Euskara eta politika

  • Pedro Agustin Agirre+ Eskolan erdaraz, elizan euskaraz

    Pedro Agustin Agirre Orue (1917) Forua

    Maisuak eraztuna zuen euskaraz eginez gero, zigortzeko. Garizuman, elizan, euskaraz egiten zuten. Larunbata ere eskola eguna zen. Zerrenda pasatzen zuen maisuak. Umeen artean euskaraz egiten zuten. Neskak aparteko eskolan egoten ziren.

  • Pepita Amiano2 Anaiaren gaizki-ulertua eskolan

    Pepita Amiano Larrañaga (1921) Pasaia

    Anaiari San Pedroko eskolan gertatu zitzaiona, erdaraz ondo ez zekielako.

  • Jabier Esnaola Antxo asko euskaldundu da

    Jabier Esnaola Akarreta (1939) Pasaia

    Lan handia egin da euskal mugimenduaren alde, ondorioz Antxo asko euskaldundu dela dio.

  • 396 Zigorrak eskolan

    Kontxita Anduaga Lamariano (1923) Cecilia Kortabarria Araiztegi (1928) Antzuola

    Zigorrak eskolan. Euskararen inguruko debekuak. Cara al Sol.

  • Bixenta Aiastui Eskolako kontuak

    Bixenta Aiastui Aiastui (1933) Oñati

    Lau urterekin hasi zen eskolan, Sarramendin. Gregorio Larrañaga zen maisua. Torretxebarritik ere hara joaten ziren eskolara, urrutitik. Zigorrak, erdaraz egiteagatik.

  • Elena Zurutuza Eskolara joan, eta euskara baztertu

    Elena Zurutuza San Sebastian (1935) Pasaia

    Eskolan hasi zenean, ez zekien erdaraz. Maistra euskalduna zen, baina ez zieten euskaraz hitz egiten uzten. Galiziarren seme-alabak asko ziren, eta euskaldunak bost bakarrik. Erdara ikasi, eta erdaraz bizitzen hasi ziren, tontotzat hartzen zituztelako bestela.

  • Elena Zurutuza Anai-arrebekin ere erdaraz; frankismoa

    Elena Zurutuza San Sebastian (1935) Pasaia

    Ama Andoaingoa zuen eta aita Arraiozkoa. Hiru neska eta mutil bat ziren. Beraien artean erdaraz hitz egin zuten umetatik. Beldurraren sasoia zen; Radio Andorra entzuten zuten ezkutuan eta eskolan bandera espainolarekin kantatu behar zuten. Falangekoak hitzaldiak ematera joaten zitzaizkien eskolara.

  • 906 Eibarren pentsakera politiko desberdinetakoak elkarren lagun

    Serafin Basauri Arteaga (1935) Dunixi Murua Sarasqueta (1931) Eibar

    Pentsakera guztietako lagunak izaten zituzten; ohikoa zen. Martiniano Larrañaga falangista zen. Euskararen alde egin izan zuen. Eguren alkatea.

  • Munoztarrak Elvira Zipitria, lagun eta irakaslea

    Fermin Muñoz Etxabeguren (1922) Donostia

    Mendian ezagutu zuen bere emaztea, Aizkorrin, Urbia inguruan. Gerora, biak Elbira Zipitriaren etxera joaten ziren euskaraz alfabetatzera; oso harreman ona izan zuen Elvirarekin. Elvira Zipitriaren etxea Donostiako lehenengo unibertsitatea izan zela dio Ferminek.

  • Axun Oiartzabal Ikastolen mugimenduaren sorrera Lezon

    Axun Oiartzabal Sagarzazu (1946) Lezo

    Ikastoletako mugimendua elizan hasi zen. Lehendabiziko klaseak katekesia ematen zen gelatan izan ziren.

  • Axun Oiartzabal Euskararen aldeko joera oso handia zen

    Axun Oiartzabal Sagarzazu (1946) Lezo

    Euskara ez galtzea zen helburua. Ikastolako gelak garbitzea tokatzen bazen, egin eta aurrera.

  • Luis Haranburu Altuna Gaztelania ikasteko borondate handia

    Luis Haranburu Altuna (1947) Alegia

    Seminarioetan lagun batzuekin euskaraz egiten zuen, eta beste batzuekin ez. Luisek, ordea, gaztelania ikasteko borondate handia zuen.

  • Luis Haranburu Altuna Donostiako seminarioan euskara irakasten zen

    Luis Haranburu Altuna (1947) Alegia

    Seminarioan giro politikoa topatu zuen Donostian. Kezka sozialak ziren nagusi orduan, kristauen ikuspegitik beti ere. Hamabost bat urte zituela politikak bazuen bere lekua, alfabetizatze kanpainak. Euskara irakasten zen seminarioan bertan modu formalean.

  • Luis Haranburu Altuna Kontzientzia politikoa piztu

    Luis Haranburu Altuna (1947) Alegia

    Urte batean Franco Alegiatik pasa behar zela eta, ume guztiak agurtzera joan zirela oroitzen du. Zigortu egin zuten Luis, Franco galiziarra zela esateagatik, gaizki ikusirik baitzegoen hura.

  • Luis Haranburu Altuna 1968ko maiatzaren eragina eta Euskal Herriko egoera

    Luis Haranburu Altuna (1947) Alegia

    Unibertsitatera ere iritsi zen Parisen 68an egindako greba. Kontraste handia nabaritu zuen handik aurrera Alegiara bueltatzen zenean. Era berean, Euskal Herrian giro politika ere pil-pilean zegoen orduan, Etxebarrieta eta Pardinesen hilketak.

  • Luis Haranburu Altuna Alderdi komunistako kide

    Luis Haranburu Altuna (1947) Alegia

    Parisen Marxismoa ezagutu zuen. Alderdi komunistak ere indar handia zuen orduan. Batak bestera eraman zuen eta alderdi komunistan sartzea erabaki zuen, 1974. urtearen bueltan.

  • Luis Haranburu Altuna Parisen giro politiko bizia

    Luis Haranburu Altuna (1947) Alegia

    Hemeretzi urterekin joan zen Donostiako seminariotik Parisera. Pariseko giroa pil-pilean zen, eta bertan ezagutu zuen, besteak beste, Mikel Azurmendi. Politika mundura hurbiltzen hasi zen orduan. Parisen euskal giroan murgildu zen, euskal etxean. Hala ere, ikasketei eskaintzen zien denbora gehiena.

  • Luis Haranburu Altuna Hiriko eta herriko jantziak oso ezberdinak

    Luis Haranburu Altuna (1947) Alegia

    Euskara ez zegoen lehen mailan seminarioan. Kontzientziazioa geroago etorri zen. Amezketarrak eta alegitarrak zirela euskaran ez ezik, jantzietan ere nabaritzen zen. Osaba zapataria zuen eta botak egiten zizkion.

  • Luis Haranburu Altuna Lur argitaletxea ezagutu zuenekoa

    Luis Haranburu Altuna (1947) Alegia

    Parisetik etorri eta irakasleen elkartearekin jarri zen harremanetan. Euskarazko liburuak ekoizten hasi zen. Lan honetan ari zela Lur argitaletxeko lantaldearekin kontaktatu zuen eta haiekin hasi zen lanean.

  • Luis Haranburu Altuna Parisen egotetik militante izatera

    Luis Haranburu Altuna (1947) Alegia

    Parisetik etorritakoan euskalgintzan 'militante' izateko asmoa zuen, konszienteki ez bazen ere. 74. urtearen bueltan hasi zuen militantzia. Gabriel Arestiren bitartez sartu zen Lur argitaletxean.