Gerraren eragina

  • Lorea Furundarena Frontea auzoan

    Lorea Furundarena Kalzakorta (1926) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Frontea auzoan egon zen geldituta zazpi hilabetean. Bizkaia aldeko baserrietako jendea Lorea eta bizi ziren aldera pasarazi zituzten. Ondarroako baserri bateko ganadua eduki zuten beraien baserrian; ganadu jabeak, berriz, auzoko baserri batera joaten ziren lo egitera. Lorearen aitona eta auzoko baserri batean egon ziren.

  • Lorea Furundarena Soldaduak etxean lo

    Lorea Furundarena Kalzakorta (1926) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Soldadu txapel gorriak etxean lo egiten zuten... Azkoitia Azpeitia aldekoak omen ziren, eta mandoarekin beste soldaduei jatekoa eramaten ibiltzen ziren. Olioa lagatzen zien baserrian. Soldaduak lehenengo aldiz baserrira joan zirenean etxeko ur, ogi eta txokolate guztia gastatu zuten.

  • Lorea Furundarena Amak bonba bat aurkitu

    Lorea Furundarena Kalzakorta (1926) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Lorearen amak kalera bidean bonba bat aurkitu zuen. Otarran hartu eta etxera eraman zuen.

  • Lorea Furundarena Gerrako itsasontziak Saturraranen

    Lorea Furundarena Kalzakorta (1926) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Tiro hotsak baserritik entzuten zituzten. Gerrako itsasontziak Saturraranera iristen zirenean zarata handia ateratzen zuten. Baserritik itsasontzien mugimenduak ikusten zituzten. Itsasontziak Saturraran aldera iristen zirenean, soldaduek etxetik joateko esaten zien. Ama eta umeak gorde egiten ziren; aita baserrian geratzen zen.

  • Lorea Furundarena Gerrako hegazkina

    Lorea Furundarena Kalzakorta (1926) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Anaiarekin iturrian zela gerrako hegazkin batengandik nola ezkutatu ziren kontatzen du. Bidean etzan ziren.

  • Lorea Furundarena Soldaduak

    Lorea Furundarena Kalzakorta (1926) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Soldaduak baserriko tejabanan lo egiten zuten. Pareta bat egin zuten babesteko.

  • Lorea Furundarena Izara zuria eta soldaduak

    Lorea Furundarena Kalzakorta (1926) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Baserrian izara zuri bat jartzen zuten. Soldaduei nolako harremana zuten azaltzen du: Lorea eta anai-arrebak haiengana joaten ziren tiroteorik ez zenean, eta jatekoa ematen zien. Soldaduak Bizkaia aldera zihoazen.

  • Lorea Furundarena Beldurrez dardaraka

    Lorea Furundarena Kalzakorta (1926) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Tiroteoak, kanoikadak, hegazkinak, bonbardaketak... gogoratzen ditu. Baserritik itsasoa ikusten zuten; itsasontzien joan-etorriak... Etxean beldurrez dardaraka egon ziren.

  • Lorea Furundarena Kanoikadak

    Lorea Furundarena Kalzakorta (1926) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Soroan garia botatzen aritu eta gero, etxeratu ziren Lorearen gurasoak. Lanean egon ziren lur horietan kanoikadak izan ziren. Tiro hotsak, kanoikadak... entzuten zituzten baserritik; zarata horiek entzutean, zaldiak ihes egiten omen zuen.

  • Martzelina Kalzakorta Gerrako oroitzapenak

    Martzelina Kalzakorta Zenarruzabeitia (1931) Mutriku

    Gerrako oroitzapenak. Soldaduen etorrera gogoratzen du. Soldaduek baserria tirokatu zuten.

  • Martzelina Kalzakorta Soldaduak eta kainoiak Galdonan

    Martzelina Kalzakorta Zenarruzabeitia (1931) Mutriku

    Gerra garaiko oroitzapenak. Soldaduen tiroketak. Martzelina umea zen, eta, Galdona inguruan pasioan zebilela, gizon bat hilda aurkitu zuen... Galdonan kainoiak non zeuden aipatzen du. Soldaduak Martzelinaren etxe ondoan egon ziren, eta haiekin joaten zen rantxoa hartzera.

  • Jesus Furundarena Soldadu italiarrak Mutrikun

    Jesus Furundarena Goenaga (1924) Mutriku

    Gerra Zibila piztu zenean Jesusek 12 urte zituen. Erreketeak Mutrikun sartu zireneko oroitzapenak. Frontea Ondarroa gainean zegoen. Italiar asko hil omen zen gain hartan. Mutrikun 800 eta 1000 soldadu italiar artean egon omen ziren, frontean zeudenei erreleboa egiteko zain. Beheko Plazan, estalpean, egiten zuten lo. Frontera jatekoa Mutrikutik bidaltzen zen: Beheko Plazan brontzezko galdara handi batzuetan prestatzen zuten jatekoa. Mandoetan kargatuta bidaltzen zuten jatekoa frontera.

  • Jesus Furundarena Soldadu italiarrengana jan eske

    Jesus Furundarena Goenaga (1924) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Frontea Ondarroa aldean egon zen denboran, Mutrikuko Beheko Plazan 800 eta 1000 soldadu italiar artean egon ziren. Sasoi hartan, gose handia zegoenez, mutikoak soldaduengana jateko eske joaten omen ziren. Soldaduek ez zuten jatekorik falta izaten almazenean, eta "emataileak" zirela dio Jesusek. Ogitartekoak prestatzen zizkien.

  • Jesus Furundarena Soldaduekin ikasi erretzen

    Jesus Furundarena Goenaga (1924) Mutriku

    Gerra denborako oroitzapenak. Mutrikuko Beheko Plazan 800 eta 1000 soldadu italiar artean egon ziren. Herriko mutikoak zigarro eskean joaten ziren soldaduengana. Tabakoa errazionamenduan zegoen garai hartan, eta bakarren bat ematen zien. "Gizon plantak egiten" erretzen zuten zigarroa.

  • Ines Lezea Ama "plantxadora" eta neskame

    Ines Lezea Txurruka (1932) Mutriku

    Gerra denborako kontuak. Inesen ama "plantxadora" (lisatzailea) zen: Eibarko Hotel Comerciorako arropak garbitu eta lisatzen zituen etxean. Gero, militar baten etxean neskame egon zen Bergaran. Domeketan bueltatzen zen ama etxera. Denbora horretan, Ines bizilagun baten etxean egon zen.

  • Juan Larreina Aita bankura bueltatu lanera

    Juan Larreina Arreitunandia (1937) Mutriku

    Donibane Lohitzunera ihes egin aurretik, Juanen aitak bankuen egiten zuen lana. Handik bueltatzean, bankuan lanean hasteko "certificado de buena conducta" eskatzen zioten. Agiria nola lortu zuen kontatzen du.

  • Kandido Urreizti 9 urte zituela, gerra hasi

    Kandido Urreizti Osa (1926) Mutriku

    Kandidok bederatzi urte zituela, gerra hasi zen. Gerraren eraginez bizitza, giroa aldatu egin zela dio. Soldadu italiarren tropa bat Erdiko Kalean egon zen, maristen eskolan. Eskolako patioan eta frontoian egiten zituzten instrukzioak. Sabanika kalean bizi zen mikelete bat eta haren familia gerra denboran Zarautzera joan ziren.

  • Kandido Urreizti Gerra ezagutu eta "gerran" jolastu

    Kandido Urreizti Osa (1926) Mutriku

    Gerra giroan, mutil kozkorrak ere "gerran" jolasten zuten. Tiragomarekin eta "aballiarekin" ibiltzen ziren jolasean. Jolasean ari zirela lagun bati harriarekin buruan jo zioneko pasadizoa kontatzen du.

  • Kandido Urreizti Soldaduei fusila, esku-bonbak eta balak ostu

    Kandido Urreizti Osa (1926) Mutriku

    Gerra denborako kontuak. Kalbaixora bidean kainoiak zeuden, eta Santa Kutza egiten zuten tiro. Lagun artean zebiltzala, kamioi batetik fusil bat ostu zuten. Santa Kutzen frontea zegoen. Hara joan, eta hango txaboletatik esku-bonbak eta balak osten zituzten. Balak sutara botatzean, zarata.

  • Kandido Urreizti Harriak bekokian jo

    Kandido Urreizti Osa (1926) Mutriku

    Gerra giroan, mutil kozkorrek "gerran" jolasten zuten. Tiragomarekin eta "aballiarekin" ibiltzen ziren jolasean. Tiragomarekin botatako harri batek kopetan jo zion Kandidori.