Errepresioa

  • Benedikta Olazabal Alejandro San Juan Txikiren salatariak

    Benedikta Olazabal Bastida (1921) Mutriku

    Alejandro San Juan Txikiren salatariak hiru herritar izan ziren: Maturro, Pako Pertxal eta Gabilondo. Herrian oso gogorra izan zen bai salaketa baita fusilamendua ere.

  • Benedikta Olazabal Saturrarango kartzelako ume bat etxera eraman zuten I

    Benedikta Olazabal Bastida (1921) Mutriku

    Saturrarango kartzela ireki zutenean, herriko jendeak janaria eramaten zuen. Benedikta horretan nola hasi zen. Dolores izeneko emakume baten haurra etxera eraman zuten eta Bene izan zen bere ama besoetakoa. Ama kartzelatik atera zenean, Cartagenara bueltatu ziren.

  • Benedikta Olazabal Saturrarango kartzelako ume bat etxera eraman zuten II

    Benedikta Olazabal Bastida (1921) Mutriku

    Benedikta eta imanol ezkondu zirenean, eztei-bidaian Cartagenara joan ziren, Saturrarango kartzelan Benek hartutako besoetako umearen herrira. Hotelera gonbidatu zituzten bazkaltzera eta hasieran ez zieten utzi sartzen. Paquita Izco Gomez izan zen besoetako haurra.

  • Benedikta Olazabal Presoa sotoan utzi, marea igotzean itotzeko

    Benedikta Olazabal Bastida (1921) Mutriku

    Saturrarango kartzela nolakoa zen. Mojen zigorrak presoei. Sotoan utzi presoak, marea igotzean itotzeko.

  • Benedikta Olazabal Saturrarango kartzelara presoei janaria eramatera

    Benedikta Olazabal Bastida (1921) Mutriku

    Saturrarango presoak ikuste zituzten, baina burdin hesi haundi baten atzetik. Kartzelara joateko egiten zuten bidea. Ze janari eramaten zuen.

  • Benedikta Olazabal Bi urtez etxean ezkutuan bizitzen

    Benedikta Olazabal Bastida (1921) Mutriku

    Antonino aitonari buruz. Oso abertzalea zen. Nazionaletatik nola ihes egin zuen. Etxean ezkutuan bi urten bizitzen egon zen, armairu baten atzean zegoen zulo batean. Beste batzuetan, teilatupeko txori-etxeetan egoten zen.

  • Benedikta Olazabal Emakume mutrikuar bakarra espetxean

    Benedikta Olazabal Bastida (1921) Mutriku

    Susana Uranga, Benediktaren senarraren ama, kartzelan sartu zutenean. Mutrikun kartzelan egon zen emakume bakarra.

  • Pepita Larrañaga Alejandro San Juan Txikiren fusilamendua

    Pepita Larrañaga Mendizabal (1923) Mutriku

    Alejandro San Juan Txikiren fusilamendua. Kanposantu atzean fusilatu eta hilobiratu ziren baina gero familiak atera egin zuen.

  • Pepita Larrañaga Saturrarango emakumeen kartzela

    Pepita Larrañaga Mendizabal (1923) Mutriku

    Gerra bukatu aurretik bilakatu zen Saturrarango seminarioa emakumeen kartzelan. Herriko emakumeak hasieratik egon ziren presoei laguntzeko prest. Preso zeuden emakumeen haurrak, herrian bataiatzen zituzten.

  • Pepita Larrañaga Saturrarango presoak, Mutrikuko kanposantuan

    Pepita Larrañaga Mendizabal (1923) Mutriku

    Mutrikuko kanposantua nolakoa zen. Saturrarango kartzelak iraun zuen bitartean (1938-1944), hildako kopuru antzerakoa egon zen kartzelan eta Mutrikuko herrian. Gorpuak kartzelatik karro beltz batean eramaten zituzten kanposantura.

  • Pepita Larrañaga Saturrarango kartzela

    Pepita Larrañaga Mendizabal (1923) Mutriku

    Saturrarango kartzela itxi eta presoak beste kartzela batera eraman zituzten. Kartzela bezala hasi aurretik (1938ko urtarrilean), ondoko frontoiak izan zituzte presoak. Umeen trukea Santa Agedan.

  • Jon Etxebarria Kaputxako presoak eta guardia zibilak

    Jon Etxebarria Barruetabeña (1948) Amorebieta-Etxano

    Trokarro, Kaputxa. Mojen pabiloia. Garai batean presoak egoten ziren bertan. Zornotzatik Bermeora bitarteko trenbidea egitera eramaten zituzten presoak. Guardia Zibilak ere inguruan zeuden. Batzuek bertako neskekin ezkondu ziren eta baita preso batzuk ere.

  • Mari Kruz Pontesta Iberdrola eraikitzeko presoak

    Mari Kruz Pontesta Garmendia (1952) Lezo

    Iberdrola eraikitzeko presoak eraman zituzten lanera. Asko bertan hil zirela entzuna du. Tximinia oso handia zela dio.

  • Tomas Garai Gerrari buruz ez zen hiitz egiten

    Tomas Garai Marcaide (1949) Arrasate

    Gurasoek ez zuten gerrari buruz hitz egiten semeekin. Errepresio gogorra jaso zuten eta seme-alabei mesede egiteagatik ez zuten ezer kontatzen.

  • Tomas Garai Larragainera bala-zorroen bila

    Tomas Garai Marcaide (1949) Arrasate

    Larragainen gerrako trintxerak egon ziren eta auzoko lagun nagusiagoekin joaten ziren bala-zorroen bila. Etxean debekaturik zeukaten hara joatea, jakina zelako hainbat soldadu bertan zeudelako lurperatuta.

  • Gerrako presoak nesken eskolan

    Patxi Sorarrain Kortadi () Lasarte-Oria

    Gerra hasi zenean 12 urte zituen. Oriako asko Lasartera joan ziren. Nesken eskola kontzentrazio-esparru bezala erabili zen. Gauetan tiroak entzuten ziren.

  • Don Lorezon Azpiazu, Asteasuko abadea

    Patxi Sorarrain Kortadi () Lasarte-Oria

    Gerraostean apaizek egindako lana. Asteasuko apaizak, Don Lorenzo Azpiazuk, gerrako presoak laguntzen zituen.

  • Angel Zamalloa Etxebarria Kaputxako presoak Bermeorako trenbidea egitera

    Angel Zamalloa Etxebarria (1941) Amorebieta-Etxano

    Kaputxan garai batean mojak egon ziren. Gerraostean presoak egoten ziren. Presoak Gernikara eramaten zituzten handik Bermeora bitarteko trenbidea egitera. Guardia zibilak egoten ziren auzoan. Auzoko neska batzuk guardia zibilekin ezkondu ziren. Presoetako batzuk ere bertan geratu ziren ezkonduta.

  • Maria Luisa Muguruza Gauetan presoak fusilatzen zituzten

    Maria Luisa Muguruza Tellaetxe (1947) Lasarte-Oria

    Gerra garaian, udaletxeko eskoletak espetxe bihurtu ziren. Igandetan presoak mezara eramaten zituzten. Gauetan presoen bila joaten ziren eta hurrengo igandean nor falta zen ikusten zuten.

  • Maria Luisa Muguruza Gerraosteko gosea, miseria, biriketako gaixotasunak...

    Maria Luisa Muguruza Tellaetxe (1947) Lasarte-Oria

    Falangistek herria hartu zuten eta botere handia lortu zuten. Gerrako galtzaileak zigortzen zituzten. Miseria eta gosea. Birikako gaixotasunak, tuberkulosia.Espetxean egondako jende asko gaixorik bueltatzen zen.