Ihes egin beharra

  • Pasaiako tertulia Gerra hasi zenean, ihesi Frantziaraino

    Luisa Otero Atorrasagasti (1920) Anttoni Segurola Egia (1919) Claudia Sein Legorburu (1919) Pasaia

    Gerraren hasieran, itsasontzia bonbak botatzen hasi zenean, mendira joaten zireen. Anttoniren anaia Bilbon hil zen, gudari joanda. Anttoni eta klaudiaren familiak ere ihesi joan ziren, Erandiora, eta handik Santanderrera eta gero Frantziara; Sant Nazairera. Klaudia Bordelera eraman zuten, eta handik Hendaiara.

  • Pasaiako tertulia Hiru urtean herrira itzuli gabe

    Luisa Otero Atorrasagasti (1920) Anttoni Segurola Egia (1919) Claudia Sein Legorburu (1919) Pasaia

    Luisa Bartzelonaraino joan zen. Hiru urtean ez ziren bueltatu. Donibanetik Bilbora joan ziren, eta handik Ondarrura. Santandertik Asturiasera, eta gero Frantziara, eta handik Bartzelonara. Gernika bonbardatu zutenean Mundakan zeuden. Kalean ere egin zuen lo. Aizkorarekin zuhaitzak mozten ere ibili zen.

  • Pasaiako tertulia Patata lapurtzen, gosearen gosez

    Luisa Otero Atorrasagasti (1920) Pasaia

    Frantziatik pasatu bakarrik egin ziren, gero Bartzelonara joateko. Gosea pasatu zuen. Kartzelara ere sartu zuten egun baterako, patata lapurtzeagatik. Trenez bueltatu ziren.

  • Pasaiako tertulia Ihesa eta buelta

    Luisa Otero Atorrasagasti (1920) Anttoni Segurola Egia (1919) Claudia Sein Legorburu (1919) Pasaia

    Gauza gutxiren joan ziren ihesi. Luisaren familian janari denda zuten, eta bueltan ezer ez. Errazionamendu garaian ogia txarra zen, baina artoarekin ondo moldatu ziren. Mojetan zebiltzan garaian, gaileta apurtuen bila joaten ziren Errenteriako lantegietara.

  • Pasaiako tertulia Gerratik ihesi itsasontzian; gerrako ontziak

    Luisa Otero Atorrasagasti (1920) Anttoni Segurola Egia (1919) Claudia Sein Legorburu (1919) Pasaia

    Itsasontzian gerratik ihesi joan zirenekoa. Itsasontziak nolakoak ziren. Pysbeko bakailao ontziak gerraontzi bihurtu zituzten. Bou Navarra.

  • Beatriz Agirregomezkorta Bizimodua "txoil desderdin" orain

    Beatriz Agirregomezkorta Zelaiaran (1926) Pasaia

    Bera laugarrena da, eta senideak zaintzea ere egokitu zitzaion. Orduan ez zegoen aurrerapenik. Lurrezko botilak eramaten zituzten ohera, berotzeko. "Orain txoil desberdin da". Ama arduratzen zen umeen pardelez. Gerra garaian Mutrikura joan ziren, eta han mojekin ibili zen eskolan. Bueltan eskolan hasi zen berriz, baina ez zuen gustuko.

  • Beatriz Agirregomezkorta Gerra hasi zenean, Mutrikura

    Beatriz Agirregomezkorta Zelaiaran (1926) Pasaia

    Gerra hasi zenean 10 urte zituen. Getariara joan ziren itsasoz. Gero berriro joan ziren, baina Mutrikura. Izeba baten etxera. Nazionalen balek leihoan jotzen zuten.

  • Beatriz Agirregomezkorta Nazionalak Mutrikura sartu zirenean

    Beatriz Agirregomezkorta Zelaiaran (1926) Pasaia

    Ama komentura eraman zuten, ume jaioberriarekin, gau erdian. Osaba batek bi gudari eraman zituen etxera. Anaiari falanjisten txapela ipini zioten, eta ama haserre.

  • Pili Jaio Bilbora ihesi, gerra garaian; gero Ingalaterrara

    Pili Jaio Saez (1921) Pasaia

    San Markos aldetik barku batek bonbak botatzen zituen. Irailean Bilbora joan ziren ihesi. Zallan egon zen gero, izeba batekin. Ingalaterrara joan zen, anaia txikiarekin. Liverpoolera bidali zuten bera, ikastetxe batera.

  • Pili Jaio Ingalaterrara Habana itsasontzian

    Pili Jaio Saez (1921) Pasaia

    Habana itsasontzian joan ziren Santurtzitik Ingalaterrara. Zorabiatu egin zen bidean. Ingelesek oso ondo tratatu zituzten errefuxiatuak. Donibanetik Santurtzira PYSBEko itsasontzian joan ziren.

  • Iñaki Goikoetxea Gerra garaian Portugaletera

    Iñaki Goikoetxea Sorondo (1933) Pasaia

    Gerraontzi bihurtu ziren arrantzaontzi batzuk. Portugaletera joan ziren ihesi, gerra garaian. Errazionamientua: ogirik ez; Hendaiatik ekartzen zuten, estraperloko ogia.

  • Libe Garbizu Irazu Ama gerratik ihesi zebilela jaio zen Libe

    Libe Garbizu Irazu (1936) Pasaia

    Gerratean jaio zen, Bilbon. Amak herritik ihes egin behar izan zuen, beste askok bezala, eta Portugaleten bizitzen zegoela, jaio zen Libe.

  • Libe Garbizu Irazu Gerrarengatik ihesi joan Portugaletera eta Kataluniara

    Libe Garbizu Irazu (1936) Pasaia

    Libe jaio eta bonbardaketak hasi ziren; oinez joan zen ama Libe besoetan hartuta Portugaletera. Han hilabete batzuk eginda, Kataluniara joan ziren eta hiru urte egin zituzten han. Bitarte hartan, aita hil egin zela esan zioten. Amak Euskal Herrira itzultzea erabaki zuen. Itzuleran, aitarekin elkartu ziren, bizirik baitzegoen.

  • Libe Garbizu Irazu Aita Bermeon, familia Frantzian eta beraiek Katalunian

    Libe Garbizu Irazu (1936) Pasaia

    Aitak Bermeon eman zuen gerrate garaia; arrantzan ibili zen gudarientzat. Abertzaleak izan dira familian. Aitaren familiakoak Frantziara joan ziren. Amak Kataluniara joatea erabaki zuen. Han Liberen anaiek baserrietan lan egiten zuten eta arratsean marmitetan esnea ekartzen zuten. Eibartarrekin egon ziren; ilaran egoten zen ama jateko zerbait jasotzeko.

  • Rosa Sistiaga Gerrarengatik, Frantziara ihesi

    Rosa Sistiaga Iparragirre (1950) Pasaia

    Gerra garaian, amaren aldeko amonari abisua eman zioten soldadu zeuden bi semeek haurrak hartu eta herritik alde egin zezan. Bilbon ondo hartu zituztela kontatzen omen zuen amonak. Handik Santanderrera joan ziren. Aita Ingalaterrara bidali zuten anai batekin. Amonak seme-alabak hartu eta Frantziara alde egin zuen. Herri txiki batean jarri ziren bizitzen eta oso ondo egon zirela kontatzen du; mutikoak basoan ibili ziren lanean, eta amona eta Rosaren ama mojen eskola batean. Lagun on bat egin zuten.

  • Antxoni Etxarri Gerra hasi zenean, Bermeora

    Antxoni Etxarri Gereño (1932) Pasaia

    Gerra garaian ama zazpi seme-alabarekin Bermeora joan zen eta handik Lekeitiora. Laster bueltatu ziren, aita bila joan zitzaielako.

  • Resu Aizkorreta Gerra garaian Frantzian errefuxiatuta

    Resu Aizkorreta Arruabarrena (1931) Pasaia

    Bost urte zituenean, gerra hasi zen eta ihesi joan ziren. Lekeition eta Bilbon egon ondoren, Frantzian egon ziren, Saint Settienen errefuxiatu kanpaleku batean. Gela handi batean egiten zuten lo, koltxoietan.

  • Resu Aizkorreta Aita Santoñara eraman zuten lanera

    Resu Aizkorreta Arruabarrena (1931) Pasaia

    Bueltan etorri zirenean, arratoiak jan zituztela esaten zieten. Bere familia ez zen politika kontuetan sartzen. Aita Santoñara eraman zuten lanera, mekanikoa zelako; bisitan joaten zitzaien Lekeitiora.

  • Resu Aizkorreta La Habana itsasontzian

    Resu Aizkorreta Arruabarrena (1931) Pasaia

    La Habana barkuan joan ziren, Bilbotik, ama eta bost umeak.

  • Resu Aizkorreta Bueltan Irunen baserrian bi hilabetez

    Resu Aizkorreta Arruabarrena (1931) Pasaia

    13 hilabeten ondoren bueltatu ziren. Aita libre utzi zutenean, Irungo aitonak eskutitza idazteko esan zion, familia bueltatzeko eskatuz. Baserrian egin zituzten bi hilabete. Beren etxean ez zen inor sartu lapurretara, bizilagunak balkoian bandera española ipini zuelako.