Euskara eta politika

• Ikastolan asko abesten zen

  Iune Laskibar Urresti (1985) Pasaia

  Lurrean eserita egoten ziren ikasleak, borobilean. Asko abesten zuten.

• Ikastolarentzat dirua lortzeko ekimenak

  Iune Laskibar Urresti (1985) Pasaia

  Ikastolarako dirua lortzeko, jaialdiak, azokak, marmitako lehiaketak, zozketak, txabolsotoak... antolatzen zituzten.

• Ikastolaz oso harro

  Iune Laskibar Urresti (1985) Pasaia

  Hasierako andereñoak beti zeuden prest denerako. Gurasoak ere oso implikatuta zeuden. Bere ama oso harro zegoen ikastolaz. Nahiz eta kanpoan bizi, seme-alabak euskaraz hezitu ditu Iunek.

• Eskolan, euskarazko liburuak giltzapean

  Miren Uriarte Eizagirre (1934) Oñati

  Zenbait jolasen kantak gaztelaniaz bakarrik dakizki. Euskaraz irakurtzeko gogoa izaten zuen umetan, baina eskolan euskarazko liburuak (`Xabiertxo´ eta `Ixiartxo´) giltzapean izaten zituzten. Eskolan gaztelaniaz eta elizan euskaraz.

• Eskolan gaztelaniaz egin behar; jolasak

  Miren Uriarte Eizagirre (1934) Oñati

  Euskarazko jolas-kanta asko ez dakizki, denak gaztelaniazkoak. Eskolan kargu hartzen zien maistrak, euskaraz eginez gero. Mutilak aparte ibiltzen ziren. Jolasean zebiltzala, auzoko mutiko batek pilota hilerrira bota zieneko pasadizoa.

• Euskaraz zekielako eskatu zioten ikastolan lan egitea

  Gema Sistiaga Agirregomezkorta (1953) Pasaia

  1972-1973 ikasturtean hasi zen Donibaneko ikastolan lanean. Bere erreferentea Lourdes Sistiaga izan zen. Berak fitxatu zuen ikastolarako, gau eskoletan euskaraz alfabetatzen zegoenean. Gemak ez zuen irakasle titulurik eta Oreretako ikastolan bi hilabetez egon zen irakasle lanetarako pixka bat formatzen.

• PIlartxo Arratibel, iloben begietatik

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Pasaia

  Pilartxo Arratibel Borja eta Estibalitzen izeba izan zen. Bere bizitza eta Pasai San Pedroko ikastolaren hastapenak kontatzen dituzte. Etxe honetan bertan hasi zen Pilartxo ikastolako klaseak ematen.

• San Pedroko ikastolen egoitza ezberdinak

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Estibalitz Ledesma Arratibel (1973) Pasaia

  San Pedroko Dunixi ikastola 1966an sortu zen, Pilartxo Arratibelen etxean. Gero, eliza-etxearen azpira mugitu zen ikastola. Handik, zahar-etxera aldatu zen eta Felisa ere klaseak ematen hasi zen. Felisak irakasle titulua zuen. Zahar-etxetik portura lekualdatu zen ikastola eta irakasle gehiago ere gehitu ziren. 1979an, lizeora ikastera joan zen. Lehenengo maila lizeoan hasi zuten lehenengo belaunaldkoa da Estibalitz.

• Aulestiko eskolan dena gaztelaniaz

  Susana Anitua Zenarruzabeitia (1925) Aulesti

  Eskolan dena gaztelaniaz egiten zuten. Euskaraz eginez gero, zigorra izaten zuten. Eskolatik irtendakoan elizara joaten ziren, dotrina ikastera. Han latinez, gaztelaniaz eta euskaraz ikasi zuela dio. Francoren garaian kalean ere ez zegoen euskaraz egiterik.

• Lizeora 5.maila egitera

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Pasaia

  San Pedron hasi zen ikastolan eta Donibanera pasatu ziren 3.mailan. 4. urtea Meipin egin zuten eta 5.enean lizeora joan ziren. Donibanera motoran joaten ziren.

• Ikastolako kontuak

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Estibalitz Ledesma Arratibel (1973) Pasaia

  San Pedron zahar-etxean (asiloan) ikasten zutenean, ama birhinari kantatzen zioten. Portuan aldiz, goiko pisuan munstroak zeudela uste zuten.

• Gurasoen inplikazioa ikastolan

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Pasaia

  Gurasoen inplikazioa ikastola aurrera eramateko: tabernak, txosnak, txabolsotoak, pintxoak prestatu...

• Ikastolak herriaren babesa zuen

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Pasaia

  Ikuskaritzakoak Pasaiara joaten zirenean eta oraindik ikastola ilegala zenean, eskola ofizial bateko maistrak ikasle bat bidaltzen zuen Pilartxo Arratibeli abisua emateko.

• Felisa, San Pedroko tituludun andereñoa

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Estibalitz Ledesma Arratibel (1973) Pasaia

  Pilartxo Arratibelek irakasle titulua atera zuenean, gogo txarrez atera zuen. Felisa zen tituludun irakaslea. Nolakoa zen kontatzen dute.

• PIlartxo Arratibelek urtero jartzen zuen jaiotza

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Estibalitz Ledesma Arratibel (1973) Pasaia

  Jaunartzea eta katekesia beti euskaraz ezagutu dute. Gabonetan jaiotza-bizia eta jaiotzen lehiaketak egiten ziren. PIlartxo Arratibeli ez zitzaion Olentzeroren figura gustatzen. Jaiotza handia ipintzen zuen etxean.

• Hasieran, ikastolarekin kezkak

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Estibalitz Ledesma Arratibel (1973) Pasaia

  Borjarekin ikastolan ikasitako batzuk, ikasketak beste leku batean bukatu zituzten. Estibalitzen kasuan ordea, ia denek ikasketak lizeoan egin zituzten.

• Ikastolan erabiltzen zuten materiala

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Estibalitz Ledesma Arratibel (1973) Pasaia

  "Poxpolin" liburua ikastolan erabiltzen zuen Borjak. Musika-tresnak zituzten gelan. Zetazko panpinak eta loreak egiten zituzten.

• Gurasoak ikastola margotzen eta kortinak josten

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Estibalitz Ledesma Arratibel (1973) Pasaia

  Ikastolako kortinak etxeetan josten zituzten amek. Ikastola portuan egon zenean, gurasoak gelan margotzen ibili zirela gogoratzen du Borjak.

• Lizeora joan aurretik, herri batzuetako haurrak elkartu zituzten

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Pasaia

  Lizeoan denak elkartu aurretik, San Pedrokoak eta Donibaneko haurrak alde batetik, eta Trintxerpekoak, Antxokoak eta Lezokoak bestetik elkartu zituzten. Bostgarren mailan sartu zen Borja lizeoan eta eraikina bukatu gabe zegoen, obretan.

• Lizeotik antolatutako irteerak

  Borja Arratibel Bilbao (1968) Estibalitz Ledesma Arratibel (1973) Pasaia

  Lizeotik, Oriora eta Sobronera gaua pasatzera joaten zirela gogoratzen du Estibalitzek. Faroko bidetik ere ibiltzen ziren. Bilboko Artxanda parkera joan izan dira, Gamarrako igerilekuetara, Santimamiñeko kobazulora...