean eskuineko besoa altxatu (agur faszista) eta "Ave Maria Purísima" esan behar izaten zuten. Zuzendari berriak, ordea, agindua eman zuen besoa gehiago ez altxatzeko.

  • Migel Ansa Euzkadi irratia

    Migel Ansa Goenaga (1937) Andoain

    Iluntzetan, anaia zaharrenaren etxera joaten zen Euzkadi irratia entzutera. Venezuelatik emititzen zuten irratia.

  • Migel Ansa 1966an Urbian bizitakoa

    Migel Ansa Goenaga (1937) Andoain

    Diktadura garaiko kontuak. Mixel Labegerieren kantak hasi ziren modan jartzen. Urriko aurreneko igandean mendizaleen eguna ospatzen zen Urbian. Euskal giroko festa. Euskal kantak abestu zituzten. Hernaniko gudari batek altxatu zuen ikurrina. Jendeak ikurrinak atera zituen.

  • Migel Ansa Euskara elizan

    Migel Ansa Goenaga (1937) Andoain

    Diktadura garaian, euskaraz egitea debekatuta zegoen. Elizan ere latina zen nagusi: Aita Gurea, arrosarioa eta sermoi batzuk izaten ziren euskaraz.

  • 270 Haurtzaroa gerraostean

    Bixente Pagoaga Gallastegi (1946) Arrasate

    Umea zela erdarazko kanta asko ikasten zituzten.

  • Xabier Oiarbide Oliden Maisua errepublikarra

    Xabier Oiarbide Oliden (1937) Pasaia

    Frankoren garaian dena erderaz eskolan. Ez da "Cara al sol" abesteaz gogoratzen. Maisua errepublikarra zen.

  • Xabier Garikano Solabarrieta Izaskungo ermitan, tertzioen banderak falta...

    Xabier Garikano Solabarrieta (1931) Tolosa

    Izaskungo ermitan, gerra irabazi zuten tertzioen banderak egoten ziren zintzilik. Egun batean, bandera horiek kendu egin zituzten. Tolosako 40 lagun inguruk abisua jaso zuten guardia zibiletara joateko; Xabier tartean zen. Galdeketari buruz hitz egiten du.

  • Xabier Garikano Solabarrieta Txapel gorria eta euskal izenen debekua

    Xabier Garikano Solabarrieta (1931) Tolosa

    1936tik 1942ra bitartean, txapel gorria jantzita ibili behar izaten zuten umeek. Futbol partida ikusten ari zireneko pasadizo bat kontatzen du: haizeak txapela eraman zion. Euskal izenak debekatu zirela kontatzen du.

  • Salustiana Irazusta Aitak ezkutatutako iheslariak

    Salustiana Irazusta Iraola (1939) Hernani

    Aitak poliziarengandik ihesi joandako hiru lagun ezkutatu zituen. Haiei zauriak sendatzera joaten zen aita eta amak otorduak prestatzen zizkien, aitak eramateko. Axala izeneko bat zen tarteko.

  • 1403 Isilkako lanak

    Jabier Amunarriz Andonegi (1924) Donostia

    Isilkako lanean ibili zeneko kontuak. Erresistentzian ibili zen. Donostiako irratian mezuak zabaltzen zituzten, propaganda egiten zuten... EGIkoa zen. Atxilotu egin zuten. Burua nor zen ez zuten normalean jakiten. Frantziako Tourrean propaganda egin zuten: ikurrinak jarri, paperak zabaldu...

  • 1511 Tabernan, Francoren argazkia eta partea

    Jokin Muxika Lasa (1932) Donostia

    Tabernan Francoren argazkia jarri behar izaten zuten. La Ser irratian ematen zuten partea, eta zutik jarri behar zen. Derrigortu zuten tabernetan irratia izatea. Anaiak 600 pezetan erosi zuen irratia.

  • Jexux Mari Errekondo Irratia: isilpeko irrati-kateak

    Jexuxmari Errekondo Aizpurua (1929) Usurbil

    Irratia beti izan zuten etxean. Nolakoa zen. Pirenaica eta BBC entzuten zituzten, isilpekoak. Dolores Ibarruri. Onaindiak ere hitz egiten zuen, Doctor Olazu ezizenarekin. Ingelesa.