Euskara eta politika
-
Araozgo barnetegian atxilotu zutenekoa I
Pako Eizagirre Irure (1946) Zestoa
Araozgo barnetegiaren arduraduna zen Pako, eta Guardia Zibilak atxilotu egin zuen, beste birekin batera. Komisaldegian egun batzuk pasa ondoren, Martutenera eraman zituzten.
-
Araozgo barnetegian atxilotu zutenekoa II
Pako Eizagirre Irure (1946) Zestoa
Pako eta lagunak atxilotu zituztela ikusita, Gasteizen jende mordoa hasi zen Pako bizi zen pisura joaten, haren inguruan galdezka. Goardia Zibilak pisura joandako guztiak atxilotu zituen. Pisua itxi eta han zuten guztia eraman zuten, dirua barne. Euskara irakasteagatik ETAkoak zirela egotzi zieten.
-
Juan Bautista Gamiz taldea eta ikasleak
Pako Eizagirre Irure (1946) Zestoa
Juan Bautista Gamiz taldea sortu zuten Oñatiko seminariotik etorritako batzuek, tartean, Pako. Euskaraz bazekitenak elkartu eta irakasten hasi ziren. Gero ikasleak batu zitzaizkien, eta haiek ere euskara irakasten hasi ziren. Gasteiztarrak, gipuzkoarrak, preso ohiak, euskaldun berriak, emakumeak... Ikasle gehienak arbaso abertzaleak izandakoak ziren, beste batzuk ondoren abertzaletutakoak.
-
Juan Bautista Gamiz taldetik sortu zen AEK
Pako Eizagirre Irure (1946) Zestoa
Eskola pribatuan 7 urtez aritu zen euskara irakasten. Berehala bideratu zuen bere jarduna irakaskuntzara, baita udan ere. Irakasleei euskara irakasten hasi zen. AEKko sorreran egon bazen ere, ez zuen zuzeneko antolakuntzan parte hartu. Oposaketak atera eta irakasleak euskalduntzen hasi zen.
-
Olabidekoa bai, Umandikoa ere bai
Josune Velez de Mendizabal Fernandez de Garaialde (1977) Gasteiz
Olabidek urte mordoko ibilbidea du euskalgintzan. Josunek Olabiden ikasi zuen, baina soilik lau urtez, aurretik Umandin ikasi baitzuen.
-
Gurasoak erdaldunak baina euskaltzaleak
Josune Velez de Mendizabal Fernandez de Garaialde (1977) Gasteiz
Guraso biak erdaldunak izan arren, euskararen alde egin zuten eta Josune eta haren neba ikastolara eraman zituzten, euskaraz ikas zezaten. Hori ikusirik, harrigarria egiten zaio Josuneri gaur egungo gazteek euskararik ez jakiteak, are egoera zailagoan ikasi baitzuen berak.
-
Frankismo garaian euskara estalita
Blanca Urgell Lazaro (1962) Gasteiz
Moja eskolan ikasi zuen Blancak, dena gaztelaniaz. Hasiera batean, Frankismo garaia zela eta, gaztelaniak euskara erabat estalita zuen, eta ez zekien beste hizkuntza bat existitzen zenik ere. Hamalau urterekin euskara ikasten hasi zen 'Jalgi Hadi' programan, Ikasbidea ikastolaren bitartez.
-
Isilpeko ikastolak, Olabide eta Umandi
Blanca Urgell Lazaro (1962) Gasteiz
Blancak osaba abertzale bat izan zuen, Barandiaranekin ikasten ibili zena. Gasteizko euskalduntze prozesuan Ikastola eta Umandi nabarmentzen ditu Blancak.
-
Euskara ez maitatzetik, euskara irakastera
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Aitorrek euskararekin izan zuen lehen kontaktua ikastolan izan zen. D eredua bazen ere, ez zuen euskara batere maite, oso arrotza egiten zitzaion. Ingeles Filologia egin zuen, eta gaur egun euskara irakaslea da.
-
Apurka-apurka euskara maitatuz
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Aitorrek hamaika urte zituela, A ereduko ikastetxean sartu zuten gurasoek, gurasoek Gasteizen zuten likor-dendatik hurbil. Ingeleseko eta euskarako irakaslea, Miren, oso irakasle ona zen eta hizkuntzekiko zaletasuna garatu zuen Aitorrek. Euskaraz gutxi bazekien ere, ikaskideek baino gehiago zekien, eta euskararekin zuen harremana hobetu zen. Ingeles Filologia ikasi zuen, Euskal Filologia egiteko nahikoa mailarik ez omen zuelako. Era berean, unibertsitate ikasketekin bateratu zuen Hizkuntza Eskolan euskara ikastea.
-
Euskara eskolatik ateratzen hasi zen
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Duranan zegoen Ikasbidea ikastolara joan zen, baina 'kartzela' batean bezala sentitzen zen. Euskara gorroto zuen orduan, baina gero institutuan hasi eta euskara maitatzen hasi zen. Hizkuntza Eskolan 4. maila asko kostatu zitzaion gainditzen. Hizkuntza eskolan ikasten ari zela, ikaskideekin eskolatik kanpo euskaraz egiten hasi zen, euskara kalera ateratzen.
-
Euskara: eskolatik kalera eta kaletik etxera
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Hizkuntza Eskolan euskara ikasi ondoren, kalean ere euskaraz hitz egiten hasi zen Aitor. Haren arreba ere euskaltegira joaten hasi, eta Aitorrekin euskaraz hitz egiten hasi zen, hasiera batean igandetan, denborarekin, egunero. Anaia, ordea, ez zen eroso sentitzen euskaraz hitz egiten, baina konfiantza lortu bezain pronto, euskaraz egiten hasi zen.
-
Gasteizko dendan ere euskaraz
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Hizkuntza ohiturak errotik aldatu zituen Aitorrek, baita bere anai-arrebek ere. Amak begi onez ikusi zuen hau. Likore-denda bat zuten gurasoek Gasteizen, eta anai-arrebek bertan laguntzen zutenean, euskaraz egiten zuten bezeroekin. Lehenengo hitza gaztelaniaz izaten zen, baina 'agur' esaten zutenekin euskaraz egiten zuten. Aitak dendan gaztelaniaz egiteko eskatu zien.
-
Zergatik aldatu zenituen hizkuntza ohiturak?
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Hizkuntza, kultura eta politika kontzientziagatik erabaki zuen Aitorrek hizkuntza ohiturak aldatzea, eta gaztelaniaz bizitzetik euskaraz bizitzera pasatzea. Herrian ere euskaraz bizitzen hastea ez zen ahoz hartutako erabaki bat izan, baizik eta dinamika aktibo ba.
-
Zein da hizkuntza ohiturak aldatzeko giltza?
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Aitorren iritziz, hizkuntza ohiturak aldatzeko gakoa konpromezua da, eta erabilera. Euskaraz hitz egitea funtsezkoa da euskaraz bizitzen hasteko, eman beharreko pausua.
-
Hasieran, deseroso sentitzen al zinen euskaraz?
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Hitz egin aurretik, buruan ditugun eskemak hizkuntza batetik bestera aldatzea oso zaila da. Aitorren iritziz, euskaldun berriek euskal hitzak erabili arren, erdarazko paradigmak dituzte barneratuta.
-
IKA euskaltegiko langile
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Ingeles irakaslea izateko asmoa zuen hasiera batean. Ingalaterran egon zen denboraldi bat ikasketak amaitutakoan, eta itzulitakoan AEKn glotodidaktika ikastaroa egin eta euskara eskolak ematen hasi zen, bertako hizkuntza euskara delako. 20 urte daramatza IKAn lanean.
-
Ikasle profila asko aldatu da
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Metodologia komunikatiboa erabiltzen dute gaur egun euskaltegian, euskararen ezagutzaz gain, erabilera ere bultzatzen duena, hizkuntza euren parte bilakatuz. Aitor euskaltegian hasi zen garaian oso bestelakoa zen egoera, euskara ikasi nahi baitzuen gehiengoak, euskaraz bizi. Gaur egun agiriak eskuratzeko joaten dira ikasle gehienak.
-
Lehen ikasleekin gertutasun handiagoa
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Aitor euskaltegian hasi zenean, ikasleekin zuen giroa oso gertukoa zen. Ohikoa zen denek elkarrekin ostiraletan euskaraz poteatzea. Gasteizko jaietan oso giro euskalduna egoten zen.
-
Hizkuntzarekiko jarrera ona izatea da giltza
Aitor Fernandez de Ortega Larrusea (1973) Gasteiz
Garrantzitsua da jakitea Gasteizen euskararen alde eta euskal kulturaren alde euskaraz ez dakien jende askok egin duela, jarrera kontua ere bada.