Ihes egin beharra

  • Teresa Arregi Bilbora ihesi

    Teresa Arregi () Amasa-Villabona

    Bilbora ihes egin eta etxebizitza bat okupatu zuten., Ledesmako 14. zenbakian.

  • Arantxa Amiano Alderdi eguna

    Arantxa Amiano Sasianbarrena () Izaskun Amiano Sasianbarrena () Amasa-Villabona

    Izeba beti joaten zen alderdi egunera, eta erbestean zeudenei ere dirua bidaltzen zien, laguntzeko.

  • Pako Sorregieta Aitaren ihesaldia

    Franzisko Sorregieta Anzizar () Amasa-Villabona

    Aitak goiz batean, beldurtuta, etxetik atera eta ihes egin zuen kostaldera. Mutrikun egin zuen gaua arrantzale batzuen etxean. Handik Frantiara joateko laguntza eman zioten.

  • Pablo Sanpedro Gerra Bartzelonan erbesteratuta

    Pablo Sanpedro Landazabal (1929) Zaldibar

    Bartzelonako herri txiki batean erbesteratuta egon zen Pabloren familia gerra sasoian. Herritik irten eta Santanderrera joan ziren, bertan itsasontzia hartu eta Frantziara. Frantziatik trenetan eraman zituzten Bartzelonara. Aita Zaldibarren gelditu zen beharrean.

  • Begoña Soba Etxetik alde egin behar

    Begoña Soba Landeta (1934) Zamudio

    Milizianoak haien etxera joan ziren eta han ospitale bat egingo zutela esanez, alde egiteko eskatu zieten. Ganadua eta umeak hartu zituzten, eta Karrantza aldera jo zuten. Bidean, geltoki batean, bere neba galdu egin zen eta aitak atzera egin zuen umea bilatzeko.

  • Zarautz tertulia Gerra zibilaren eraginez Zarauztik Southamptonera

    Iñaki Murua Arregi (1926) Zarautz

    Gerra hasi zenean, frontean aurrera joan zen Iñaki Muruaren aita. Handik hiru hilabetera amak herria utzi behar izan zuen. Iñaki eta honen anaia zaharrena, amarekin batera, frontea pasa eta Gernikaraino iritsi ziren. Bonbardaketa ostean Southampton-era bidali zituzten Habana itsasontzian. Hamabi urterekin itzuli zen Zarautzera.

  • Zarautz tertulia "Gerrako umeekin" Southamptonera

    Xabier Aierdi Aldasoro (1924) Zarautz

    Hamaika urte zituen gerra hasi zenean. Bilbora joan zen sendi osoa baina, 1937. urteko maiatzaren 21ean Ingalaterrara bidali zuten Habana itsasontzian beste 4.000 ume ingururekin batera."Gerrako umeak" ziren. Kanpamentu erraldoi bat izan zen lehenengo bizilekua. Southamptonen zegoen moja-etxe batean egin zuen urte bete ondoren. Frantzian elkartu zen atzera gurasoekin. Baionako eskola garaia gogoan du. Euskal Herrira itzulera zaila izan zen. Etxerik ez zutenez, herri desberdinetan sakabanatuta bizi behar izan ziren hasiera batean.

  • 354 Nondik nora ibili zen gerran; Gasteiz, Murgia

    Juan Ezenarro Barrenetxea (1911) Zarautz

    Gasteizera joan ziren. Lagun batek andregaia eta arreba zeuzkan "Hotel Fronton"en eta bisitatu egin zituzten. Handik Murgiara joan ziren. Bertako komentuan apaizak eman zien sermoia. Diru apur bat bazuen eta ogia eta sardinak jan zituen. Lurrean lo egiten zuten ilaran jarrita.

  • 367 Amaren jatorria

    Mertxe Arruti Abendibar (1931) Zarautz

    Gerra Bizkaian pasa zuen, ama Mallabikoa zelako. Hizkeran antzematen zaiola komentatzen dute. Ama Mallagarai zen. Aitona oso aberatsa zen.

  • 390 Umetan amonarekin Agerreso baserrira

    Imanol Murua Arregi (1935) Zarautz

    Gerra garaian, aita soldadu joan zen; eta ama, bi anaia zaharragoekin, Gernikara. Urtebete zuenean, Agerreso baserrira joan ziren bera eta amona, han senideak zituztelako. Agerreso San Pelaioko mugan zegoen.

  • 390 Gerra garaiko bizipenak

    Imanol Murua Arregi (1935) Zarautz

    Aita gudari joan zen gerra garaian; eta ama, bi seme nagusiekin, Gernikara joan zen. Gernikako bonbardaketetan, udaletxe azpiko babeslekuan gordeta egon ziren. Gerora, aita Santoñako kartzelara eraman zuten: bi semeak Ingalaterrara bidali zituzten, eta ama Iparraldera joan zen.

  • Felixa Eizagirre Gerra garaian Irunera joan eta bertan geratu zen

    Felisa Eizagirre Ibarguren (1914) Zarautz

    Gerra garaian ahizpari laguntzera joan zen Irunera eta bertan geratu zen bizitzen. Lanean hasi eta hogeita zazpi urterekin ezkondu zen bertako gizon batekin haren etxera, Agerre baserrira.

  • Rosario Illarramendi Gerran alde egindakoen zoria

    Rosario Illarramendi Larrañaga (1929) Zarautz

    Gerra iritsi zenean, batzokiko jarduerak bertan behera gelditu ziren. Gerora hasi zen berriro martxan. Jende askok Zarauztik alde egin zuen gerra garaian: batzuek Venezuelara, besteek Belgikara... Haietako batzuei buruz hitz egiten du.

  • Benita Goikuria Egiluz Benitaren aita eta ama txapel gorriaz ibiltzera behartuta Ubiden

    Benita Goikuria Egiluz (1930) Zeanuri

    Zeanurin, batzuek gora egin zuten ihes, nazionalek okupatutako lurretara; eta beste batzuek, behe aldera, artean errepublikazaleenak ziren lurretara. Benitari-eta moroek kafea eskaintzen zieten Barazarren egon zirenean. Amari eta aitari txapel gorriaz ibilarazten zieten Ubiden Falangekoek.

  • Benita Goikuria Egiluz Aita negarrez auzora soldaduak heldu zirenean

    Benita Goikuria Egiluz (1930) Zeanuri

    Gerra denboran, aitak inoiz bera bidaltzen zuen auzora zelatatzera. Behin, auzoko baserri bateko atarian soldaduak ikusi zituen albistea ekarri zion, eta aitak negarrari eman zion. Benita beldurtuta. Berehala irten behar izan zuten etxetik ihesi.

  • Manuela Uriondo Mendiko txabola batean gerra denboran

    Manuela Uriondo Ipiña (1922) Zeberio

    Gerra denboran ez zuten kanpora ihes egin. Mendiko txabola baten egon ziren gordeta. Bonbardaketak izan ziren Zeberion eta hainbat zauritu eragin zituzten.

  • Manuela Uriondo "Kanpokoak etxean eta bertakoak urrinago joanda"

    Manuela Uriondo Ipiña (1922) Zeberio

    Iheslariak izan zituzten etxean, Zeberioko beste etxe askotan bezala. "Kanpokoak etxean eta bertakoak urrinago joanda". Ganaduak eraman zituzten txabola batera, baina eurak etxera etortzen ziren lotara.

  • Milagros Telleria Azurmendi-Gregori Telleria Mintegi Etxetik alde egin behar gerra hasieran

    Milagros Telleria Azurmendi (1927) Gregori Telleria Mintegi (1922) Zerain

    Gerrako frontea goiko mendian zegoen; baserriak utzi eta herri ondoko etxeetara etorri ziren biak denboraldi baterako. Milagros Otatzan eta Gregori Bidarten egon ziren.

  • Milagros Telleria Azurmendi-Gregori Telleria Mintegi Berrogei egun etxetik kanpo

    Milagros Telleria Azurmendi (1927) Zerain

    40 egun egin zituzten baserritik alde eginda, herriko bi etxetan. Penaz itzuli zen Milagros etxera, primeran pasatzen baitzuen. Gregori San Roke egunean etorri zen behera.

  • 1286 Gerra garaian Pasaiako lehengusuenera ihesi

    Javier Aristi Aizpurua (1930) Zestoa

    7 anaia eta arreba zituen, baina bi anaia gerran hil zitzaizkion. Anaiak soldadu joan zirelako etxetik bota zituzten Javier eta etxekoak eta Pasaiako lehengusu batzuen etxean egon ziren ezkutatuta. Bi anaia behiak zaintzen etxean geratu ziren.