Politika eta Franco
-
Berriak Eibartik Donostiara nola bidaltzen ziren / Cómo enviaban las noticias de Eibar a Donostia
Mateo Guilabert Lopetegui (1929) Eibar
Frankismo garaian, prentsa erregimenaren kontrolpean zegoen. Mateok El Diario Vascon laguntzaile-lanak egiten zituen. Egunero bere idatzia autobusez bidaltzen zuen Donostiara, hurrengo egunean argitaratzeko.
-
Etxean ez zen politikaz hitz egiten / En casa no se hablaba de política
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Etxean ez zen politikaz hitz egiten. Burgosko herrian gerrak ez zuen jo, ez zelako erresistentziarik egon. Beldurra zegoen politikaz hitz egiteko. Gurasoei ez zitzaien gustatu Begoña politikan eta mugimendu ezberdinetan sartzea.
-
Kultuko zineforuma, mugimendu sozial eta politiko askoren gunea / Cinefórum de la Kultu, centro de numerosos movimientos sociales y políticos
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Eibarren eta orokorrean, frankismoaren azken urteetan gauza asko aldatzen ari ziren. Jendea oso nekatuta zegoen, errepresio asko zegoelako eta erreza zen mugimendu sozial eta politikoetan sartzea. Iñaki Sarasketa eibartarraren heriotza zigorra. Kultu-ko zineforuma, mugimendu sozial eta politiko askoren gunea izan zen. Bertan denataz hitz egiten zen.
-
Roberto Perez Jauregiren hilketa / Asesinato de Roberto Pérez Jauregi
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
PCI-n sartu zen. Maoismoa. Burgosko prozesua eta Roberto Perez Jauregiren hilketa.
-
Roberto Perez Jauregiren hilketaren ondorioak / Consecuencias del asesinato de Roberto Pérez Jauregi
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Roberto Perez Jauregiren hilketak asko kolpatu zuen Begoña. Nazioartean oso entzuna izan zen eta erregimenaren aurkako jarrerak areagotu egin ziren. Salbuespen-egoera. Panfletoak banatzen zegoela atxilotu zuten Begoña.
-
Roberto Perez Jauregiren hilketaren ondoren, beldurra / Miedo tras el asesinato de Roberto Pérez Jauregi
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Roberto Perez Jauregiren heriotzean inoiz ez zen onartu indarkeria poliziala egon zenik. Beldurra zeukaten.
-
Roberto Perez Jauregiren hileta zibila / Funeral civil de Roberto Pérez Jauregi
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Roberto Perez Jauregiren familiak hileta zibila antolatu nahi zuen. Orduko alkateak, eguneroko batean jaso zuen egun haietan egin behar izan zituen bilera, dei eta hitzordu guztiak. Dokumentuaz hitz egiten du Begoñak. Hileta zibila izan zen eta Benigno Baskaran izan zen "apaiz-laikoa". Jendetza bildu zen hiletan eta isiltasun osoa zegoen.
-
Roberto Perez Jauregiren heriotzaren kausa izkutuan mantendua / Ocultación de la causa de la muerte de Roberto Pérez Jauregi
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
2010ean aitortu zen Roberto Perez Jauregiren hilketa indarkeria polizialaren ondorio eta erregimen frankistaren ardura izan zela. Familiak urte guzti horietan ez du inolako laguntza ofizialik izan, baina bai jendearena.
-
Segurtasun-kodeak propaganda banatzean / Los códigos de seguridad que seguían cuando repartían propaganda
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Kuadrillak askotan laguntzen zion propaganda banatzen. Halako batean, guardia zibilak harrapatu egin zituen Begoña eta beste bi lagun. Harrapatzen bazituzten, bazekiten zer esan eta zer nolako alibia izan.
-
Propaganda banatzeagatik atxilotua / Detenida por repartir propaganda
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Begoña atxilotu eta guardia zibila bere gurasoen etxera joan zen, miaketa egitera. Gurasoek ez zekiten atxilotua izan zela. Etxetik zer eraman zuten kontatzen du. Martutenen egon zen hilabete eta erdiz.
-
Asanblada klandestinoak mendian / Asambleas clandestinas en el monte
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Asanbladak mendiak egiten zituzten ia igandero. Lau oihu botatzeko ere balio zuen. PCE-koak "españolista"-tzat hartzen zituzten. Pertsona batzuk ez zeuden antolatuta baina besteei laguntzen ibiltzen ziren. Alderdi guztiak ziren klandestinoak.
-
Klandestinitatean zeuden alderdien barne-egiturak / La estructura interna de los partidos clandestinos
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Klandestinitatean zeuden alderdien barne-egituretaz hitz egiten du. PCI-ko egitura zurrunagoa eta itxiagoak zen, maoista. PCE-n ordea, antolaketa askoz ere handiagoa zen eta lider asko zeuden.
-
Propaganda klandestinorako kopiagailua / La copiadora clandestina para hacer propaganda
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
PCE-ko kide zenean, Ermuan erabiltzen zuten kopiagailuari buruz hitz egiten du. Kopiagailua, etxe bateko pareta bikoitz baten atzean zegoen gordeta. Kopiagailua nola erabili kontatzen du. Mundo Obrero aldizkariaren kopiak egiten zituzten. Makinaren arduradunak ezin zuen atentzioa deitu.
-
"Gerrako izena" Lola zuen / Lola, su nombre de guerra
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Propaganda klandestinorako kopiagailuarekin egiten zituzten panfletoak nola eta non banatzen zituzten. Sare antolatua zeukaten. Batzuetan lehenagotik ezagutzen ez zuen kide batekin geratu behar zen informazioa pasatzeko eta ez zuen bere benetazko izena erabiltzen.
-
Francoren heriotzaren inguruko sentipenak / Sentimientos en torno a la muerte de Franco
Begoña Vesga Allende (1951) Eibar
Franco ohean hiltzea frustrazio handia izan zen. Pozik zeuden Franco hil zelako baina beraien borrokaren ondorioz frankismoarekin bukatu ez zutenaren frustrazioa zuten.
-
Umetan, frankismoa normaltasunez
Elena Piedra Elkoro-Iturbe (1940) Eibar
Elenaren ama frankista zen eta etxean ez du frankismoa modu txarrean bizi izan. Gerora konturatu zen egoeraz.
-
Burgosko prozesua nola bizi izan zen Eibarren
Jorge Perez Jauregi (1955) Eibar
Eibarren Burgosko prozesua nola bizi izan zen. Hiru eibartar zeuden prozesuan: Mario Onaindia, Enrique Gesalaga eta Jon Etxabe. Bi manifestaldi handi egon ziren.
-
Roberto Perez Jauregiren kontrako indarkeria poliziala
Jorge Perez Jauregi (1955) Eibar
Burgosko prozesuaren aurkako bi manifestaldi egin ziren Eibarren. Lehenengoan Jorge ez zen egon baina 2.enean bai. Manuel Gil tiroz zauritu zuten eta Jorgeren anaia, Roberto hil zuten. Manifestaldiaren bere gogoetak eta eta anaia zauritu zutela nola jakin zuen kontatzen du.
-
Roberto Perez Jauregi: lau egun ospitalean hil zen arte
Jorge Perez Jauregi (1955) Eibar
Roberto P. Jauregi zauritu zutenean, Elgoibarren zegoen klinika batera eraman zuten eta handik Donostiara. Giltzurrun-transplante bat behar zuen baina berandu heldu zen. Tiroa oso gertutik jo zioten eta hori gero Robertok zeraman erropan ikusi zuten. Anaia agurtzeko aukera izan zuen.
-
Roberto Perez Jauregiren hileta zibila
Jorge Perez Jauregi (1955) Eibar
Roberto P. Jauregi hil zenean, gurasoek gorpua Eibarrera ekarri nahi zuten eta hilketa zibila egin. Arazoak izan zituzten honekin baina azkenean lortu zen. Hileta eguna nolakoa izan zen kontatzen du. Hileta zibilak. Benigno Baskaran.