Ihes egin beharra

  • Sopuertara ihesi abereekin

    Dominga Larrauri (1897) Galdakao

    Sopuertara joan ziren abereekin oinez. Babeslekura jatekoa eramatera joaten zen. Soldaduak joan zirenekoa azaltzen du.

  • 284 Frontea Bergarara gerturatu ahala, familia Bilbora ihesi

    Javier Linazisoro Lazpiur (1927) Bergara

    Frontea Bergarara gerturatzen ari zela, familia guztiak Bilbora egin zuen ihes. Abertzale guztiak irten ziren Bergaratik.

  • Placida Azpitarte Errefuxiatuen taberna

    Placida Azpitarte Egia (1915) Berriz

    Segundo Sarriugarte gerra garaian salatu zutela kontatzen dute. Errefuxiatuek bere tabernan jaten zuten. Antzuan hiru familia eibartar egon ziren babestuta. Haiei buruzkoak kontatzen ditu.

  • Placida Azpitarte Eibartar errefuxiatuak etxean

    Placida Azpitarte Egia (1915) Berriz

    Ganbaran hiru familia eibartar izan zituzten, errefuxiatuta. Gerra aurrean familiako bezeroak ziren. Txahala estraperloan hil zuten.

  • Juan Otxandio Gerratik ihesi gurdiak eta abereak hartuta

    Juan Otxandio () Larrabetzu

    Zazpi urte orduko, artzain joaten zen basora. Gerra hasi zenean, gurdiak hartu eta ihesi joan ziren. Pasarte bat kontatzen du, etxera itzuli zirenekoa. Pinuak botatzen ibiltzen zen Juan trontzarekin, oso gazte zela.

  • Jesus Arrizabalaga Ihesi lehenengo, gurasoak kartzelara gero

    Jesus Arrizabalaga () Berriz

    Zallara ihesi joan ziren familia guztia, Zezilio taxilariarekin. Aita eta ama eraman zituztenean, lau neba-arreba geratu ziren. Handik etorri zirenean, ezer ez zeukatela geratu ziren. Neba-arrebak neskame eta morroi joan behar izan ziren.

  • Tomas Jainaga Errefuxiatuak etxean gerra garaian

    Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

    Gerra aurretik, taberna zeukaten etxean eta eibartar asko joaten zen kantura; emakumeak ere bai. Errefuxiatuak izan zituzten etxean, hogeita bat lagun, ganbaran.

  • Tomas Jainaga Frontea etxean bertan

    Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

    Santamainan trintxerak daudela dio. Esku-bonba topatu zuen, baita hildakoen gorpuak ere. Frontea bertan izan zuten, etxe ondoan. Ibarrangelura joan zen orduan familia guztia, abereak hartuta. Amama eta bere neba geratu ziren etxean, zaurituak zaintzen.

  • Tomas Jainaga Ibarrangelura ihesi

    Tomas Jainaga Iza (1925) Berriz

    Gerratean etxetik alde egin zuten, abere eta guzti. Bere osaba karlista bat Ibarrangelun zegoen eta haren etxean hartu zuten babes. Etxera itzulitakoan, hildakoa zegoen etxean.

  • Iñaki Bravo Aita abereekin ihesi Deriora

    Iñaki Bravo (1925) Berriz

    Osabaren bizikleta bonbardaketan apurtu zela kontatzen du. Osaba Eliasek kontatu zion Berrizera sartu aurretik, erreketeak mendian zebiltzala. Aita ordurako joanda zegoen ihesi, abereekin, Derioraino. Errepublikaren aldekoekin soldadu joateko bere bila ibili zirela kontatzen du. Etxerako bidean ia fusilatu egin zuten.

  • Bitora otaduy Gerra garaian, etxetik ihesi, eta anaiak soldadu eta morroi

    Bitora Otadui Arrasate (1930) Berriz

    Gerra garaian, etxetik ihes egin behar izan zuen. Berriztik irten aurretik, hiru anaia nagusiak soldadu joanak ziren eta Agustin Soraluzen morroi zegoen.

  • Bitora otaduy Gerrarengatik, herritik kanpora

    Bitora Otadui Arrasate (1930) Berriz

    Aita, Pedro, bidezaina zen. Familiarekin alde egin zuten herritik.

  • Bitora otaduy Karrantzan hil zen amama

    Bitora Otadui Arrasate (1930) Berriz

    Gerrarengatik, ihes egin aurrekorik ez dauka gogoan. Ihesi joan zirenean, hegazkinak entzuten zituzten. Gurdiak eta behiak eraman zituzten. Karrantzako akordua dauka: amama eurekin eraman zuten eta hantxe hil zen.

  • Agustin Otadui Berriz okupatu zutenean, etxera

    Agustin Otadui Arrasate (1920) Berriz

    Gerra hasi zenean, Soraluzen geratu zen. Nazionalek Berriz hartu zutenean, etxera joan zen, baina ez zegoen inor, familiakoak Santanderreraino joan zirelako gurdi eta guzti.

  • Teresa Jesus Solaberrieta Errefuxiatuentzat aterpea

    Teresa Jesus Solaberrieta Urdangarin (1933) Orio

    Goserik ez du pasatu, baina bazegoen aterpe moduko bat, errefuxiatuentzat, eta jaten ematen zieten. Guardia Zibilekin izaten zuten harremana ona izaten zen.

  • Antonia Murua Gerratik ihesi, Urtetaraino

    Antonia Murua Iñarra (1926) Orio

    Gerra garaian zubia bota egin zuten. Etxetik ihesi, Galdagorri kamioiarekin Aginagara, Donostiara eta Oialumera joan ziren. Azkenik, Urteta auzoan pasatu zituzten hainbat hilabete. Bonbak eta hegazkinak entzuten zituzten.

  • Antonia Murua Gerra garaian, Urtetako egonaldia

    Antonia Murua Iñarra (1926) Orio

    Gerra garaian Urteta auzoan egon zirenean, ez zitzaien soldadurik tokatu. Handik Oriora jaisten ziren erosketak egitera astoarekin. Eliza eta eskola zeuden auzoan. Babarrunak, taloa eta ogia jaten zituzten.

  • Aurora Baskaran Eibartik ihesi

    Aurora Bascaran Martínez (1933) Concepción Martínez Fuldain (1908) Eibar

    Aiton-amonekin joan ziren Bilbora arte eta, Marcelino Bascaran atzean geratu arren, gerora elkartu ahal izan ziren  Murtzian. Bartzelonatik Frantziarako bidean bonbak botatzen zizkietela kontatzen du. Oinez joan behar izan zuten mendiz mugaraino.

  • Anjeles Garai Arregi Anaia gudari biak preso

    Angeles Garai Arregi (1924) Arrasate

    Oñatiar batek aita eta osaba salatu zituen. Egun pare bat preso egin ostean etxeratu ziren. Bi anaiek Amaiur batailoian borrokatu zuten. Legutioko frontetik anaia baten nortasun agiria bidali zuten etxera. Hiltzat jo zuten anaia hori, harik eta Gurutze Gorritik, bizirik zegoela esanez, berriak iritsi ziren arte. Larrinagako kartzelan zegoen preso, eta beste anaia Santoñakoan.

  • Anjeles Garai Arregi Batzuk Oñatira eta besteak Bergarara

    Angeles Garai Arregi (1924) Arrasate

    Amandrea eta izeba bi Bergarara joan ziren gerratik ihesi. Angelesen familia eta beste izeba bat ume birekin Oñatira joan ziren. Idiak eta behi bi eraman zituzten eurekin. Beste behiak auzoan utzi zituzten, eta oiloak eta bestelakoak etxean geratu ziren.