Errepresioa

  • Jose Luis Arakistain Saturrarango presoak eta haien seme-alabak I

    Jose Luis Arakistain Jainaga (1928) Benigno Arrizabalaga Azpiazu (1934) Mutriku

    Saturraranen preso egondako emakumeei buruz eta haien seme-alabei buruz hitz egiten dute.

  • Benigno Arrizabalaga Saturrarango kartzela

    Benigno Arrizabalaga Azpiazu (1934) Mutriku

    Saturrarango kartzelara janaria eramaten zuenean, gauzak garitako ate ondoan uzten zituen. Sare bat zegoen presoak eta herritarrak bereizteko.

  • Jose Luis Arakistain Saturrarango presoak eta haien seme-alabak

    Jose Luis Arakistain Jainaga (1928) Benigno Arrizabalaga Azpiazu (1934) Mutriku

    Saturraranen preso zeuden emakume askoren seme-alabak Mutrikura joan ziren lanera. Euskaraz ikasten zuten denek. Presoekin zuten harremana.

  • Benigno Arrizabalaga Saturrarango presoak

    Benigno Arrizabalaga Azpiazu (1934) Mutriku

    Nola hasi ziren Saturrarango kartzelara janaria eramaten. Preso gehienak gazteak ziren. Hamazazpi urte zituen Teresa batekin harremana zuen Benignok. Nola jazten ziren.

  • Jose Luis Arakistain Herritarren arteko salaketak

    Jose Luis Arakistain Jainaga (1928) Benigno Arrizabalaga Azpiazu (1934) Mutriku

    Herritarren artean salaketak egoten ziren.

  • Igandero Saturraranera preso bat bisitatu eta janaria eramatera

    Enkarna Furundarena Goenaga (1919) Mutriku

    Igandetan Saturrarango kartzelara joaten zen, preso bati (Ana) aste guztirako janaria eramatera. Autobusean joaten zen eta bisita gelan elkartzen ziren.

  • Saturrarango preso baten semearen ama pontekoa I

    Enkarna Furundarena Goenaga (1919) Mutriku

    Saturraranen bisitatzen zuen presoaren semearen amabitxia zen Enkarna. Leonardo zuen izena. Ama pontekoa izateko proposamena Teodorok egin zion, aitabitxi izango zenak. Herrian amabitxi egin ziren beste batzuk.

  • Saturrarango presoei jateko latak eramaten zituen

    Enkarna Furundarena Goenaga (1919) Mutriku

    Saturrarango kartzelako haur baten amabitxi egin zenean hasi zen igandero janaria eramatera joaten. Gehienbat latazko janaria eramaten zuen. Hogei urte zituen Enkarnak eta ordurako Loretxun taberna lan egiten zuen.

  • Loretxu tabernan soldaduak

    Enkarna Furundarena Goenaga (1919) Mutriku

    Presoak Saturraranera nola eramaten zituzten ez zuen inoiz ikusi. Loretxu tabernara soldadu italiarrak, alemanak, nafarrak, galiziarrak... egoten ziren.

  • Saturrarango preso baten semearen amapontekoa II

    Enkarna Furundarena Goenaga (1919) Mutriku

    Ana Arias deitzen zen Saturraranen bisitatzen zuen presoa; semea, Leonardo Dávila. Uste du senarra fusilatu egin zutela. Leonardoren ama pontekoa da Enkarna. Aita pontekoa, Leonardo, Saturrarango kartzelako errekadista izan zen.

  • Saturraranetik irten eta Mutrikun bizitzen gelditu ziren emakumeak

    Enkarna Furundarena Goenaga (1919) Mutriku

    Saturrarango kartzelako atezaina Teo deitzen zen eta Tetuan baserrian bizi ziren. Teodoro ordea, kartzelako errekadista zen. Presoak atera zituzten arte, kartzelara bisitan joaten zen. Libre gelditu ziren batzuk ( Maria, Carmiña, Juana "kastellania", Felipa "kastellania"...) Mutrikun gelditu ziren bizitzen.

  • Ana Arias, Saturraranen egondako presoa

    Enkarna Furundarena Goenaga (1919) Mutriku

    Teodorok eskaini zion Saturrarango kartzelako haur baten ama pontea izatea. Igandero joaten zen autobusean kartzelara. Presoak oso esker onekoak ziren. Ana Arias, jostuna zen. Enkarnak hariak eta materiala eramaten zizkion.

  • Kandido Urreizti Osabarrena baserria, Saturrarango kartzelako sukaldea

    Kandido Urreizti Osa (1926) Mutriku

    Saturraranen Zar-en ibili zen eta gerra garaian kartzelan lan egin zuen. Hasieran, kartzelako sukaldea Osabarrena baserrian zegoen. Osatarrak Elorriotik heldu ziren Mutrikura.

  • Kandido Urreizti Saturrarango kartzelako presoen baldintzak

    Kandido Urreizti Osa (1926) Mutriku

    Saturrarango kartzelan laguntzaile bezala lan egiten zuen Kandidok. Presoek nola lo egiten zuten kontatzen zuten, komunak...

  • Ines Lezea Saturrarango presoen eskulanak

    Ines Lezea Txurruka (1932) Kandido Urreizti Osa (1926) Mutriku

    Kandidoren anai baten koinatua Saturrarango kartzelako mantentze lanak egiten zituen. Presoek eskulanak egiten zituzten, janaria eramaten zietei trukean emateko: oliba hezurrekin egindako otartxoak, oihalak...

  • Ines Lezea Gerraostean emakumeak kartzelaratzeko arrazoiak

    Ines Lezea Txurruka (1932) Mutriku

    Saturrarango presoen jatorria ezberdina zen. Mutrikun Karmiña gelditu zen bizitzen. Kartzelatuak izateko arrazoiak.

  • Kandido Urreizti Saturrarango kartzelako mojak

    Kandido Urreizti Osa (1926) Mutriku

    Saturrarango kartzelako mojak zuriz jantzita joaten ziren.

  • Andoni Segundo Aita-amak Mantxatik etorritakoak

    Andoni Segundo Armero (1957) Elgoibar

    Gurasoak Mantxakoak ziren, herri txiki batekoak. Oso bizi baldintza gogorrak zituzten. Aitak hemezortzi urterekin gerrara joan behar izan zuen; preso hartu eta heriotza zigorra ezarri zioten. Behartutako lanetan ibili zen, mehategi batean. Amaren lehengusu bat berdin ibili zen eta Euskal Herrira etorrita, bertako batekin ezkondu zen. Lehengusu haren bitartez, Mantxako herri hartatik Euskal Herrira etorri ziren hainbat biztanle.

  • Inazio Ernabide Heriotzatik ozta-ozta libratu zen bakarra

    Inazio Ernabide Goiaga (1917) Soraluze

    Nazionalek trenbideetako sei langile eraman zituzten hiltzera Osintxun. Gaua aprobetxatuz, euretako batek, Anbrosiok, ihes egin zuen; bizirik ateratzea lortu zuen bakarra izan zen. Gudariak Basalgo auzoan zeuden, eta Anbrosio babestuta zegoen baserritik jaso zuten, nazionalen erasopean. Inaziok ez zuen gerra guztian bala-zauririk izan.

  • Inazio Ernabide Legution gogorrak jasan zituzten

    Inazio Ernabide Goiaga (1917) Soraluze

    Nazionalek Asentzio hartu zutenean, Inazio eta bere kideak izan ziren azkenak bertatik alde egiten, nolabait ihesi. Legutioko borrokako kontu gogorrak. Handik aurrera beti beldurrez.