Gerraren eragina

  • Gerra garaiko kontuak

    Jose Mari Razkin Agirre (1932) Etxarri Aranatz

    Gerra hasi zenean Jose Marik lau urte zeuzkan. Ezkilak jotzen zituzten herriren bat hartzen zutenean. Bere aitak guardiak egiten zituen gauean.

  • Karlistak

    Jose Mari Razkin Agirre (1932) Etxarri Aranatz

    Etxarrin gehien bat Karlistak ziren. Aguazilak gizonei deitzen zien guardiak egiteko gauean.

  • Guda garaiko gauzak

    Rafaela Ijurra Ganboa (1928) Etxarri Aranatz

    Guda garaian, hiru emakumeri ilea moztu zieten astoei mozteko guraizeekin. Simara ere bota zituzten gazte asko.

  • Pello Iribar Perurena Miliarrak umeei instrukzioa irakasten plazan

    Pello Iribar Perurena (1924) Amasa-Villabona

    Umeak militarrez jantzi eta instrukzioa erakusten zieten. Plazan egoten ziren; nola ibili eta taldean nola joan ikasten zuten. Besteak azpian hartzen zituzten, beldurra eragiteko.

  • Anjel Alberdi Gerra zela eta, maisuak alde egin

    Anjel Alberdi Aldalur (1930) Azpeitia

    Etxean kuadrilla handia ziren. Eskolan auzoko eskola-etxe batean ibili ziren, eta han zebiltzala atera zen gerra. Marista bat zuten maisu, eta hura joan zenean eskola gabe geratu ziren. Gerora beste maistra gazte bat izan zuten, Claudia. 11 urtera arte ibili ziren eskolan, komunioa egin arte.

  • Mikel Salaberria Langile batailoiak: militarrak herrian

    Mikel Salaberria Kortaberria (1932) Lezo

    Langile batailoietako presoekin ez zuten harreman handirik. Ezin zuten asko mugitu, kontrolatuta zeuden. Herrian militarrak ibiltzen ziren; etxeetan egiten zuten lo. Gure Bordan egoten ziren. Arropa eta jatekoa herrian zituzten, eta soldaduek mandoekin igotzen zituzten.

  • Gerra garaia

    Asuncion Razkin Imaz (1926) Etxarri Aranatz

    Etxarrira ez zen gerra ailegatu, baina mugimendukoen kuartela egon zen, eta soldaduak etortzen ziren eskopetekin. Emakume batzuei ilea moztu zieten, eta gizon batzuk Urbasa aldera eraman zituzten. Andre asko senarrik gabe geratu ziren.

  • Jesus Amado Larraza Gerra Zibila Etxarrin

    Jesus Amado Larraza Lizarraga (1918) Etxarri Aranatz

    Gerra Zibilak Etxarrin giro ezin txarragoa jarri omen zuen. Ezin ikusiak eta mendekuak ugariak izan omen ziren. Halako herri txikia izanik ere 13 bat fusilamendu izan omen zirela adierazten du. Horietako bi kontatzen ditu, Altsasuko Barberito izenaz ezagutzen zutenarena eta basoan lanean ari zen mutil batena, Murillo izeneko harroputz baten mendeku ergela (zergatia kontatzen du). Emakume batzuei ilea moztu ere egin zieten. Erreketeek bere etxe ondoko Maritxu izeneko emakumeari nola moztu zioten deskribatzen du.

  • Aurora Baskaran Gerran gaixo

    Aurora Bascaran Martínez (1933) Concepción Martínez Fuldain (1908) Eibar

    Gerra Zibila hasi ondoren, Bartzelonan zeudela Aurora elgorriaz gaixotu eta ospitalean egon behar izan zen bakarrik, kutsakorra zenez eta gerra garaia izanik Concepcion ere ezin zitekeen gaixoarekin egon.

  • Asun Anguera Illarramendi Bizimodu aldaketa

    Asun Anguera Illarramendi (1928) Jose Sarasua Gorrochategui (1923) Eibar

    Gerraostean hasieran bizimodua ez zen asko aldatu, goseteaz gain bizimodua antzera mantendu zen. Hala ere, gerra egun batetik bestera eztanda egin zuenez aldaketa bat batekoa izan zela azaltzen dute Jose eta Asunek.

  • Gerra garaiko janaria

    Juan Flores Galarza (1926) Etxarri Aranatz

    Gerra garaian, miseria handia bizi zuten. Olio bila joaten ziren Arbizura.

  • Gerra garaiko kontuak I

    Antonia Mendiola Larrañaga (1921) Etxarri Aranatz

    Gerra ondoren urtero garia, artoa, babarrunak... kentzen zizkieten. Ez zieten uzten Gipuzkoara pasatzen. 10etan korneta jotzen zuten, eta ezin ziren etxetik atera. Soldaduak etxeetan egoten ziren lotan.

  • Gerra garaia

    Esther Mañeru Igoa (1929) Etxarri Aranatz

    Soldaduz betetako kamioiak pasatzen ziren Etxarritik. Herriko etxe batean gosaria prestatzen zuten soldaduentzako.

  • Gerra garaiko bizitza

    Esther Mañeru Igoa (1929) Etxarri Aranatz

    Gerra garaian, sorora joaten ziren lanera. Ile luzea zuten andreei moztu egiten zieten, eta iraindu egiten zituzten. Garai gogorra izan zen.

  • Encarna Yarza Zendoia Gerra urteak, tristeak

    Encarna Yarza Zendoia (1915) Amasa-Villabona

    Gerrako urteak tristeak izan ziren. Mutilak falta ziren, eta berririk ez zuten. Eskutitzak idazten zituzten; zentsura pasatzen zuten. Erdaraz idazten zuten, hala baitzeuden ohituta. Soldadu joandakoak bisitan etortzen ziren. Soldadu andaluzak Amasako etxeetan hartu zituzten. haiek ez zuten gerrako kontu asko esaten.

  • 1111 Gerra denboran, ama eta amona Soraluzeko izebaren etxera

    Iñaki Ormazabal Garmendia (1927) Ordizia

    Gerra denboran, ama Soraluzeko izeba baten etxera zihoala gertatutako pasadizoa kontatzen du. Amona eta aitarekin geratu zen Iñaki. Gerora, amona ere Soraluzera joan zen, eta orduko pasadizoa kontatzen du.

  • 1231 Gerra garaiko kontuak

    Rafaela Nazabal Dorronsoro (1929) Ordizia

    Gerra garaiko bizipenak. Ioiako gainetik Mandubira pasatzen ziren kanoikadak, eta zuloak nola egiten zituzten azaltzen du. Karlistek etxeko ardi guztiak eraman zizkieten. Goserik ez zuten sekula pasa. Amak ehiztari eta apaiz ugariri ematen zien jaten, sukaldari ona zen.

  • Patxi Gabilondo Lasa Fraideak frontera

    Patxi Gabilondo Lasa (1927) Ordizia

    3 urte zituela hasi zen Patxi eskolan. Patxik fraideen eskolan ikasi zuen, baina gerra iritsi zenean, frontera joan ziren denak.

  • Faustino Urbieta Gerra garaiko gosetea

    Faustino Urbieta Zinkunegi (1924) Zumaia

    12 urte zituen gerra hasi zenean, eta gose handia pasa zuten. Itsasontzietatik bakailaoa deskargatzen zuten eta etxerako hartzen zituzten. Anekdota bat kontatzen du. Tropak sartu zirenekoa.

  • Faustino Urbieta "Gorri" eta nazionalisten ingurukoak

    Faustino Urbieta Zinkunegi (1924) Zumaia

    Gerra garaiko kontuak; "gorriak" etxera sartu eta behia kendu zietenekoa. "Gorri" eta nazionalisten kontuak. Gerra garaiko materiala eta kanoiak eramateko, astoen laguntza izan zuten. Etxeko astoaren aipamena.