Ekonomia gerraostean

  • Mari Pilar Manterola "Gorrien" aldekoak izateagatik, markatuta

    Mari Pilar Manterola Salegi (1949) Zumaia

    Kalean bazekien zeinekin ahal zuen euskaraz egin eta zeinekin ez. "Gorrien" aldekoak izateagatik markatuta zeuden herrian. Errazionamenduan ez zieten ematen ezer. 'Sección femenina' arduratzen zen errazionamenduaz. Jatun txarra izan zen txikitan.

  • Joxe Mari Agirregomezkorta Eskola garaiko kontuak; errazionamendua

    Joxe Mari Agirregomezkorta Zelaiaran (1936) Pasaia

    Biteri eskolan ibili zen. Neskak eta mutilak aparte. Zer ikasten zuten. "Cara al sol" kantatu behar izaten zuten. Errazionamenduarekin ere gogoratzen da. Ogi beltza eta olio gutxi.

  • Joxe Mari Agirregomezkorta Baratza, babarruna, esnea...

    Joxe Mari Agirregomezkorta Zelaiaran (1936) Pasaia

    Aitak baratza izan zuen gerra aurretik. Joxepa arreba zaharrenaren anekdota kontatzen du: haziak erosten zituen, ereiteko izan beharrean jateko. Babarruna. Esnea Bordaunditik ekartzen zuten, marmita txiki batekin. Igandetan garbantzua.

  • Eibarko familien zilarrezko aparatuak garbitzen zituzten

    Gloria Ansuategi Aldekoa (1918) Berriz

    Ama Eibarrera joaten zen baserriko produktuak saltzera. Gerran hondatutako zilarra etxera eramaten zuen, bertan garbitu eta jabeei bueltatzeko.

  • Joxe Bikuña Agirre Gerraostean kontrabandoa eta estraperloa Ataunen

    Joxe Bikuña Agirre (1935) Ataun

    Gerraosteko gosea zela eta, Ataunen kontrabandoa eta estraperloa egon zen. Garia, ogia, olioa eta bestelakoak lortzera joaten ziren Nafarroara bizikletaz. Guardia zibilaren kontrolak.

  • Higinio Etxabe Gosea; tripa-truke lanak

    Higinio Etxabe Getaria (1933) Eskoriatza

    Gerraostean, Tripa-truke bidez lanera joaten zen jendea. Kalean gose handia pasatzen zuen jendeak. Baserrian beti babarruna jaten zen.

  • Joxe Migel Elduaien Gerra osteko errazionamendua eta estraperloa

    Joxe Migel Elduaien Emazabel (1934) Hondarribia

    Gerra ondorengo miseria. Errazionamendua. Lenteja txarra, harriz josia. Ogia eta taloak. Hendaiara joaten zen ogi zuri bila, batelarekin. Ezkutuan azukrea ekarri, eta saldu egiten zuten. Sakarina. Kontrabandoarekin dirua egiten zuten batzuek. Portuges asko itotzen ziren, bestaldera igerian joan nahian.

  • Andoni Etxarri Hegoaldekoek harrapatutako arraina Hendaian saltzen

    Andoni Etxarri (1943) Hendaia

    Hendaiako arrantzaleak itsasora irteten ziren, itsasoan Hegoaldeko arrantzaleei arraina erosi eta barkua kargatutakoan Hendaian saltzen zuten. Andoniren aitak kaierak izaten zituen kontu haiek eramateko; behin polizia etxea miatzera etorri zen eta Andonik kaier hura hartu eta ezkutatu egin zuen eskolako kaierekin batera.

  • Andoni Etxarri Aita kontrabandoan eta kontrabandoaren arriskuak

    Andoni Etxarri (1943) Hendaia

    Aita hainbat gauzarekin aritzen zen kontrabandoan eta oso arriskutsua izaten zen batzuetan. Mugan kontrabandoak zer norabide izaten zituen azaltzen du. Behin ibaian igerian zebilen emakume bati guardia zibilek tiro egin zioten ihesi zebilelakoan.

  • Andoni Etxarri Bidasoa ibaia, Euskal Herriko "Berlingo murrua"

    Andoni Etxarri (1943) Hendaia

    Gerraostean muga bi urtez itxita egon zen. Gerraostean, anaia Pasaian bizi zen osaba-izeben etxean eta noizean behin bisitan etortzen zitzaien: ibaiaren beste aldetik agur egiten zien. Guardia zibilen kontrola leku askotan zegoen, baina zigarro pakete batekin haiek erosterik bazegoen.

  • Elizazu Errazionamendua; ogia eta olioa

    Tere Elizazu Azaldegi (1937) Hondarribia

    Errazionamendua. Kartilarekin joaten zen ama dendara. Ogia nolakoa zen. Hendaiara joaten ziren ogi zuri bila. Olioa osabak ekartzen zuen, eta komunean ezkutatzen zuten. Ezkondu ondoren, kooperatibara.

  • Pako Lizarraga Jeneroa entregatzeko komeriak

    Pako Lizarraga Peña (1935) Hondarribia

    Lehen janaria gorde egiten zuten udaletxean entregatu behar ez izateko. Beste batzuek, ordea, jeneroa erosi egin behar izan zuten eskatutakoa entregatu ahal izateko.

  • Joxe Ramon Goikoetxea Artoa eta babarruna entregatu beharra

    Joxe Ramon Goikoetxea Berra (1931) Hondarribia

    Artoa, babarruna eta patata Amuten entregatu behar izaten zituzten. Jaizkibeldik barrena patata kontrabandoa. Errazionamendua.

  • Joxe Mari Arbelaitz Errazionamendua eta eskasia

    Jose Mari Arbelaitz Arozena (1932) Hondarribia

    Errazionamendua. Ogia. Sardina-zaharrak eta potajea. Lehengusu arrantzaleek arraina ematen zioten aitari. Pagarik ez zieten ematen, eta erregetako oparirik ere ez zuten. Oinetakoak. Neguan ere alpargatekin.

  • Maria Angeles Elduaien Kontrabandoa, Hendaiatik batelean

    Maria Angeles Elduaien Emazabel (1936) Hondarribia

    Azukrea eta kafea bestaldetik ekartzen zituzten, kontrabandoan. Batelez joaten ziren, eta gona azpian gordetzen zuten. Ogia ere bai, zuria. Frankoetan ordaintzen zuten; dirua nola lortzen zuten. Kontrabandistak. Aitak irratia ekarri zuen, txokolatea trukatuta. Plastikozko tapoiak, bizikleta piezak... ekartzen zituzten. Angulak kortsean gordeta ekartzen zituzten emakume batzuek, eta gero Donostian saldu.

  • carmen gonzalez Gerra ondoren, errazionamendua

    Carmen Gonzalez Oiarbide (1922) Hondarribia

    Gerra ondoko errazionamendua. Kale nagusian erosten zituzten gauzak. Goserik ez zuten pasatu. Ogia. Militarrek saldu egiten zuten. Estraperloko olioa.

  • Laureano Telleria Ordozgoiti Errazionamendu garaiko janaria eta xaboia

    Laureano Telleria Ordozgoiti (1935) Segura

    Xaboia etxean egiten zuten, eta gogoan du hori lortzeko prozesua. Garai hartan, janaria juxtu-juxtu erosten zuten. Baserrikoak kalekoak baino hobeto bizi ziren. Beraien etxean izaten zuten janariaz hitz egiten du. Errazionamendua zen garai hartan.

  • Mertxe Larrarte Hendaiatik ogi zuria ekartzen

    Mertxe Larrarte Zuzaia (1933) Hondarribia

    Ogia Hendaiatik ekartzen, isilpean. Karabineroek kendu egiten zieten, harrapatuz gero. Kafea eta garbantzuak. Batelean joaten ziren batzuek. Hendaiako bixintxo festak.

  • Fermin Larrarte Kontrabandoko angulak

    Fermin Larrarte Zuzaia (1927) Hondarribia

    Kontrabandoa. Angula ekartzen zuten, batelarekin, eta xaietan gordetzen zuten. Kamioiarekin joaten zen bera. Karga etxera eraman zuen behin; angula jana egin zuten. Donostiara eraman zuen karga beste kamioi batek.

  • Fermin Larrarte Kamioi piezen kontrabandoa

    Fermin Larrarte Zuzaia (1927) Hondarribia

    Autoen piezen kontrabandoa. Kamioi amerikarren piezak zeuden Baionan; taxian joaten zen hara, erostera. Gero batelean bestaldera pasatzeko nola egiten zuten. Kamioian bidoiak jartzen zituen. "Angarilla".